จารึกเรื่องอุบาสิกาเอตทัคคะ แผ่นที่ 4 (ขุชชุตราและสามาวดี ตอนที่ 2)

จารึก

จารึกเรื่องอุบาสิกาเอตทัคคะ แผ่นที่ 4 (ขุชชุตราและสามาวดี ตอนที่ 2)

QR-code edit Share on Facebook print

เวลาที่โพส โพสต์เมื่อวันที่ 28 ก.ย. 2550 15:48:40 ( อัพเดทเมื่อวันที่ 2 ก.ค. 2566 12:09:21 )

ชื่อจารึก

จารึกเรื่องอุบาสิกาเอตทัคคะ แผ่นที่ 4 (ขุชชุตราและสามาวดี ตอนที่ 2)

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

อุชชุตตราสามาวดีวัตถุ

อักษรที่มีในจารึก

ไทยธนบุรี-รัตนโกสินทร์

ศักราช

ไม่ปรากฏศักราช

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 13 บรรทัด

วัตถุจารึก

หินอ่อน

ลักษณะวัตถุ

แผ่นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า

ขนาดวัตถุ

กว้าง 15 ซม. ยาว 33.5 ซม.

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

เชิงผนังระหว่างหน้าต่างทางด้านทิศเหนือของวิหารพระพุทธไสยาสน์ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

พิมพ์เผยแพร่

1) ประชุมจารึกวัดพระเชตุพนฯ (กรุงเทพฯ : ศิวพร, 2517), 83-84.
2) ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2544), 118-119.
3) ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2554), 120-121.

ประวัติ

จารึกเรื่องอุบาสิกาเอตทัคคะ จำนวน 10 แผ่น ติดอยู่บริเวณเชิงผนังระหว่างหน้าต่างทางด้านทิศเหนือของวิหารพระพุทธไสยาสน์ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ ซึ่งสร้างขึ้นในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3)

เนื้อหาโดยสังเขป

กล่าวถึงประวัติของอุบาสิกาเอตทัคคะ นามว่า “ขุชชุตตรา” ซึ่งเป็นเอตทัคคะในฝ่ายผู้แสดงธรรม และ “สามาวดี” เอตทัคคะในฝ่ายผู้อยู่ด้วยความเมตตา โดยมีเนื้อหาต่อเนื่องมาจาก “จารึกเรื่องอุบาสิกาเอตทัคคะ แผ่นที่ 3” (จารึกที่กล่าวถึงประวัติของนางขุชชุตราและนางสามาวดี มีจำนวน 4 แผ่น คือ จารึกเรื่องอุบาสิกาเอตทัคคะ แผ่นที่ 3 ถึง แผ่นที่ 6)

ผู้สร้าง

พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3)

การกำหนดอายุ

กำหนดอายุจากประวัติการสร้างจารึกในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) ซึ่งปรากฏในจดหมายเหตุเรื่อง “การปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพน : ถอดจากโคลงดั้นพระนิพนธ์กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส” และ “สำเนาพระราชดำริห์ทรงสร้างพระพุทธไสยาสวัดพระเชตุพน : จ.ศ. 1193 พ.ศ. 2374” เกี่ยวกับการสร้างวิหารพระนอน

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร (2550) ; นวพรรณ ภัทรมูล (2556), แก้ไขเพิ่มเติม, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., จาก :
1) “การปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพน : ถอดจากโคลงดั้นพระนิพนธ์กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส,” ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2554), 75-91.
2) “จดหมายเหตุเรื่องการปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพน : ถอดจากโคลงดั้นพระนิพนธ์กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส,” ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพนฯ, พิมพ์ครั้งที่ 3 (กรุงเทพฯ : ศิวพร, 2517), 13-41.
3) “จดหมายเหตุเรื่องการปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพน : ถอดจากโคลงดั้นพระนิพนธ์กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส,” ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2544), 57-73.
4) “จารึกเรื่องอุบาสิกาเอตทัคคะ 10 คน : จารึกติดไว้ที่เชิงผนังหว่างหน้าวิหารพระนอน,” ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2554), 119-124.
5) “เรื่องอุบาสิกาเอตทัคคะ 10 คน (จารึกติดไว้ที่เชิงผนังหว่างหน้าวิหารพระนอน),” ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพนฯ, พิมพ์ครั้งที่ 3 (กรุงเทพฯ : ศิวพร, 2517), 81-90.
6) “เรื่องอุบาสิกาเอตทัคคะ 10 คน : จารึกติดไว้ที่เชิงผนังหว่างหน้าวิหารพระนอน,” ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2544), 117-122.
7) “สำเนาพระราชดำริห์ทรงสร้างพระพุทธไสยาสวัดพระเชตุพน : จ.ศ. 1193 พ.ศ. 2374,” ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2554), 71-72./> 6) “เรื่องอุบาสิกาเอตทัคคะ 10 คน : จารึกติดไว้ที่เชิงผนังหว่างหน้าต่างวิหารพระนอน,” ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2554), 120-121.
7) “สำเนาพระราชดำริห์ทรงสร้างพระพุทธไสยาสวัดพระเชตุพน : จ.ศ. 1193 พ.ศ. 2374,” ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2554), 72.

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายจารึกจาก : โครงการพัฒนาฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), สำรวจเมื่อ 21-22 กรกฏาคม 2550