จารึกที่ระเบียงคดรอบองค์พระปฐมเจดีย์ ห้องที่ 9 (คาถาธรรมบท ปุปผวรรคที่ 4)

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

จารึกอักษรขอมย่อที่ฝาผนังพระระเบียงคดทั้ง 4 ด้านที่องค์พระปฐมเจดีย์ ห้องที่ 9

อักษรที่มีในจารึก

ขอมธนบุรี-รัตนโกสินทร์

ศักราช

พุทธศักราช 2445

ภาษา

บาลี

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 14 บรรทัด

วัตถุจารึก

ปูน

ลักษณะวัตถุ

แผ่นสี่เหลี่ยมผืนผ้า ตัวอักษรมีลักษณะคล้ายเป็นการแกะจากแม่พิมพ์

ขนาดวัตถุ

กว้าง 175 ซม. ยาว 195 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

ในหนังสือ จารึกที่องค์พระปฐมเจดีย์ กำหนดเป็น “จารึกอักษรขอมย่อที่ฝาผนังพระระเบียงคดทั้ง 4 ด้านที่องค์พระปฐมเจดีย์ ห้องที่ 9”

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

วัดพระปฐมเจดีย์ ตำบลพระปฐมเจดีย์ อำเภอเมือง จังหวัดนครปฐม

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

วัดพระปฐมเจดีย์ ตำบลพระปฐมเจดีย์ อำเภอเมือง จังหวัดนครปฐม

พิมพ์เผยแพร่

จารึกที่องค์พระปฐมเจดีย์ (กรุงเทพ : จุฑารัตน์การพิมพ์, 2528), 15-16.

ประวัติ

จารึกนี้เป็นหนึ่งในจารึกจำนวน 120 แผ่น บนผนังระเบียงคดรอบองค์พระปฐมเจดีย์ โดยเริ่มห้องที่ 1 จากวิหารหลวงทางด้านทิศตะวันออกไปทางวิหารด้านทิศใต้ 30 ห้อง จากวิหารใต้ไปทางวิหารตะวันตก 30 ห้อง จากวิหารตะวันตกถึงวิหารเหนือ (วิหารพระร่วง) 30 ห้อง จากวิหารเหนือถึงวิหารตะวันออก 30 ห้อง รวม 120 ห้อง จารึกห้องที่ 1 เป็นคาถาสรรเสริญพระพุทธคุณ และเหตุผลที่จารึกคาถาธรรม รวมถึงคาถาธรรมบทแรก ห้องที่ 2-66 เป็นคาถาธรรมบท ห้องที่ 67-96 เป็นอัฐวรรคคาถา ในพระไตรปิฎกเล่ม 25 ห้องที่ 97-115 เป็นข้อความจากพระไตรปิฎกเล่ม 25 ปารายนวรรค ห้องที่ 116-120 เป็น ปกิณกคาถา จากพระไตรปิฎกเล่ม 14-15 และ 20 ข้อมูลและคำอ่าน-คำแปลของจารึกที่ระเบียงคดรอบองค์พระปฐมเจดีย์ทั้งหมด มีการตีพิมพ์ในหนังสือ จารึกที่องค์พระปฐมเจดีย์ เมื่อ พ.ศ. 2528 โดยมีผู้อ่าน 2 ท่าน ได้แก่ สิริ เพ็ชรไชย ซึ่งในขณะนั้นดำรงตำแหน่งผู้ตรวจราชการกรมการศาสนา อ่านจารึกห้องที่ 1-66 และ เจษฎ์ ปรีชานนท์ อ่านจารึกห้องที่ 67-120 ส่วนคำแปลนั้นนำมาจากพระไตรปิฎกของกรมการศาสนาและหนังสือของมหามกุฏราชวิทยาลัย

เนื้อหาโดยสังเขป

เนื้อหาในจารึกเป็นคาถาธรรมบท บุปผวรรคที่ 4

ผู้สร้าง

นายยิ้มและแม่ทองอยู่

การกำหนดอายุ

กำหนดอายุจากหลักฐานการสร้างจารึกซึ่งระบุว่า นายไม้และแม่อิน สร้างขึ้นเมื่อ ร.ศ. 121 ตรงกับ พ.ศ. 2445 ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) (ครองราชย์ พ.ศ. 2411-2453)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2550, จาก :
เจษฎ์ ปรีชานนท์, “จารึกอักษรขอมย่อที่ฝาผนังพระระเบียงคดทั้ง 4 ด้านที่องค์พระปฐมเจดีย์,” ใน จารึกที่องค์พระปฐมเจดีย์ (กรุงเทพฯ : จุฑารัตน์การพิมพ์, 2528), (1)-239.

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายจารึกจาก : โครงการพัฒนาฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), สำรวจเมื่อ 18 กันยายน 2556