ศูนย์วัฒนธรรมอำเภอคอนสวรรค์ โรงเรียนคอนสวรรค์
ที่อยู่:
อาคารโรงฝึกงานศิลปศึกษา โรงเรียนคอนสวรรค์ เลขที่ 173 หมู่ที่ 12 ตำบลคอนสวรรค์ อำเภอคอนสวรรค์ จังหวัดชัยภูมิ 36140
โทรศัพท์:
0 4488 9040
วันและเวลาทำการ:
จันทร์-ศุกร์ เวลา 08.30-16.30 น. หยุดวันเสาร์-อาทิตย์และวันหยุดนักขัตฤกษ์
ค่าเข้าชม:
ไม่เก็บค่าเข้าชม
เว็บไซต์:
ปีที่ก่อตั้ง:
2527
ของเด่น:
วัตถุจัดแสดงเกี่ยวกับวิถีชีวิตของชาวอีสาน
จัดการโดย:
เนื้อหา:
สถานะ:
ไม่มีข้อมูล
โดย:
วันที่: 10 กุมภาพันธ์ 2555
ไม่มีข้อมูล
ไม่มีข้อมูล
ไม่มีข้อมูล
แนะนำพิพิธภัณฑ์โดยทีมงานและสมาชิก
รีวิวของศูนย์วัฒนธรรมอำเภอคอนสวรรค์ โรงเรียนคอนสวรรค์
ตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์ อำเภอคอนสวรรค์แต่เดิมชื่อนครกาหลง กล่าวกันว่าเมืองนี้มีความอุดมสมบูรณ์เต็มไปด้วยผลหมากรากไม้นานาพันธุ์ เมื่อนกกาบินผ่านเข้ามากินก็จะเพลิดเพลินจนหลงลืมกลับรัง มีการค้นพบหลักฐานทางโบราณคดีในบริเวณนี้ ทำให้ทราบว่าเป็นแหล่งอารยธรรมมาตั้งแต่โบราณ มีการค้นพบภาชนะดินเผาเนื้อหยาบสีดำขัดมันมีลายเชือกทาบลายขูดขีดและลายเขียนสี ภาชนะดินเผาบรรจุกระดูก พระพุทธรูปยืนแบบทวารวดี ใบเสมาหินทรายแกะสลัก เป็นต้นจากความเป็นมาดังกล่าว ได้มีการตั้งศูนย์วัฒนธรรมขึ้นที่โรงเรียนคอนสวรรค์ การจัดแสดงของที่นี่จะทำให้เราได้เห็นแต่ละเสี้ยวของประวัติศาสตร์ชุมชนและวิถีชีวิตของชาวบ้านที่เคยเป็นมา มีเรือนจำลองบ้านแบบอีสาน เครื่องจักสาน อุปกรณ์ทอผ้า เกวียน ธรรมมาศน์ไม้ของวัด เรือนจำลอง “หอแจก” ตามแบบของวัด ชิ้นส่วนภาชนะดินเผา คัมภีร์ใบลาน
นายวีระพล สวัสดิ์ศรี ผู้อำนวยการโรงเรียน ได้กล่าวถึงการทำกิจกรรมของศูนย์วัฒนธรรมโรงเรียนคอนสวรรค์ โดยปกติจะเป็นไปตามวันสำคัญในแต่ละรอบปีซึ่งทางโรงเรียนเป็นแกนนำในการจัดงานร่วมกับชุมชนและสภาวัฒนธรรมประจำอำเภอ ส่วนความรับผิดชอบในส่วนของโรงเรียนได้มอบหมายให้อาจารย์สุรวุฒิ สุขเข หัวหน้าหมวดภาษาไทยเป็นผู้ดูแล ขณะเดียวกันในส่วนนี้มีอาจารย์ศิลปะ โดยอาจารย์ยุทธศักดิ์ ลุมไธสงค์ ได้เสริมเข้าไปด้วย อาจารย์ยุทธศักดิ์เป็นคนออกแบบสร้างเรือนจำลอง และได้ใช้สถานที่ห้องจัดแสดงนี้ในการเรียนการสอนวิชาศิลปะ
