| ตัวอย่าง | ปรากฏใน | ด/บ | จังหวัด | ผู้ให้ความหมาย |
|---|---|---|---|---|
| ถ้าจะแก้เอาส้มเสี่ยว ส้มสันดาน ส้มเข้า สลัดได รากมะตาดเครือ เจตมูล ขิงแห้งสิ่งละ 1 ตำลึง หัสคุณเทศ 3 ตำลึง หัวเบญบัตร มดยอบ ขมิ้นเครือ พังอาด เทียนดำ เทียนขาว แก่นปรู แก่นมะหาด สิ่งละ 2 บาท พริกล่อน 2 ตำลึง 2 บาท แช่สุรา 5 ทะนาน ฝังข้าวเปลือกไว้ 3 วัน ให้พลีจงดี กินจอกชาหนึ่ง เช้าเย็นกินให้ได้ 7 วัน แล้วจึงให้กินยาประจุต่อไป ฯ | จารึกตำรายาวัดราชโอรสารามราชวรวิหาร แผ่นที่ 48 (ยาแก้โรคดานทักขิณคุณ) | 1/7 | กรุงเทพมหานคร | นิสา เชยกลิ่น |
| ขนานหนึ่งเอาชาดก้อน 1 บาท ถั่วเขียวคั่วเราะเปลือกเสีย 2 ตำลึง ขิง 7 ชิ้น พริกไทย 7 เม็ด ดีปลี 7 ดอก บด(ละ)ลายน้ำถั่วเขียวต้มให้กิน แก้ลงแก้ราก แก้ตัวเย็นให้อุ่นขึ้นแก้พิษวิเศษนัก ๚ | จารึกตำรายาวัดราชโอรสารามราชวรวิหาร แผ่นที่ 47 (ยาแก้ป่วงหิว) | 1/8 | กรุงเทพมหานคร | นิสา เชยกลิ่น |
| ถ้าเลือดตกหลุมขังอยู่ในท้องน้อยก็ดี ให้เจ็บท้องหนัก เอาสารส้มสะตุแล้ว หนัก 2 ตำลึง พริกไทยบด 2 ตำลึง แช่ข้าวกลั่น 2 ทะนาน ผนึกฝังข้าวเปลือก 7 วัน เมื่อจะฝังเสกด้วยมนต์นี้ ๚ | จารึกตำรายาวัดราชโอรสารามราชวรวิหาร แผ่นที่ 46 (ยาผายเลือด) | 1/13 | กรุงเทพมหานคร | นิสา เชยกลิ่น |
| ๏ ลมอนึ่งชื่อ ภาหุรวาโย ขึ้นมาแต่ช่องทวารจนหัวหน่าวมันกลับลงมาจับเอาหลังเท้าแล้วจับเอาหลังมือแล่นขึ้นมากระบาลศีรษะและให้เสมหะ มูกตก น้ำตาตก ถ้าเกิดแก่ผู้ใดถึงห้าเดือน จะลุกขึ้นมิได้เลย เอาขิง 3 บาท น้ำส้มผอูน 2 บาท ขี้วัว 1 ตำลึง น้ำมูตรม้า 1 ตำลึง 1 บาท น้ำดองดึง 1บาท น้ำใบพุด 2 บาท น้ำเปลือกม่วงคัน 2 บาท น้ำผักไห่ 2 บาท น้ำกระเทียมทอก 1 ตำลึง น้ำไฟเดือนห้า 1 ตำลึง ลูกจันทน์ 2 บาท พิมเสน 2 บาท ลิ้นทะเล 2 สลึง การบูร 1 บาท ทั้งนี้คุลีการเข้าด้วยกัน น้ำผึ้งเป็นกระสายดองไว้ พลีจงดี กินทุกวันหาย ฯ | จารึกตำรายาวัดราชโอรสารามราชวรวิหาร แผ่นที่ 43 (ยาแก้โรคลม ตอนที่ 3) | 1/8 | กรุงเทพมหานคร | นิสา เชยกลิ่น |
