จารึกเรื่องรามัญหุงข้าวทิพย์ แผ่นที่ 3

อักษรที่มีในจารึก

ไทยธนบุรี-รัตนโกสินทร์

ศักราช

ไม่ปรากฏศักราช

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวน 1 ด้าน (ไม่ทราบจำนวนบรรทัด)

วัตถุจารึก

หิน

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

เฉลียงศาลาล้อมพระมณฑปทิศเหนือ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

พิมพ์เผยแพร่

ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2544), 287-288.

ประวัติ

จารึกนี้เป็นหนึ่งในจารึกเรื่องรามัญหุงข้าวทิพย์ จำนวน 6 แผ่น บริเวณเฉลียงศาลาล้อมพระมณฑปทิศเหนือ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ ซึ่งเดิมมีจิตรกรรมที่สอดคล้องกับข้อความในจารึก แต่ปัจจุบันได้ลบเลือนไป

เนื้อหาโดยสังเขป

กล่าวถึงนิทานเรื่อง รามัญหุงข้าวทิพย์ ตั้งแต่ตอนธิดาทั้ง 2 ของมหิมุตลีพราหมณ์บูชาเทวดา 5 พระองค์ในป่า จนถึงตอนพระยาพาราณสีโปรดให้ราชบุรุษไปหาน้ำเพื่อเสวย กล่าวคือ นางทั้ง 2 ใช้ทรายแทนข้าว ใช้กรวดแทนไข่ ใช้ใบไม้แทนพลู และลูกไม้แทนหมากบูชาเทวดา 5 พระองค์ในวันพุธ มเหสักข์เทวราชจึงทรงเนรมิตปราสาทและสระน้ำให้นาง วันหนึ่งราชบุรุษได้ไปตักน้ำที่สระของนางเพื่อถวายพระยาพาราณสี แต่น้ำไม่เข้ากระบอก นางเห็นเข้าจึงหัวเราะ บุรุษผู้นั้นกลับมาทูลพระยาพาราณสี

ผู้สร้าง

พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3)

การกำหนดอายุ

กำหนดอายุจากประวัติการสร้างจารึก ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) ซึ่งปรากฏใน จดหมายเหตุเรื่องการปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพน (ถอดจากโคลงดั้นพระนิพนธ์กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส) ว่ามีการเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่อง มอญกวนข้าวทิพย์ (รามัญหุงข้าวทิพย์) โดยมีการสร้างจารึกประกอบไว้ใต้ภาพทุกแห่ง

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร (2551) ; นวพรรณ ภัทรมูล (2556), แก้ไขเพิ่มเติม, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., จาก :
1) “จดหมายเหตุเรื่อง การปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพน : ถอดจากโคลงดั้นพระนิพนธ์กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส,” ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2544), 57-73.
2) “เรื่องรามัญหุงเข้าทิพย,” ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2544), 287-288.

ภาพประกอบ

ภาพจารึกจาก : ฐานข้อมูลจารึกวัดโพธิ์ ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)