อายุ-จารึกพุทธศตวรรษที่ 19, อายุ-จารึกพุทธศตวรรษที่ 20, อายุ-จารึกพุทธศตวรรษที่ 19-20, ยุคสมัย-จารึกสมัยสุโขทัย, วัตถุ-จารึกบนหิน, วัตถุ-จารึกบนหินดินดาน, ลักษณะ-จารึกบนแผ่นรูปสี่เหลี่ยม, ที่อยู่ปัจจุบัน-จารึกวัดศรีชุม สุโขทัย, ศาสนา-จารึกในพระพุทธศาสนา, เรื่อง-วรรณกรรม, เรื่อง-วรรณกรรม-ชาดก,
โพสต์เมื่อวันที่ 9 ก.ค. 2550 15:00:35 ( อัพเดทเมื่อวันที่ 24 ก.ค. 2562 20:44:00 )
ชื่อจารึก |
จารึกภาพชาดกวัดศรีชุม แผ่นที่ ๔๘ (วัฏฏกชาดก) |
ชื่อจารึกแบบอื่นๆ |
วัฏฏกชาดก (แผ่นที่ ๔๘), ศิลาจารึกภาพชาดกวัดศรีชุม (วัฏฏกชาดก) |
อักษรที่มีในจารึก |
ไทยสุโขทัย |
ศักราช |
พุทธศตวรรษ ๑๙-๒๐ |
ภาษา |
ไทย |
ด้าน/บรรทัด |
จำนวนด้าน ๑ ด้าน มี ๒ บรรทัด |
วัตถุจารึก |
หินดินดาน |
ลักษณะวัตถุ |
แผ่นสี่เหลี่ยม |
บัญชี/ทะเบียนวัตถุ |
๑) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “สท. ๓๒” |
ปีที่พบจารึก |
พ.ศ. ๒๕๑๕ |
สถานที่พบ |
เพดานอุโมงค์วัดศรีชุม อำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย |
ผู้พบ |
กองโบราณคดี กรมศิลปากร |
ปัจจุบันอยู่ที่ |
เพดานอุโมงค์วัดศรีชุม อำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย |
พิมพ์เผยแพร่ |
๑) ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ ๕ (กรุงเทพฯ : สำนักนายกรัฐมนตรี, ๒๕๑๕), ๕๔-๕๕. |
ประวัติ |
ศิลาจารึกภาพชาดกวัดศรีชุมเป็นภาพจำหลักลายเส้นบนแผ่นศิลาเล่าเรื่องในชาดกต่างๆ แต่เนื่องจากศิลาแต่ละแผ่นมีขนาดไม่เท่ากัน บางแผ่นจึงจำหลักภาพได้เพียงเรื่องเดียว แต่บางแผ่นจำหลักได้ ๔-๕ เรื่องก็มี ภาพจำหลักเล่าเรื่องชาดกเหล่านี้ประดับอยู่ที่เพดานภายในอุโมงค์วัดศรีชุม อำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย สภาพทั่วไปของแผ่นศิลาชำรุดแตกหัก ลายเส้นภาพและลายเส้นรูปอักษรลบเลือนเป็นส่วนใหญ่ ศิลาบางแผ่นสูญหายไป ปัจจุบันคงเหลืออยู่เพียง ๔๐ แผ่นเท่านั้น (จารึกสมัยสุโขทัย, ๒๕๒๖) และในหนังสือ ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ ๕ มี ๕๒ แผ่น (ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ ๕, ๒๕๑๕) |
เนื้อหาโดยสังเขป |
จารึกภาพชาดกวัดศรีชุม (วัฏฏกชาดก) นั้น ในภาพจะเป็นรูปมนุษย์หรืออมนุษย์ไม่สู้ชัดนัก คือ รูปหนึ่งอยู่ทางมุมล่างซีกซ้ายในท่านั่ง อีกรูปหนึ่งอยู่ซีกขวาในท่ายืน มีอักษรจารึกตรงกลางข้างบน ๒ บรรทัด เรื่องราวมีอยู่ว่า พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นลูกนกคุ่ม ไฟไหม้ป่ามาใกล้รัง จึงเอาความจริงใจตั้งสัตยาธิษฐานพ้นอันตรายได้ |
ผู้สร้าง |
ไม่ปรากฏหลักฐาน |
การกำหนดอายุ |
๑) จาก บทความเรื่อง การกำหนดอายุจารึกชาดกวัดศรีชุม ของ ศ.ดร. ประเสริฐ ณ นคร สรุปได้ว่า แผ่นภาพชาดกนี้สร้างขึ้นเพื่อติดตั้งไว้ในอุโมงค์วัดศรีชุมมาแต่แรก หรือจะได้ขนย้ายมาจากที่อื่น เช่น วัดมหาธาตุสุโขทัยก็ยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ ส่วนในเรื่องตัวอักษรนั้น มีบางท่านสันนิษฐานว่า เป็นอักษรไทยที่เก่ากว่าตัวอักษรของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ซึ่งทรงประดิษฐ์ขึ้น เมื่อ พ.ศ. ๑๘๒๖ (จารึกหลักที่ ๑) แต่ ศ.ดร. ประเสริฐ กำหนดอายุตัวอักษรในจารึกชาดกวัดศรีชุมว่าจารึกขึ้นประมาณ พ.ศ. ๑๙๓๕ โดยใช้รูปลักษณะตัวอักษรและอักขรวิธีเป็นตัวกำหนดดังนี้ |
ข้อมูลอ้างอิง |
เรียบเรียงข้อมูลโดย : ตรงใจ หุตางกูร, วชรพร อังกูรชัชชัย และดอกรัก พยัคศรี โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., ๒๕๔๖, จาก : |