ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี
ที่อยู่:
สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี เลขที่ 172 ถนนอิสรภาพ แขวงวัดกัลยาณ์ เขตธนบุรี กทม.10600
โทรศัพท์:
0-2890-2284
โทรสาร:
0-2890-2309
ค่าเข้าชม:
ไม่เก็บค่าเข้าชม
เว็บไซต์:
ปีที่ก่อตั้ง:
2542
จัดการโดย:
เนื้อหา:
สถานะ:
ไม่มีข้อมูล
โดย: -
วันที่: 13 มิถุนายน 2555
ไม่มีข้อมูล
ไม่มีข้อมูล
ไม่มีข้อมูล
แนะนำพิพิธภัณฑ์โดยทีมงานและสมาชิก
รีวิวของศูนย์ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี
มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี มีประวัติความเป็นมาอย่างยาวนาน เริ่มมาตั้งแต่สมัยที่ยังเป็นโรงเรียนฝึกหัดครูสตรีอาชีวศึกษา (พ.ศ.2496-2503) ในยุคนั้นได้ให้ความสำคัญต่อการทำนุบำรุงศาสนา ศิลปะและวัฒนธรรม ควบคู่กับการเรียนการสอน กิจกรรมหลักได้แก่ กิจกรรมวันสำคัญทางพุทธศาสนา พิธีไหว้ครู ประเพณีการแห่เทียนพรรษา และเพื่อให้สอดคล้องกับภาระหน้าที่ในการผลิตครูช่างสตรี งานศิลปะและวัฒนธรรมจึงปรากฏออกมาในรูปของการบ้านการเรือน เช่น งานประดิษฐ์ต่างๆ งานฝีมือ งานเย็บปักถักร้อย ฯลฯต่อมาในปีพ.ศ.2504 โรงเรียนฝึกหัดครูสตรีอาชีวศึกษาได้โอนมาสังกัดกรมการฝึกหัดครูและเปลี่ยนชื่อเป็น โรงเรียนฝึกหัดครูธนบุรี จนกระทั่งได้รับการยกฐานะเป็นวิทยาลัยครูธนบุรีในปี พ.ศ.2513 ต่อมาในปี พ.ศ.2522 สำนักงานคณะกรรมการแห่งชาติ (สวช.) กระทรวงศึกษาธิการ ได้เห็นชอบให้มีการจัดตั้ง ศูนย์วัฒนธรรม วิทยาลัยครู ที่มาเป็นสำนักศิลปวัฒนธรรมอย่างเช่นปัจจุบันคือในปี พ.ศ.2541 โดยมีโครงการและการปฏิบัติงานเช่นเดิม แต่เน้นการบริหารและดำเนินงานให้มีการพัฒนาให้กว้างขวางขึ้น พอมาถึงปี พ.ศ.2542 สำนักวัฒนธรรมได้รับงบประมาณสร้างหอวัฒนธรรมเพื่อเปิดให้บริการข้อมูลวัฒนธรรมท้องถิ่นธนบุรีทุกด้าน
การดำเนินงานของศูนย์ธนบุรีศึกษา ปัจจุบันอยู่ในความรับผิดชอบของคุณมงคล พรสิริภักดี นักวิชาการศึกษา คุณมงคลอธิบายว่าถึงแม้ว่ายุคสมัยกรุงธนบุรีจะอยู่ในช่วงเวลาเพียง 15 ปี แต่กรุงธนบุรีในยุคของกษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ก็มีเรื่องราวให้ศึกษาอย่างมากมาย
เริ่มตั้งแต่เหตุผลทางยุทธศาสตร์ที่พระองค์ทรงเลือกธนบุรีเป็นราชธานี อันเนื่องมาจากชัยภูมิอันโดดเด่นจากการเป็นด่านขนอนเก็บภาษีอากรทั้งขาเข้าและขาออก ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา มีป้อมค่ายเดิมที่สร้างไว้อยู่หลายแห่ง เช่นเดียวกับวัดวาอารามที่มีอยู่เป็นจำนวนมาก อีกประการหนึ่งเมืองนี้ตั้งอยู่ใกล้ปากแม่น้ำ หากถูกข้าศึกรุกรานก็สามารถออกไปทางทะเลโดยง่าย ประกอบกับเป็นพื้นที่มีดินอุดมสมบูรณ์เหมาะแก่การเพาะปลูก ธนบุรีจึงเป็นแหล่งรวมของผู้คนหลากหลายเชื้อชาติและวัฒนธรรม อาทิเช่น ชาวจีน มอญ อินเดีย ญี่ปุ่นและชาวฮอลันดา ซึ่งเข้ามาทำการค้าตั้งแต่สมัยอยุธยา
