จารึกเรื่องฏีกาพาหุง ห้องที่ 7 (บทที่ 5 กัตวาน กัฏฐมุทรัง อิว คัพภินียา)

อักษรที่มีในจารึก

ไทยธนบุรี-รัตนโกสินทร์

ศักราช

ไม่ปรากฏศักราช

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวน 1 ด้าน (ไม่ทราบจำนวนบรรทัด)

วัตถุจารึก

หิน

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

ผนังพระวิหารทิศใต้ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

พิมพ์เผยแพร่

ประวัติ

จารึกเรื่องฏีกาพาหุง 8 บท ติดอยู่ที่ผนังพระวิหารทิศใต้ จำนวน 10 ห้อง เดิมมีภาพเขียนติดไว้เคียงกันกับแผ่นศิลาจารึก แต่ปัจจุบันภาพเขียนเหล่านั้นไม่มีแล้ว มีเพียงศิลาจารึกที่ยังหลงเหลืออยู่บ้าง  

เนื้อหาโดยสังเขป

กล่าวถึง พาหุง บทที่ 5 “กัตวาน กัฏฐมุทรัง อิว คัพภินียา” ใจความว่า เมื่อพระพุทธองค์เสด็จอยู่ ณ เชตวัน ใกล้เมืองสาวัตถี ครั้งนั้นได้รับลาภสักการะมาก พวกเศรษฐีเห็นดังนั้นจึงให้นางจินจมานวิกาทำอุบายโดยให้เทียวเข้าเทียวออกที่เชตวันนั้นเป็นระยะ ซักพักใหญ่ก็เอาท่อนไม้มาผูกไว้ที่ท้อง สวมผ้านุ่งคลุมไว้ ไปยืนป่าวร้องขณะพระพุทธเจ้ากำลังสำแดงพระธรรมเทศนาว่า ทำให้ตนตั้งครรภ์แล้วทำไม่ไม่ปลูกเรือนคลอดให้ตนเล่า พระอินทร์กับเทวดาทั้ง 4 องค์ ก็จำแลงกายเป็นหนูลงมากัดเชือกที่ผูกท่อนไม้ให้ขาดออก แล้วแผ่นดินก็สูบนางจินจมานวิกาลงไปไหม้อยู่ในอเวจีนรก

ผู้สร้าง

พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3)

การกำหนดอายุ

กำหนดอายุจากประวัติการสร้างจารึกในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) ซึ่งปรากฏในจดหมายเหตุเรื่อง “การปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพน : ถอดจากโคลงดั้นพระนิพนธ์กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส” 

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2556, จาก :
1) “การปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพน : ถอดจากโคลงดั้นพระนิพนธ์กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส,”  ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2554), 77-78.
2) “เรื่องฏีกาพาหุง 8 (จารึกติดไว้ตามผนัง),”  ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2544), 127.
3) “เรื่องฏีกาพาหุง 8 (จารึกติดไว้ตามผนัง),”  ใน ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2554), 129.