| ถ้าจะแก้อุทรโรค เพื่อสันนิบาต เอาน้ำมันเนย 2 ทะนาน นมโค 16 ทะนาน ยางสลัดได 3 บาท 3 สลึง รากจิงจ้อหลวง 5 ตำลึง 2 บาท 2 สลึง ทำเป็นจุณเปียกๆ น้ำท่าบริสุทธิ์ทะนานหนึ่ง หุงให้คงแต่น้ำมันให้กินหนัก 3 สลึง 1 เฟื้อง แก้สรรพอุทรโรคทั้งปวง แก้ท้องมานเพื่อเสมหะหาย | จารึกตำรายาวัดราชโอรสารามราชวรวิหาร แผ่นที่ 35 (ยาแก้โรคท้องมาน) | 1/5 | กรุงเทพมหานคร | นิสา เชยกลิ่น |
| ยาชื่อเนาวหอย เอาหอยขม หอยแครง หอยตาวัว หอยพิมพการัง หอยนางรม หอยกาบ หอยจุ๊บแจง หอยมุก หอยสังข์ เผาเอาสิ่งละ 2 บาท กระดูกเสือ กระดูกโค กระดูกแพะ กระดูกงูเหลือม เผาเอาสิ่งละ 1 บาท รากทนดี 3 บาท เจตมูล หัสคุณ สิ่งละ 1 ตำลึง พริกไทย 8 ตำลึง 1 บาท ทำเป็นจุณบดละลายน้ำผึ้งกินหนัก 1 สลึง แก้ดานพืด ดานเถาเป็นต้น แลแก้ลมจุกเสียด แก้สรรพลมหายดีนัก ๚ะ | จารึกตำรายาวัดราชโอรสารามราชวรวิหาร แผ่นที่ 30 (ยาแก้โรคดานพืด) | 1/14 | กรุงเทพมหานคร | นิสา เชยกลิ่น |
| สิทธิการิยะ ยาแก้มะเร็งทั้งปวง เอายาดำรงทองกำมะถันทั้งสอง เทียนดำสิ่งละ 2 บาท ข้าวสารคั่วรางแร่ง เอา 3 บาท หัวย้าง เปลือกสันพร้านางแอ 3 บาท ยาข้าวเย็นทั้งสองสิ่งละ 5 ตำลึง ดองด้วยสุรา 7 ทะนานให้กินแก้มะเร็งคชราชและไส้ด้วน ไส้ลามทั้งอุปทมก็หายสิ้นดีนัก ๚ | จารึกตำรายาวัดราชโอรสารามราชวรวิหาร แผ่นที่ 28 (ยาแก้โรคมะเร็ง) | 1/5 | กรุงเทพมหานคร | นิสา เชยกลิ่น |
| ขนานหนึ่ง เอาลูกเอ็น 1 บาท 1 สลึง กระวาน 2 บาท 2 สลึง อบเชยเทศ 3 บาท 3 สลึง ดอกบุนนาค 1 ตำลึง ดีปลี 1 ตำลึง 2 บาท ขิงแห้ง 1 ตำลึง 1 บาท ชะเอมเทศ 1 ตำลึง 1 บาท 2 สลึง พริกล่อน 2 ตำลึง 1 บาท 3 สลึง ลูกมะขามป้อม 2 ตำลึง 2 บาท น้ำตาลทราย 11 ตำลึง 3 บาท 3 สลึง ทำเป็นจุณละลายน้ำท่ากินแก้ดานเถาเสียดชายโครงตลอดถึงลำคอให้อาเจียนนั้นหาย ฯะ | จารึกตำรายาวัดราชโอรสารามราชวรวิหาร แผ่นที่ 20 (ยาแก้โรคดานเถา) | 1/4 | กรุงเทพมหานคร | นิสา เชยกลิ่น |
