อายุ-จารึกพุทธศตวรรษที่ 24, ยุคสมัย-จารึกสมัยรัตนโกสินทร์, ยุคสมัย-จารึกสมัยรัตนโกสินทร์-รัชกาลที่ 3, วัตถุ-จารึกบนหิน, ที่อยู่ปัจจุบัน-จารึกวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม กรุงเทพมหานคร, เรื่อง-พิธีกรรมตามความเชื่อ, เรื่อง-พิธีกรรมตามความเชื่อ-หุงข้าวทิพย์, เรื่อง-ประวัติและตำนาน, เรื่อง-ประวัติและตำนาน-รามัญหุงข้าวบูชาเทวดา,
โพสต์เมื่อวันที่ 20 เม.ย. 2552 09:30:11 ( อัพเดทเมื่อวันที่ 9 มิ.ย. 2566 20:54:45 )
ชื่อจารึก |
จารึกเรื่องรามัญหุงข้าวทิพย์ แผ่นที่ 1 |
อักษรที่มีในจารึก |
ไทยธนบุรี-รัตนโกสินทร์ |
ศักราช |
ไม่ปรากฏศักราช |
ภาษา |
ไทย |
ด้าน/บรรทัด |
จำนวน 1 ด้าน (ไม่ทราบจำนวนบรรทัด) |
วัตถุจารึก |
หิน |
ปีที่พบจารึก |
ไม่ปรากฏหลักฐาน |
สถานที่พบ |
วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร |
ผู้พบ |
ไม่ปรากฏหลักฐาน |
ปัจจุบันอยู่ที่ |
เฉลียงศาลาล้อมพระมณฑปทิศเหนือ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร |
พิมพ์เผยแพร่ |
ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2544), 287. |
ประวัติ |
จารึกนี้เป็นหนึ่งในจารึกเรื่องรามัญหุงข้าวทิพย์ จำนวน 6 แผ่น บริเวณเฉลียงศาลาล้อมพระมณฑปทิศเหนือ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ ซึ่งเดิมมีจิตรกรรมที่สอดคล้องกับข้อความในจารึก แต่ปัจจุบันได้ลบเลือนไปแล้ว |
เนื้อหาโดยสังเขป |
กล่าวถึงนิทานเรื่อง รามัญหุงข้าวทิพย์ ตั้งแต่ตอนมหิมุตลีพราหมณ์สั่งให้ธิดาหุงหาอาหาร จนถึงตอนนางไปเรียนวิชาหุงข้าวบูชาเทวดาจากนางกาลสุณิ กล่าวคือ เมื่อครั้งศาสนาพระกกุสนธ์ มหิมุตลีพราหมณ์ออกภิกขาจารจึงสั่งให้ธิดา 2 คนหุงหาอาหาร นางผู้น้องไปขอไฟจากหญิงแก่ชื่อ กาลสุณิ แต่กลับได้รับข้าวสุกและน้ำอย่างละกระทงมาแทน เมื่อบิดาได้บริโภคก็เกิดลาภต่างๆ มากมาย นางจึงไปเรียนวิชาหุงข้าวเพื่อบูชาเทวดาทุกวันพุธ |
ผู้สร้าง |
พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) |
การกำหนดอายุ |
กำหนดอายุจากประวัติการสร้างจารึก ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) ซึ่งปรากฏใน จดหมายเหตุเรื่องการปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพน (ถอดจากโคลงดั้นพระนิพนธ์กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส) ว่ามีการเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่อง มอญกวนข้าวทิพย์ (รามัญหุงข้าวทิพย์) โดยมีการสร้างจารึกประกอบไว้ใต้ภาพทุกแห่ง |
ข้อมูลอ้างอิง |
เรียบเรียงข้อมูลโดย : พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร (2551) ; นวพรรณ ภัทรมูล (2556), แก้ไขเพิ่มเติม, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., จาก : |
ภาพประกอบ |
ภาพจารึกจาก : ฐานข้อมูลจารึกวัดโพธิ์ ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) |