จารึกอรรถกถาชาดก ลำดับที่ 540 (สุวรรณสามชาฎก)

จารึก

จารึกอรรถกถาชาดก ลำดับที่ 540 (สุวรรณสามชาฎก)

QR-code edit Share on Facebook print

เวลาที่โพส โพสต์เมื่อวันที่ 29 ก.ย. 2556 11:33:03 ( อัพเดทเมื่อวันที่ 19 เม.ย. 2566 23:02:39 )

ชื่อจารึก

จารึกอรรถกถาชาดก ลำดับที่ 540 (สุวรรณสามชาฎก)

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

จารึกเรื่องศาลารายหลังที่ 16 ศาลานี้ใช้เป็นห้องสมุดโรงเรียนวัดพระเชตุพน ลำดับที่ 540 (สุวรรณสามชาฎก)

อักษรที่มีในจารึก

ไทยธนบุรี-รัตนโกสินทร์

ศักราช

ไม่ปรากฏศักราช

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวน 1 ด้าน มี 5 บรรทัด

วัตถุจารึก

หินอ่อน

ลักษณะวัตถุ

แผ่นหิน

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

ศาลารายหลังที่ 16 (ศาลานี้ใช้เป็นห้องสมุดโรงเรียนวัดพระเชตุพน) วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

พิมพ์เผยแพร่

1) ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2544), 201.
2) ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2554), 203.

ประวัติ

จารึกอรรถกถาชาดก อยู่ในบริเวณศาลาราย 16 หลัง ภายในวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม เดิมมีภาพจิตรกรรมที่มีเนื้อหาสอดคล้องกัน แต่ปัจจุบันไม่หลงเหลือภาพดังกล่าวแล้ว สำหรับจารึกได้สูญหายไปบางส่วน เนื่องจากมีการรื้อศาลา 8 หลัง ส่วนที่เหลืออยู่ก็มีการเรียงลำดับอย่างไม่เป็นระเบียบ เข้าใจว่าเกิดขึ้นจากการปฏิสังขรณ์วัดในสมัยหลัง ซึ่งมีการเคลื่อนย้ายแล้วนำกลับไปติดไว้ผิดจากตำแหน่งเดิม 
จากการศึกษาของ นิยะดา  เหล่าสุนทร พบว่า ศาลารายแต่ละหลังจะมีจารึกจำนวน 36 หรือ 39 เรื่อง จารึกแต่ละแผ่นประกอบด้วยชาดก 1 เรื่อง เว้นแต่ชาดกเรื่องสำคัญบางเรื่องซึ่งใช้พื้นที่มากกว่า 1 แผ่น 

เนื้อหาโดยสังเขป

กล่าวถึง สุวรรณสามชาดก ซึ่งเป็นเรื่องราวของพระโพธิสัตว์ครั้งเสวยพระชาติเป็นบุตรทุกุลบัณฑิต ครั้งนั้นกุลบัณฑิตและภรรยาถึงแก่ตาบอด สุวรรณสามผู้บุตรก็ดูแลปรนนิบัติบิดามารดาเป็นอย่างดี วันหนึ่งไปตักน้ำ พญากบิลยักษ์ซึ่งกำลังล่าสัตว์เห็นสุวรรณสามคิดว่าเป็นรุกขเทวาจึงแผลงศรไปโดนเข้า สุวรรณสามคร่ำครวญถึงบิดามารดาซึ่งตาบอด พญากบิลยักษ์จึงรับจะไปดูแลแทน

ผู้สร้าง

พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3)

การกำหนดอายุ

กำหนดอายุจากประวัติการปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพนฯ ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3)  ซึ่งมีหลักฐานว่ามีการเขียนภาพจิตรกรรมชาดก 550 เรื่อง โดยมีการจารึกประกอบไว้ ดังปรากฏในจดหมายเหตุเรื่องการปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพน (ถอดจากโคลงดั้นพระนิพนธ์กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย: พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร (2551) ; นวพรรณ ภัทรมูล (2556), แก้ไขเพิ่มเติม, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., จาก:
1) “การปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพน : ถอดจากโคลงดั้นพระนิพนธ์กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส,” ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2554), 75-91.
2) “ศาลารายหลังที่ 16 ศาลานี้ใช้เป็นห้องสมุดโรงเรียนวัดพระเชตุพน,” ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2544), 200-202.
3) “ศาลารายหลังที่ 16 ศาลานี้ใช้เป็นห้องสมุดโรงเรียนวัดพระเชตุพน,” ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2554), 202-204.
4) “จารึกเรื่องอรรถกถาชาดก,” ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2554), 143-145.

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายจารึกได้รับความอนุเคราะห์จาก คณะอนุกรรมการจัดทำแผนการอนุรักษ์และเผยแพร่จารึกวัดโพธิ์, 2552-2554 (ไฟล์; DSCF4950)