โพสต์เมื่อวันที่ 19 ก.ย. 2556 01:03:17 ( อัพเดทเมื่อวันที่ 2 เม.ย. 2566 17:03:02 )
ชื่อจารึก |
จารึกอรรถกถาชาดก ลำดับที่ 349 สันธิเภทชชาดก (ศาลารายหลังที่ 10 ศาลามุทิตา) |
ชื่อจารึกแบบอื่นๆ |
จารึกเรื่องศาลารายหลังที่ 10 ศาลามุทิตา (ลำดับที่ 349) |
อักษรที่มีในจารึก |
ไทยธนบุรี-รัตนโกสินทร์ |
ศักราช |
ไม่ปรากฏศักราช |
ภาษา |
ไทย |
ด้าน/บรรทัด |
จำนวน 1 ด้าน มี 5 บรรทัด |
วัตถุจารึก |
หินอ่อน |
ลักษณะวัตถุ |
แผ่นหิน |
บัญชี/ทะเบียนวัตถุ |
ในหนังสือ ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (2544) เรียกว่า “จารึกเรื่องศาลารายหลังที่ 10 ศาลามุทิตา (ลำดับที่ 349)” |
ปีที่พบจารึก |
ไม่ปรากฏหลักฐาน |
สถานที่พบ |
วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร |
ผู้พบ |
ไม่ปรากฏหลักฐาน |
ปัจจุบันอยู่ที่ |
ศาลารายหลังที่ 10 (ศาลามุทิตา) วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร |
พิมพ์เผยแพร่ |
ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2544), 174-175. |
ประวัติ |
จารึกอรรถกถาชาดก อยู่ในบริเวณศาลาราย 16 หลัง ภายในวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม เดิมมีภาพจิตรกรรมที่มีเนื้อหาสอดคล้องกัน แต่ปัจจุบันไม่หลงเหลือภาพดังกล่าวแล้ว สำหรับจารึกได้สูญหายไปบางส่วน เนื่องจากมีการรื้อศาลา 8 หลัง ส่วนที่เหลืออยู่ก็มีการเรียงลำดับอย่างไม่เป็นระเบียบ เข้าใจว่าเกิดขึ้นจากการปฏิสังขรณ์วัดในสมัยหลัง ซึ่งมีการเคลื่อนย้ายแล้วนำกลับไปติดไว้ผิดจากตำแหน่งเดิม จากการศึกษาของ นิยะดา เหล่าสุนทร พบว่า ศาลารายแต่ละหลังจะมีจารึกจำนวน 36 หรือ 39 เรื่อง จารึกแต่ละแผ่นประกอบด้วยชาดก 1 เรื่อง เว้นแต่ชาดกเรื่องสำคัญบางเรื่องซึ่งใช้พื้นที่มากกว่า 1 แผ่น |
เนื้อหาโดยสังเขป |
กล่าวถึง สันธิเภทชชาดก ซึ่งเป็นเรื่องราวของพระโพธิสัตว์ครั้งเสวยพระชาติพญาพาราณสี ยังมีแม่โคกำลังตั้งท้องตัวหนึ่งพลัดจากฝูง หลงเที่ยวไปในป่า ได้พบและเป็นมิตรกับนางราชสีห์ซึ่งกำลังท้องเหมือนกัน จนต่างก็ออกลูก เมื่อบรรดาแม่ๆ ตายไป ตัวลูกโคและลูกราชสีห์ก็ได้เป็นมิตรกันสืบมา ต่อมาภายหลัง มีสุนัขจิ้งจอกมาอยู่ด้วย สุนัขจิ้งจอกได้ยุยงให้โคกับราชสีห์แตกคอกัน และฆ่ากันตายในที่สุด พญาพาราณสีผ่านมาเห็นจึงไถ่ถามพรานป่าจนทราบความ แล้วทรงตรัสว่า ผู้ใดเชื่อคำยุยงก็จะพบกับความพินาศเช่นเดียวกับสัตว์ทั้งสองนี้ |
ผู้สร้าง |
พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) |
การกำหนดอายุ |
กำหนดอายุจากประวัติการปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพนฯ ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) ซึ่งมีหลักฐานว่ามีการเขียนภาพจิตรกรรมชาดก 550 เรื่อง โดยมีการจารึกประกอบไว้ ดังปรากฏในจดหมายเหตุเรื่องการปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพน (ถอดจากโคลงดั้นพระนิพนธ์กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส) |
ข้อมูลอ้างอิง |
เรียบเรียงข้อมูลโดย : พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2551, จาก : |
ภาพประกอบ |
ภาพถ่ายจารึกได้รับความอนุเคราะห์จาก คณะอนุกรรมการจัดทำแผนการอนุรักษ์และเผยแพร่จารึกวัดโพธิ์, 2552-2554 (ไฟล์; ชายคอ 5_1) |