จารึกเรื่องฏีกาพาหุง ห้องที่ 9 (บทที่ 7 นันโทปนันทภุชคัง วิพุธัง มหิทธิง)

อักษรที่มีในจารึก

ไทยธนบุรี-รัตนโกสินทร์

ศักราช

ไม่ปรากฏศักราช

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวน 1 ด้าน (ไม่ทราบจำนวนบรรทัด)

วัตถุจารึก

หิน

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

ผนังพระวิหารทิศใต้ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

พิมพ์เผยแพร่

ประวัติ

จารึกเรื่องฏีกาพาหุง 8 บท ติดอยู่ที่ผนังพระวิหารทิศใต้ จำนวน 10 ห้อง เดิมมีภาพเขียนติดไว้เคียงกันกับแผ่นศิลาจารึก แต่ปัจจุบันภาพเขียนเหล่านั้นไม่มีแล้ว มีเพียงศิลาจารึกที่ยังหลงเหลืออยู่บ้าง 

เนื้อหาโดยสังเขป

กล่าวถึง พาหุง บทที่ 7 “นันโทปนันทภุชคัง วิพุธัง มหิทธิง” ใจความว่า ครั้งเมื่อพระพุทธเจ้าพำนักอยู่ ณ พระเชตวัน ช่วงใกล้รุ่ง ก่อนที่พระพุทธเจ้าจะเสด็จไปฉันที่เรือนของอนาถบิณฑิกะมหาเศรษฐีตามที่รับนิมนต์ไว้ พระพุทธองค์ได้พิจารณาดูโลก มีญาณเห็นว่าพญานันโทปนันทนาคจะได้ตั้งอยู่ในพระไตรสรณคมน์ พอรุ่งขึ้นพระพุทธองค์ก็พาพระอรหันต์ 500 รูป เหาะไปสู่เทวโลก พญานาคเห็นก็โกรธว่าพระสมณะเหาะข้ามศีรษะตน จึงบันดาลขนดกายให้ใหญ่โตแล้วพันเขาพระสุเมรุไว้ พร้อมแผ่พังพานบังฟ้าบังดิน พระพุทธองค์ก็ส่งพระโมคคัลลานะไปทรมานพญานาค พระโมคคัลลานะก็นิมิตกายเป็นนาค มัดพญานาคไว้อีกที ต่างสำแดงเดชสู้กันไปมา ภายหลังพญานาคก็พ่ายแพ้ แล้วตั้งอยู่ในพระไตรสรณคมน์ จากนั้นพระพุทธเจ้าก็พาพระสงฆ์ทั้ง 500 รูปมาฉันที่เรือนของอนาถบิณฑิกะมหาเศรษฐี

ผู้สร้าง

พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3)

การกำหนดอายุ

กำหนดอายุจากประวัติการสร้างจารึกในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) ซึ่งปรากฏในจดหมายเหตุเรื่อง “การปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพน : ถอดจากโคลงดั้นพระนิพนธ์กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส”

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2556, จาก :
1) “การปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพน : ถอดจากโคลงดั้นพระนิพนธ์กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส,” ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2554), 77-78.
2) “เรื่องฏีกาพาหุง 8 (จารึกติดไว้ตามผนัง),” ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2544), 128.
3) “เรื่องฏีกาพาหุง 8 (จารึกติดไว้ตามผนัง),” ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2554), 130.