จากการได้เข้ามาเยี่ยมชมในโรงเรียน สิ่งที่สัมผัสได้คือการจัดกิจกรรมส่งเสริมวัฒนธรรมประเพณีไทย อย่างช่วงเวลานี้อยู่ในช่วงของการจัดงานวันสุนทรภู่ มีกิจกรรมหลายอย่างให้นักเรียนทำ อย่างหนึ่งคือการจัดทำหนังสือตามหัวข้อเรื่องที่กำหนด นักเรียนจะได้ทำงานเป็นกลุ่มระดมความคิดสร้างสรรค์ และได้แสดงฝีมือในการวาดภาพ หรืออย่างในการเรียนการสอน อาจารย์สุรวุฒิบอกว่ามีการให้นักเรียนเข้าไปเรียนรู้ในชุมชนแล้วมานำเสนอในรูปแบบรายงาน ยกตัวอย่างเช่น การแห่นางแมว งานบุญผะเหวต งานบั้งไฟ การช้อนขวัญ
การช้อนขวัญนี้เป็นความเชื่อแต่โบราณของคนที่นี่ว่าคนจะมีขวัญอยู่ในร่างกาย ถ้าเกิดอุบัติเหตุหรือต้องไปไหนไกลๆต้องมีการนำกลับมา ถ้าเป็นในทางที่ดีก็บายศรีสู่ขวัญ ถ้าเป็นอุบัติเหตุแสดงว่าขวัญหลุดออกจากตัวจะต้องมีการทำพิธีไปช้อนกลับมาใส่ตัว การทำพิธีจะต้องมีผู้รู้มาประกอบพิธี มีการเตรียมของได้แก่ กล้วย ไข่ เสื้อผ้าของคนที่เกิดอุบัติเหตุ แล้วก็มีผ้าขาวม้ามัดเพื่อไล่ช้อน บางทีก็เอาไม้ไล่ตี ถ้าขวัญมาแล้วก็ห่อกลับบ้าน เอาไข่มาป้อนให้กับคนที่เกิดอุบัติเหตุ
อาจารย์สุรวุฒิให้ความเห็นว่าปัจจุบันคนไม่ค่อยเชื่อเรื่องนี้ เนื่องจากความเจริญได้เข้าไปถึงหลายหมู่บ้าน เด็กรุ่นใหม่ไม่เชื่อมั่น คนเฒ่าคนแก่เห็นว่าพวกเขาไม่ให้ความสำคัญ จึงไม่ค่อยอยากพูด ทำให้เงียบๆไป อีกเรื่องคือนิทานพื้นบ้าน เดี๋ยวนี้ผู้เฒ่าผู้แก่ไม่ค่อยเล่าให้ลูกหลานฟัง เพราะว่าเขาไม่ค่อยฟัง เขาจะไปดูนิทานญี่ปุ่นจากสื่อทั้งหลายกันมากกว่า แต่ละบ้านต่างมีทีวีดูมีคอมพิวเตอร์เล่น ความสัมพันธ์ตรงนี้จึงห่างไป
ด้านการแต่งกายโรงเรียนคอนสวรรค์ได้ให้ความสำคัญกับผ้ามัดหมี่ชัยภูมิ แต่เดิมเป็นผ้าที่ทอใช้กันในแต่ละบ้าน ในวันศุกร์นักเรียนสามารถสวมเสื้อผ้ามัดหมี่มาเรียนได้ ปัจจุบันการทอผ้าจะกลายเป็นอาชีพเสริมของชาวบ้าน โดยอาชีพหลักคือการทำนา ในชุมชนมีร้านค้าสำหรับตัดเย็บและจำหน่ายผ้ามัดหมี่ซึ่งถือเป็นของดีเมืองชัยภูมิ
ในการเยี่ยมชมศูนย์วัฒนธรรมโรงเรียนคอนสวรรค์ ผู้อำนวยการโรงเรียนได้แนะนำให้อาจารย์ไพฑูรย์ สุสมบูรณ์ พาไปเยี่ยมชมอนุสาวรีย์ขุนหาญ ผู้สร้างนครกาหลง และไปที่วัดคอนสรรค์ที่มีหลวงพ่อพระสีหรือที่ชาวบ้านเรียกว่า “หลวงพ่อใหญ่” อันเป็นที่เคารพบูชาของชาวบ้าน ที่วัดนี้มีโบสถ์เก่าสร้างด้วยไม้ และยังมีศาลาที่ทางกรมศิลปากรจัดสร้างไว้เพื่อเก็บรวบรวมใบเสมาหินทรายแกะสลัก หินทรายเหล่านี้พบกระจายอยู่ตามท้องนา ซึ่งบางส่วนก็ยังอยู่ที่เดิมไม่ได้ขนย้ายมาจัดแสดงที่นี่