| อันนี้ชื่อว่าเลือดเน่าเป็นใหญ่กว่าลมทั้งหลาย จึงให้มีโทษดังกล่าวมานี้ ถ้าจะแก้เอาสังข์ 1 ตำลึง 2 บาท ดินประสิวขาว 1 บาท ลูกจันทน์ 1 สลึง ดอกจันทน์ 1 สลึง เทียนดำ 2 สลึง เทียนขาว 2 สลึง เกลือ 1 สลึง ขมิ้นอ้อย 1 บาท ขิง 2 สลึง กระชาย 2 สลึง ไพล 2 สลึง หัวหอม 2 สลึง กระเทียม 2 สลึง บดเป็นแท่งละลายน้ำส้มซ่าแก้เลือดเน่าเลือดร้าย มิให้ตีขึ้นได้เลย ถ้าผู้ใดกินยานี้ตั้งอยู่ไฟได้เดือน 1 อย่าสนเท่ห์เลย | จารึกตำรายาวัดราชโอรสารามราชวรวิหาร แผ่นที่ 17 (ยาแก้โรคเลือดเน่า) | 1/5 | กรุงเทพมหานคร | นิสา เชยกลิ่น |
| ๏ อนึ่งเอาเปลือกแมงดาเผาครึ่งเปลือก ผักแพวแดง 3 สลึง พริกไทย หัวย้างสิ่งละ 1 ตำลึง ยาข้าวเย็น 1 ตำลึง 2 บาท ยาสูบดี 2 ตำลึง ดองสุราไว้ 3 วัน จึ่งพลีกินแก้หืดหายฯ | จารึกตำรายาวัดราชโอรสารามราชวรวิหาร แผ่นที่ 12 (ยาแก้โรคหืด) | 1/8 | กรุงเทพมหานคร | นิสา เชยกลิ่น |
| ขนานหนึ่งเอามหาหิงคุ์ 1 เฟื้อง ลำพัน 2 สลึง ดีปลี 3 สลึง ขิงแห้ง 1 บาท เทียนเยาวพาณี 1 บาท 1 สลึง หัสคุณเทศ 1 บาท 2 สลึง ผักแพวแดง 1 บาท 3 สลึง โกฐสอ 2 บาท พริกไทย 3 ตำลึง 2 บาท ทำเป็นจุณ | จารึกตำรายาวัดราชโอรสารามราชวรวิหาร แผ่นที่ 9 (ยาแก้โรคริดสีดวง) | 1/9 | กรุงเทพมหานคร | นิสา เชยกลิ่น |
| ถ้าจะแก้ให้นวดเสียก่อน จึ่งให้กินยาขนานนี้เถิดฯ ท่านให้เอาเปลือกขี้เหล็ก 1 ตำลึง ส้มกุ้งทั้งสองสิ่งละ 3 บาท กกโคกกระออม 1 ตำลึง 1 บาท รากช้าพลู 1 ตำลึง 2 บาท รากตองแตก 5 ตำลึง รากทรงบาดาล 1 ตำลึง 1 บาท รากเจตมูลเพลิง 2 ตำลึง 2 บาท ผักเสี้ยนไทย 6 ตำลึง กะทกรก 1 ตำลึง 2 บาท แก่นแสมทั้งสองสิ่งละ 4 ตำลึง 2 บาท แก่นปรู 4 ตำลึง 2 บาท แก่นมะหาด 4 ตำลึง 2 บาท แก่นมะเกลือ 4 ตำลึง 2 บาท แก่นสักหิน 1 ตำลึง 1 บาท ยาข้าวเย็นทั้งสองสิ่งละ 7 ตำลึง 2 บาท | จารึกตำรายาวัดราชโอรสารามราชวรวิหาร แผ่นที่ 4 (ยาแก้โรคกล่อน ตอนที่ 1) | 1/8 | กรุงเทพมหานคร | นิสา เชยกลิ่น |
