จารึกเชิงเทียนสัมฤทธิ์

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

หลักที่ 113 จารึกบนวัตถุสัมฤทธิ์, ปจ. 23, จารึกหลักที่ 113, K. 1056

อักษรที่มีในจารึก

ขอมโบราณ

ศักราช

พุทธศักราช 1736

ภาษา

เขมร

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 2 บรรทัด วนโดยรอบขอบจาน 2 ชั้น

วัตถุจารึก

สัมฤทธิ์

ลักษณะวัตถุ

เชิงเทียน

ขนาดวัตถุ

กว้าง 12 ซม. สูง 19 ซม. โดยรอบขอบจานกลม 36 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “ปจ. 23”
2) ในหนังสือ ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 4 กำหนดเป็น “หลักที่ 113 จารึกบนวัตถุสัมฤทธิ์”
3) ในหนังสือ จารึกในประเทศไทย เล่ม 4 กำหนดเป็น “จารึกเชิงเทียนสัมฤทธิ์”

ปีที่พบจารึก

พุทธศักราช 2509

สถานที่พบ

โบราณสถานหมายเลข 11 บริเวณเมืองพระรถ ดงศรีมหาโพธิ์ ตำบลโคกปีบ อำเภอศรีมโหสถ (ข้อมูลเดิมว่า อำเภอศรีมหาโพธิ์) จังหวัดปราจีนบุรี

ผู้พบ

เจ้าหน้าที่หน่วยศิลปากรที่ 5 จังหวัดฉะเชิงเทรา

ปัจจุบันอยู่ที่

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ปราจีนบุรี ตำบลหน้าเมือง อำเภอเมืองปราจีนบุรี จังหวัดปราจีนบุรี (สำรวจเมื่อ 24 กรกฎาคม 2554)

พิมพ์เผยแพร่

1) วารสาร ศิลปากร ปีที่ 11 ฉบับที่ 4 (พฤษภาคม 2510) : 124-126.
2) ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 4 (พระนคร : สำนักนายกรัฐมนตรี, 2513), 150-152.
3) จารึกในประเทศไทย เล่ม 4 (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2529), 133-136.
4) รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ การตรวจสอบพิกัดสถานที่พบและเก็บรักษาของจารึกรุ่นก่อนพุทธศตวรรษที่ 19 ในประเทศไทย เพื่อพัฒนาภูมิสารสนเทศจารึกชาติ ปีที่ 2 : จารึกในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคตะวันออก เล่ม 1 (กรุงเทพ : ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), 2564), 99-100.
 

ประวัติ

เชิงเทียนสัมฤทธิ์มีอักษรจารึกอยู่รอบขอบจานนี้ เจ้าหน้าที่หน่วยศิลปากรที่ 5 จังหวัดฉะเชิงเทรา ได้มาจากโบราณสถานหมายเลข 11 บริเวณเมืองพระรถ ดงศรีมหาโพธิ์ ตำบลโคกปีบ อำเภอศรีมหาโพธิ์ จังหวัดปราจีนบุรี มีอักษรจารึกปรากฏที่ขอบจานทั้งสอง จานละ 1 บรรทัด ข้อความสืบเนื่องกัน ในหนังสือ ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 4 ใช้ชื่อจารึกว่า หลักที่ 113 จารึกบนวัตถุสัมฤทธิ์ แต่การจัดพิมพ์หนังสือ จารึกในประเทศไทย ครั้งนี้ ได้เปลี่ยนชื่อจารึกใหม่ ใช้ชื่อตามลักษณะวัตถุที่จารึกว่า จารึกเชิงเทียนสัมฤทธิ์

เนื้อหาโดยสังเขป

เป็นการบันทึกว่า เชิงเทียนอันนี้เป็นของที่พระบาทกัมรเตงอัญศรีชยวรมัน (ชัยวรมันที่ 7) ถวายแด่พระอาโรคยสาล (อโรคยาศาลา) ในมหาศักราช 1115

ผู้สร้าง

ไม่ปรากฏหลักฐาน

การกำหนดอายุ

จารึกบอกมหาศักราช 1115 ซึ่งตรงกับ พ.ศ. 1736

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2547, จาก :
1) ประสาร บุญประคอง, “คำอ่านจารึกบนวัตถุสัมฤทธิ์อักษรขอมโบราณและภาษาขอม : ได้มาจากโบราณสถานหมายเลข 11 เมืองพระรถ ดงศรีมหาโพธิ์ ตำบลโคกปีบ,” ศิลปากร 11, 4 (พฤษภาคม 2510) : 124-126.
2) ฉ่ำ ทองคำวรรณ, “หลักที่ 113 จารึกบนวัตถุสัมฤทธิ์,” ใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 4 : ประมวลจารึกที่พบในภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออกและภาคกลางของประเทศไทย อันจารึกด้วยอักษรและภาษาไทย, ขอม, มอญ, บาลีสันสกฤต (พระนคร : คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรี, 2513), 150-152.
3) ประสาร บุญประคอง และฉ่ำ ทองคำวรรณ, “จารึกเชิงเทียนสัมฤทธิ์,” ใน จารึกในประเทศไทย เล่ม 4 : อักษรขอม พุทธศตวรรษที่ 17-18 (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, 2529), 133-136.
4) รุ่งโรจน์ ภิรมย์อนุกูล, "จารึกเชิงเทียนสัมฤทธิ์," ใน รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ การตรวจสอบพิกัดสถานที่พบและเก็บรักษาของจารึกรุ่นก่อนพุทธศตวรรษที่ 19 ในประเทศไทย เพื่อพัฒนาภูมิสารสนเทศจารึกชาติ ปีที่ 2 : จารึกในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคตะวันออก เล่ม 1 (กรุงเทพ : ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), 2564), 99-100.

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายจารึกจาก : พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ปราจีนบุรี จังหวัดปราจีนบุรี