ความสำคัญของใบเสมาหินทรายเหล่านี้อยู่ที่เรื่องราวการแกะสลักเป็นรูปชาดกทางพระพุทธศาสนา ซึ่งมีอยู่ 8 ตอน ได้แก่ ภูริทัตชาดก เป็นตอนที่พระโพธิสัตว์บังเกิดเป็นนาค เวสสันดรชาดก ตอนชูชกทูลขอกัณหา-ชาลี สุวรรณสามชาดก ตอนครั้งพระพุทธเจ้าเสวยพระชาติเป็นพระโพธิสัตว์ชื่อว่าสวรรณสามดาบส นันทิวิ ศาลชาดก พระโพธิสัตว์บังเกิดเป็นโคอยู่หลายพระชาติ เทวธรรมชาดก ว่าด้วยธรรมของเทวดา เรื่องพระเตมีย์ใบ้ พระโพธิสัตว์บังเกิดเป็นพระราชบุตรกษัตริย์ชื่อว่า เตมีย์ มาตุโปสกะชาดก ครั้งเมื่อพระโพธิสัตว์บังเกิดเป็นช้าง มโหสถชาดก ว่าด้วยมโหสถแสวงหานางอมราเทวี
คุณยายสารกุล ปายชัยภูมิ ได้เอ่ยถึงใบเสมาอีก 11 ก้อนที่ยังตั้งอยู่ในหมู่บ้านเป็น 4 ทิศว่า ชาวบ้านมีความหวงแหนและมีความเชื่อว่าถ้ามีการย้ายออกไปจะทำให้เกิดเภทภัย ทำให้เจ็บป่วย โดยเชื่อว่ามีสิ่งศักดิ์สิทธิ์เจ้าที่ประจำอยู่ ทุกปีชาวบ้านจะมีการทำพิธีเลี้ยงปู่ มีการเลี้ยงเพลสรงน้ำ ส่วนใบเสมาที่จัดแสดงในอาคารทรงไทยพระใหญ่ใบเสมา ได้งบอุดหนุนจาก อบต. ปี 2547 ในการก่อสร้าง ส่วนใบเสมาหินทราย แต่เดิมท่านเจ้าอาวาสเป็นผู้รวบรวมไว้ก่อน เนื่องจากเห็นว่าอยู่ในสภาพกระจัดกระจายในทุ่งนา
การมาเยี่ยมชมศูนย์วัฒนธรรมโรงเรียนคอนสวรรค์ ควรประกอบกับการเข้าชมร่องรอยเมืองเก่าเวียงกาหลงและเดินชมใบเสมาหินทรายที่วัดคอนสวรรค์ นั่นจะทำให้เราได้รับทราบเรื่องราวทางด้านอารยธรรมของดินแดนแห่งนี้ได้อย่างครบถ้วน
-----------------------------------------------------
สาวิตรี ตลับแป้น /ผู้เขียน /ถ่ายภาพ
ข้อมูลจาก : สำรวจภาคสนามเมื่อวันที่ 23 เดือนมิถุนายน พ.ศ. 2554
----------------------------------------------------
การเดินทาง :
จากกรุงเทพฯ ใช้เส้นทางที่จะไปจังหวัดชัยภูมิ ใช้ทางหลวงหมายเลข 202 (ชัยภูมิ-บัวใหญ่) ถึงบ้านลาดใหญ่ แยกซ้ายเข้าทางหลวงหมายเลข 2054 ไปอำเภอคอนสวรรค์ ระยะทาง 38 กิโลเมตร มีทางแยกเข้าโรงเรียนคอนสวรรค์ด้านขวามือ
-----------------------------------------
อ้างอิง : กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม โรงเรียนคอนสวรรค์ อำเภอคอนสวรรค์ จังหวัดชัยภูมิ. หนังสืออ่านประกอบการเรียนวิชาสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม.
แนะนำพิพิธภัณฑ์โดยสื่อออนไลน์
แนะนำพิพิธภัณฑ์โดยบล็อก
แนะนำพิพิธภัณฑ์โดยสารานุกรมไทย
วิถีชีวิตท้องถิ่นและภูมิปัญญา
พิพิธภัณฑ์ผ้าโบราณ ชัยภูมิ KOMGRISH
จ. ชัยภูมิ
ตำหนักเขียว
จ. ชัยภูมิ
พิพิธภัณฑ์สิริวัณวรี
จ. ชัยภูมิ