โพสต์เมื่อวันที่ 23 มี.ค. 2553 10:33:07 ( อัพเดทเมื่อวันที่ 13 เม.ย. 2566 19:56:14 )
ชื่อจารึก |
จารึกอรรถกถาชาดก ลำดับที่ 371 ทีฆดิสโกสลชาดก (ศาลารายหลังที่ 12 ศาลาเมตตา) |
ชื่อจารึกแบบอื่นๆ |
จารึกเรื่องศาลารายหลังที่ 12 ศาลาเมตตา (ลำดับที่ 371) |
อักษรที่มีในจารึก |
ไทยธนบุรี-รัตนโกสินทร์ |
ศักราช |
ไม่ปรากฏศักราช |
ภาษา |
ไทย |
ด้าน/บรรทัด |
จำนวน 1 ด้าน (ไม่ทราบจำนวนบรรทัด) |
วัตถุจารึก |
หินอ่อน |
ลักษณะวัตถุ |
แผ่นหิน |
บัญชี/ทะเบียนวัตถุ |
ในหนังสือ ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (2544) เรียกว่า “จารึกเรื่องศาลารายหลังที่ 12 ศาลาเมตตา (ลำดับที่ 371)” |
ปีที่พบจารึก |
ไม่ปรากฏหลักฐาน |
สถานที่พบ |
วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร |
ผู้พบ |
ไม่ปรากฏหลักฐาน |
ปัจจุบันอยู่ที่ |
ศาลารายหลังที่ 12 (ศาลาเมตตา) วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร |
พิมพ์เผยแพร่ |
ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2544), 181. |
ประวัติ |
จารึกอรรถกถาชาดก อยู่ในบริเวณศาลาราย 16 หลัง ภายในวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม เดิมมีภาพจิตรกรรมที่มีเนื้อหาสอดคล้องกัน แต่ปัจจุบันไม่หลงเหลือภาพดังกล่าวแล้ว สำหรับจารึกได้สูญหายไปบางส่วน เนื่องจากมีการรื้อศาลา 8 หลัง ส่วนที่เหลืออยู่ก็มีการเรียงลำดับอย่างไม่เป็นระเบียบ เข้าใจว่าเกิดขึ้นจากการปฏิสังขรณ์วัดในสมัยหลัง ซึ่งมีการเคลื่อนย้ายแล้วนำกลับไปติดไว้ผิดจากตำแหน่งเดิม จากการศึกษาของ นิยะดา เหล่าสุนทร พบว่า ศาลารายแต่ละหลังจะมีจารึกจำนวน 36 หรือ 39 เรื่อง จารึกแต่ละแผ่นประกอบด้วยชาดก 1 เรื่อง เว้นแต่ชาดกเรื่องสำคัญบางเรื่องซึ่งใช้พื้นที่มากกว่า 1 แผ่น |
เนื้อหาโดยสังเขป |
กล่าวถึง “ทีฆดิสโกสลชาดก” ซึ่งเป็นเรื่องราวของพระโพธิสัตว์ ครั้งเสวยพระชาติเป็นราชบุตรพญาทีฆดิสกษัตริย์เมืองมิถิลา ถูกพญาพาราณสีฆ่าบิดามารดาสิ้นพระชนม์ทั้งสองพระองค์ ต่อมาพระโพธิสัตว์ได้เข้าไปเป็นข้าพญาพาราณสี วันหนึ่งสบโอกาสจึงจะฆ่าให้ตาย แต่กลับทำสัตยากันและได้กลับเข้าครองเมืองมิถิลา |
ผู้สร้าง |
พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) |
การกำหนดอายุ |
กำหนดอายุจากประวัติการปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพนฯ ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) ซึ่งมีหลักฐานว่ามีการเขียนภาพจิตรกรรมชาดก 550 เรื่อง โดยมีการจารึกประกอบไว้ ดังปรากฏในจดหมายเหตุเรื่องการปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพน (ถอดจากโคลงดั้นพระนิพนธ์กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส) |
ข้อมูลอ้างอิง |
เรียบเรียงข้อมูลโดย : พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2551, จาก : |