การสร้างสรรค์ศิลปกรรมในสมัยกรุงธนบุรีอยู่ในการบูรณปฏิสังขรณ์วัดวาอารามต่างๆ เช่น วัดอรุณราชวราราม วัดอินทาราม วัดหงส์รัตนาราม โปรดให้ยกฐานะขึ้นเป็นพระอารามหลวง นอกจากนั้นยังทรงบูรณปฏิสังขรณ์วัดอื่นๆ อีกมากมาย
สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชได้โปรดให้สร้างพระราชวังหลวงหรือพระราชวังเดิม เมื่อพุทธศักราช 2310 เพื่อใช้เป็นที่ประทับและว่าราชการ เมื่อทรงสถาปนากรุงธนบุรีเป็นราชธานีพร้อมกับปรับปรุงป้อมวิไชยเยนทร์และเปลี่ยนชื่อใหม่เป็นป้อมวิชัยประสิทธิ์ พระราชวังเดิมในสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชมีพื้นที่ตั้งแต่ป้อมวิชัยประสิทธิ์ขึ้นมาจนถึงคลองเหนือวัดอรุณราชวราราม (คลองนครบาล) โดยมีวัดแจ้ง (วัดอรุณราชวราราม) และวัดท้ายตลาด (วัดโมลีโลกยาราม) เข้าในเขตพระราชวัง ต่อมาเมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชเสด็จขึ้นครองสมบัติ ได้ทรงย้ายราชธานีมาอยู่ฝั่งพระนคร ได้กำหนดเขตพระราชวังเดิมให้แคบลงโดยให้วัดทั้งสองวัดอยู่นอกพระราชวัง ในสมัยรัตนโกสินทร์ตั้งแต่รัชกาลที่ 1 – รัชกาลที่ 5 ได้เป็นที่ประทับของพระบรมวงศานุวงศ์หลายพระองค์ รวมถึงเจ้านายชั้นสูงและในสมัยรัชกาลที่ 5 ได้ทรงพระราชทานพระราชวังเดิมเป็น โรงเรียนนายเรือ ตั้งแต่วันที่ 23 กุมภาพันธ์ 2443 ต่อมาเมื่อนักเรียนนายเรือมีจำนวนมากขึ้น กองทัพเรือจึงได้สร้างโรงเรียนนายเรือใหม่ที่เกล็ดแก้ว สัตหีบ พระราชวังเดิมจึงเป็นหน่วยราชการของกองทัพเรือ
พระราชวังเดิมมีโบราณสถานและโบราณวัตถุที่ได้รับการบูรณะรักษาไว้ดังนี้ ประตูและกำแพงพระราชวังเดิม ศาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ตำหนักเก๋งจีนคู่ ท้องพระโรง ระฆังจีน พระตำหนักเก๋งสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว เขาดิน ป้อมวิชัยประสิทธิ์ บ้านหมอบรัดเลย์
ในการทำงานให้กับศูนย์ธนบุรีศึกษามาประมาณหนึ่งปี คุณมงคลได้จัดการเสวนามาทั้งหมด 4 ครั้งในหัวเรื่องที่เกี่ยวกับจิตรกรรมไทย เครื่องถ้วยสังคโลก ตู้พระธรรมสมัยกรุงธนบุรี คติไตรภูมิในงานวรรณกรรมไทย ในการจัดเสวนาแต่ละครั้งได้รับการตอบรับเป็นอย่างดี ในช่วงนี้เป็นการเก็บรวบรวมจัดทำฐานข้อมูล ซึ่งในอนาคตตั้งใจจัดพิมพ์เป็นรูปเล่ม
