จารึกวัดตระพังนาค

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

สท. 33

อักษรที่มีในจารึก

ขอมสุโขทัย

ศักราช

พุทธศตวรรษ 21

ภาษา

บาลี

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 14 บรรทัด

วัตถุจารึก

หินดินดาน

ลักษณะวัตถุ

แผ่นสี่เหลี่ยม

ขนาดวัตถุ

กว้าง 66 ซม. สูง 66 ซม. หนา 5 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “สท. 33”
2) ในหนังสือ จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 กำหนดเป็น “จารึกวัดตระพังนาค”

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

วัดตระพังนาค ตำบลเมืองเก่า อำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย

ผู้พบ

พระโบราณวัตถาจารย์ (ทิม) วัดราชธานี เจ้าคณะจังหวัดสุโขทัย

ปัจจุบันอยู่ที่

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ รามคำแหง ตำบลเมืองเก่า อำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย

พิมพ์เผยแพร่

จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2529), 58-62.

ประวัติ

ศิลาจารึกหลักนี้ เจ้าหน้าที่กองหอสมุดแห่งชาติ ได้ทำการอัดสำเนาและถ่ายภาพจากพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ รามคำแหง จังหวัดสุโขทัย เมื่อคราวออกสำรวจเอกสารจารึก พ.ศ. 2515 ทราบว่า พระโบราณวัตถาจารย์ (ทิม) เจ้าอาวาสวัดราชธานี และเจ้าคณะจังหวัดสุโขทัย ได้พบศิลาจารึกหลักนี้ที่วัดตระพังนาค แล้วมอบให้แก่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ รามคำแหง จังหวัดสุโขทัย แต่ทะเบียนประวัติจารึกไม่ได้ระบุว่าพบและมอบให้เมื่อใด ลักษณะของแผ่นจารึกเป็นรูปสี่เหลี่ยมบาง ภายในหน้าที่มีจารึก มีกรอบเป็นรูปสี่เหลี่ยมเหมือนกรอบรูปถ่าย ภายนอกกรอบทั้งสี่ด้านมีจารึกอักษรเริ่มต้นด้วยคำว่า นโม พุทฺธาย สิทฺธํ แล้วต่อด้วยสระและพยัญชนะไปจนจบ ต่อจากนั้นจึงเริ่มต้นด้วยบทสรรเสริญพระพุทธคุณ ธรรมคุณ และสังฆคุณ แต่บทสังฆคุณมีเพียงบทย่อเท่านั้น เข้าใจว่าคงเป็นเพราะเนื้อที่ของศิลาจารึกมีจำกัด ไม่พอกับข้อความนั่นเอง

เนื้อหาโดยสังเขป

กล่าวถึง สระและพยัญชนะไทย เข้าใจว่าคือตำราหรือแบบเรียนขั้นต้นของคนไทย ในระหว่างพุทธศตวรรษที่ 21

ผู้สร้าง

ไม่ปรากฏหลักฐาน

การกำหนดอายุ

กองหอสมุดแห่งชาติกำหนดให้เป็น จารึกอักษรขอมสุโขทัย อายุพุทธศตวรรษที่ 21

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : วชรพร อังกูรชัชชัย และดอกรัก พยัคศรี, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2546, จาก :
ชะเอม แก้วคล้าย, “จารึกวัดตระพังนาค,” ใน จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 : อักษรธรรมและอักษรไทย พุทธศตวรรษที่ 19-24 (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, 2529), 58-62.

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายความละเอียดสูงจากการสำรวจภาคสนาม : ภาควิชาภาษาตะวันออก คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, สำรวจเมื่อ 21 กุมภาพันธ์ 2566