จารึกที่บ่อน้ำบริเวณแหล่งโบราณคดีดอนขุมเงิน 1

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

รอ. 7

อักษรที่มีในจารึก

ปัลลวะ

ศักราช

พุทธศตวรรษ 12

ภาษา

สันสกฤต

ด้าน/บรรทัด

จำนวน 1 ด้าน มี 1 ตัวอักษร

วัตถุจารึก

ศิลา

ลักษณะวัตถุ

รูปสี่เหลี่ยม

ขนาดวัตถุ

กว้าง 27 ซม. ยาว 24 ซม. หนา 20 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “รอ. 7”
2) ในหนังสือ จารึกในประเทศไทย เล่ม 1 กำหนดเป็น “จารึกที่บ่อน้ำบริเวณแหล่งโบราณคดีดอนขุมเงิน”

ปีที่พบจารึก

พุทธศักราช 2548

สถานที่พบ

หินกรุผนังข้างบ่อน้ำ ในบริเวณแหล่งโบราณคดีดอนขุมเงิน บ้านหนองคูณ ตำบลเด่นราษฎร์ กิ่งอำเภอหนองฮี จังหวัดร้อยเอ็ด

ผู้พบ

สำนักศิลปากรที่ 10 ร้อยเอ็ด

ปัจจุบันอยู่ที่

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ร้อยเอ็ด ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดร้อยเอ็ด

พิมพ์เผยแพร่

1) วารสาร ศิลปากร ปีที่ 51 ฉบับที่ 2 (มีนาคม-เมษายน 2551) : 27-35.
2) จารึกในประเทศไทย เล่ม 1 (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2559), 114-116.

ประวัติ

ในระหว่างปีงบประมาณ 2548 สำนักศิลปากรที่ 10 ร้อยเอ็ด ได้ดำเนินการขุดค้นขุดแต่งทางโบราณคดี บริเวณแหล่งโบราณคดีดอนขุมเงิน บ้านหนองคูณ ตำบลเด่นราษฎร์ กิ่งอำเภอหนองฮี จังหวัดร้อยเอ็ด ได้พบศิลาจารึก จำนวน 4 แผ่น แต่ละแผ่นมีอักษรจารึกเพียง 1 ตัว แผ่นจารึกเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของหิน ซึ่งกรุอยู่ที่ผนังข้างบ่อน้ำ ลักษณะเป็นบ่อขุดลึกลงไปในพื้นดินรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ปากบ่อกว้างด้านละ 2.50 เมตร ลึกประมาณ 5 เมตรเศษ อักษรจารึกปรากฏอยู่ที่ผนังข้างบ่อด้านทิศเหนือนับจากก้นบ่อขึ้นมา หินกรุก้อนที่สามริมขวามีอักษรจารึก 1 ตัว เป็นรูปอักษร ล ผนังข้างข้างบ่อด้านทิศใต้ นับจากก้นบ่อขึ้นมา หินกรุก้อนที่สามริมขวามีอักษรจารึก 1 ตัว เป็นรูปอักษร ช ผนังข้างบ่อด้านทิศตะวันตก นับจากปากบ่อลงไป หินก้อนที่สี่ริมขวามีอักษรจารึก 1 ตัว เป็นรูปอักษร ป หินจารึกอีกก้อนหนึ่งพบห่างออกไปจากบ่อน้ำประมาณ 5 เมตร มีอักษรจารึก 1 ตัว เป็นรูปอักษร ย
อักษรจารึกทั้งสี่นี้มีความหมายในภาษาสันสกฤต คือ ล คือ พระศิวะ ช คือพระวิษณุ ป คือ พระนางปารพตี ชายาของพระวิษณุ หรือ พระอุมา ชายาของพระศิวะ และ ย คือ พระนางลักษมี

เนื้อหาโดยสังเขป

จารึกอักษร ล ในภาษาสันสกฤตซึ่งหมายถึง พระศิวะ

ผู้สร้าง

ไม่ปรากฏหลักฐาน

การกำหนดอายุ

พิจารณาจากลักษณะของรูปอักษรเห็นได้ว่าสัณฐานของเส้นอักษรเหมือนกับรูปอักษรในจารึกฐานรูปเคารพที่พบในแหล่งโบราณคดีดอนขุมเงิน ซึ่งแปลความแล้วทราบว่าเป็นจารึกที่พระเจ้าจิตรเสนสร้างเมื่อพุทธศตวรรษที่ 12 จารึกหลักนี้จึงน่าจะสร้างขึ้นในยุคสมัยเดียวกัน

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2560, จาก :
1) ก่องแก้ว วีระประจักษ์, “จารึกที่บ่อน้ำบริเวณแหล่งโบราณคดีดอนขุมเงิน,” ศิลปากร 51, 2 (มีนาคม-เมษายน 2551) : 27-35.
2) ก่องแก้ว วีระประจักษ์, “จารึกที่บ่อน้ำบริเวณแหล่งโบราณคดีดอนขุมเงิน,” ใน จารึกในประเทศไทย เล่ม 1 : อักษรปัลลวะ อักษรหลังปัลลวะ พุทธศตวรรษที่ 11-14 (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, 2559), 114-116.