จารึกบนหัวระฆังสัมฤทธิ์ (บนขอบหัวระฆัง)

ขอมอยุธยา

พุทธศักราช ๒๒๑๐

จารึกบนหัวระฆังสัมฤทธิ์ ส่วนที่อยู่บนขอบหัวระฆัง มี ๒ บรรทัด

สัมฤทธิ์

จารึกบนนาคที่อยู่บนส่วนหัวของระฆัง

เส้นผ่าศูนย์กลาง ๓๗ ซม. สูง ๕๗ ซม. รอบขอบหัวระฆังยาว ๑๑๑ ซม.

ไม่ปรากฏหลักฐาน

วัดคงคาวดี ตำบลกะหรอ อำเภอนบพิตำ (ข้อมูลเดิมเป็น อำเภอท่าศาลา) จังหวัดนครศรีธรรมราช

ไม่ปรากฏหลักฐาน

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

วารสาร ศิลปากร ปีที่ ๑๖ ฉบับที่ ๒ (กรกฎาคม ๒๕๑๙) : ๗๔-๗๘.

หัวระฆังนี้ มีผู้หนึ่งบอกว่า ผู้ที่ไปแทงปลาแทงพลาดไปถูกหัวระฆังซึ่งจมอยู่ในน้ำ มีเสียงดังเหมือนถูกของแข็ง จึงลงไปในน้ำงมดู พบแล้วนำขึ้นมาเห็นเป็นหัวระฆัง แต่ตัวระฆังยังไม่พบ เมื่อพิจารณาเห็นว่ามีตัวอักษรที่ตัวนาค ๔ ตัว มีจารึกข้างตัวนาค ด้านซ้ายและด้านซ้ายของนาคทั้ง ๔ ตัว และที่ขอบหัวระฆัง แต่อักษรลบเลือนไปเสียมาก จึงนำไปมอบให้พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ พระนคร หัวหน้ากองโบราณคดี ได้พิจารณาเห็นว่ามีตัวอักษรจึงได้ส่งหัวระฆังนั้นมาให้เจ้าหน้าที่หอสมุดแห่งชาติอ่านแปล

เป็นข้อความของสมภารวัดกล่าวถึงการสร้างระฆังใบนี้

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ข้อความจารึกบรรทัดที่ ๑ ที่นาคตัวที่ ๒ (ด้านซ้ายของนาค) ระบุศักราช ๒๒๑๐ ซึ่งตรงกับรัชสมัยของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช (พ.ศ. ๒๑๙๙-๒๒๓๑) แห่งพระราชอาณาจักรกรุงศรีอยุธยา

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., ๒๕๖๑, จาก :
ประสาร บุญประคอง และทองสืบ ศุภะมาร์ค, “จารึกบนหัวระฆังสัมฤทธิ์อักษรขอม ภาษาไทยและภาษามคธ,” ศิลปากร ๑๖, ๒ (กรกฎาคม ๒๕๑๙) : ๗๔-๗๘.

ภาพถ่ายจารึกจาก : โครงการพัฒนาฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), สำรวจเมื่อ ๒๑-๒๒ กรกฏาคม ๒๕๕๐