ปัญหาอย่างหนึ่งที่คุณมงคลพบคือ การขาดการประสานงานที่ดีในแต่ละภาคส่วนที่ทำงานในลักษณะใกล้เคียงกันทั้งในองค์กรและภายนอก ทำให้การทำงานและผลงานวิชาการด้านธนบุรีศึกษายังไม่ได้ออกมามากพอ อีกทั้งสถานการณ์ในพื้นที่ยังน่าเป็นห่วง ในเรื่องของการบุกรุกพื้นที่โบราณสถานทั้งโดยเจตนาและไม่เจตนา และการบูรณะบางส่วนยังไม่ถูกหลักการ ซึ่งจะส่งผลต่อการศึกษาประวัติศาสตร์ในอนาคต
ส่วนของการจัดแสดงของศูนย์ธนบุรีศึกษา แต่เดิมห้องนี้คือหอเกียรติยศที่เก็บของที่ระลึก ภาพถ่ายสำคัญของผู้บริหาร ซึ่งโดยส่วนใหญ่ห้องนี้จะปิดไว้ แต่คุณมงคลได้พิจารณาว่าการจะเป็นแหล่งให้ข้อมูล ควรทำเป็นห้องเปิดและมีนักวิชาการนั่งประจำ จึงได้มีห้องจัดแสดงอย่างทุกวันนี้ ซึ่งผู้ที่มาติดต่อสามารถเดินชมหัวโขนที่มีจัดแสดงทั้งขนาดเล็ก และหัวโขนขนาดมาตรฐาน ส่วนรูปปั้นครึ่งตัวนั่นคือ รูปปั้นของเจ้าพระยาพลเทพ ท่านเสนาบดีคนแรกของกระทรวงเกษตราธิการ โดยท่านสืบเชื้อสายมาจากสมเด็จพระเจ้าตากสิน
จากบทบาทดังกล่าว เราจะเห็นว่าการจัดตั้งศูนย์ธนบุรีศึกษาเป็นอีกภารกิจสำคัญของสำนักศิลปะและวัฒนธรรม ด้านการศึกษาในเชิงลึก ทั้งนี้ก็เพื่อการอนุรักษ์ศิลปะและวัฒนธรรมของฝั่งธนบุรีให้คงอยู่
-----------------------------------------------------
สาวิตรี ตลับแป้น /ผู้เขียน /ถ่ายภาพ
ข้อมูลจาก : สำรวจภาคสนามเมื่อวันที่ 22 เดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2554
----------------------------------------------------
การเดินทาง :สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี อยู่ฝั่งธนบุรีภาพ ถนนอิสรภาพ โดยข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาที่สะพานตากสิน
-----------------------------------------
อ้างอิง : ประวัติสำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี.http://dit.dru.ac.th/home/
012/history.html [Accessed 15/09/2011]
สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี. ธนบุรี จากอดีต...สู่ปัจจุบัน. กรุงเทพฯ : วรานนท์ เอ็นเตอร์ไพรส์, 2549.
สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี. ศูนย์ข้อมูลธนบุรีศึกษา. http://dit.ac.th/home/012/data_center_dru_cul.php [Accessed 15/09/2011]
แนะนำพิพิธภัณฑ์โดยสื่อออนไลน์
แนะนำพิพิธภัณฑ์โดยบล็อก
แนะนำพิพิธภัณฑ์โดยสารานุกรมไทย
วิถีชีวิตท้องถิ่นและภูมิปัญญา
พิพิธภัณฑ์ปราสาท
จ. กรุงเทพมหานคร
อุทยานผีเสื้อและแมลง กรุงเทพฯ
จ. กรุงเทพมหานคร
พิพิธภัณฑ์และห้องปฏิบัติการเรื่องราวก่อนประวัติศาสตร์ สุด แสงวิเชียร
จ. กรุงเทพมหานคร