| ..พระองค์แลทองปิดพระประธานสิ้นทองหมื่นหนึ่งเป็นเงิน 1 ชั่ง 10 ตำลึง สิบตำลึง หน้ามุข ช่อฟ้า หางหงส์ ฝ้าลม ดาวเพดาน เป็นทองสองหมื่นห้าร้อย เป็นเงิน 2 ชั่ง 17 ตำลึง 10 สลึงเฟื้อง ศิริเข้ากันเป็นปัจจัย 20 ชั่ง 17 ตำลึง 3 บาท 2 สลึง สำเร็จแต่เดือนยี่แรม 10 ค่ำ จุลศักราช 1098 ปีมะโรง อัฐศก สำเร็จบริบูรณ์แล้ว | จารึกวัดเทพจันทร์ | 1/7 | พระนครศรีอยุธยา | พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร |
|
ต ชฺมะ โลญฺ ปร . โลญฺ ธรฺมฺมปาล . โลญฺ โค. โลญฺ สรฺวฺวชฺ. เสฺตงฺ ศิวปาท โขฺลญฺ วล โขฺลญฺ วิษฺย ขฺทกฺ . ทฺรวฺย นุ ทุญฺ มาสฺ ลิงฺ 2 . จนฺลฺยกฺ 320 . ถฺนปฺ เยา 1 วเว 4 . วฺระ โค 4 . กฺรปิ 12 . สีมาวธิ ภูมิ นา จํนตฺต นุ เสฺร ปิ เชงฺ . ติ ปูรฺวฺว ปฺรสปฺ นุ ภูมิ ธนวาห
(ระบุชื่อชนเหล่านั้น ราคาที่ซื้อจ่ายเป็นทอง แพะ วัว และกระบือเป็นต้น พร้อมทั้งระบุเขตแดนของที่ดินด้วย) |
จารึกสด๊กก๊อกธม 2 | 4/87 | สระแก้ว | ศานติ ภักดีคำ |
| ๏ พระมหาศรีราชปรีชญา เอาทองห้าตำลึงแล ๏ ญาติอีกด้วย สัปปุรุษทั้งหลายช่วยอนุโมทนา ๏ เป็นทองหกตำลึง สามบาท สามสลึง ตีเป็นแผ่น สรวม ๏ พระธาตุเจ้าในขณะ ออกญาพัทลุง มาเป็นพระยา ๏ นครแล | จารึกแผ่นทองหุ้มปลียอดพระบรมธาตุเจดีย์ นครศรีธรรมราช 1 (จ. 48) | 1/2 | นครศรีธรรมราช |
นิสา เชยกลิ่น |
| พุทธศักราช 2225 พระวษา ใสยศักราช 1043 จอ ตรีนิศก บ่ายแล้ว ประมาณสองโมงเมื่อทำนั้น ไม้สองต้นๆหนึ่งยาว 4 หน้า 18… ยาวหน้า 14 เป็นเงิน 2 ตำลึง 2 บาท ค่าเหลียก.…งน ช่างเป็นเงิน 5 บาท | จารึกบนแผ่นไม้บุษบกธรรมาสน์ วัดมณีชลขัณฑ์ | 1/4 | ลพบุรี | ก่องแก้ว วีระประจักษ์ |
|
มหาเสนาปติ ตลา ไน ต จำ สฺรุกฺ คฺรหิ อาราธนา ต มฺรเตง ศฺรีญาโน เถฺว ปฺรติมา เนะ ทํงนฺ มานฺ สํริตฺ ภาร มฺวยฺ ตุล พิรฺต ชา พฺยายฺ มาสฺ ตปฺ ตนฺลิงฺ (ให้มหาเสนาบดีตลาไน ผู้รักษาเมืองครหิอาราธนา มรเตง ศรีญาโน ให้ทำ (พระพุทธรูป) ปฏิมากรนี้ สำริด มีน้ำหนัก 1 ภาระ 2 ตุละ ทองคำ (ที่ปิด) มีราคา 10 ตำลึง) |
จารึกบนฐานพระพุทธรูปวัดหัวเวียง | 1/3 | พจนานุกรม เขมร - ไทย ฉบับทุนพระยาอนุมานราชธน |
