เชิงอรรถอธิบาย |
๑. ยอร์ช เซเดส์ : จุดที่เว้นไว้ คือจารึกที่ยังอ่านไม่ได้ เพราะอักษรลบเลือนมาก
๒. ยอร์ช เซเดส์ : “สมเด็จพระมหามุนีศรีมหาทันตธาตุ” = ฟันของพระพุทธเจ้า
๓. ยอร์ช เซเดส์ : “ลงกาทีป” = เกาะลังกา
๔. ยอร์ช เซเดส์ : “มาวลิกคงคา” = ลำน้ำในประเทศศรีลังกา ปัจจุบันชื่อว่ามหาเวลีคงคา ไหลผ่านเมืองแคนดี
๕. ยอร์ช เซเดส์ : “เมืองกำพไล” = เมืองหลวงลังกา คือ เมืองกัมพไล พ.ศ. ๑๘๘๔ ไม่มีหลักฐานว่าพระเขี้ยวแก้วไปอยู่เมืองนี้เมื่อไรแต่ต้องหลังจากตั้งเมืองหลวงแล้ว คือไม่ก่อน พ.ศ. ๑๘๘๔ (นายสันต์ จิตรภาษา ให้คำอธิบายว่าเป็นชื่อเมืองหลวงลังกาโบราณ ปัจจุบันเรียก กัมโปลา)
๖. ยอร์ช เซเดส์ : “เถิง” = ถึง
๗. ยอร์ช เซเดส์ : “นครสรลวงสองแคว” = ต่อมาเรียกว่า สระหลวงสองแคว ได้แก่จังหวัดพิษณุโลก
๘. ยอร์ช เซเดส์ : “ศรีเสชนาไล” = ศรีสัชนาลัย
๙. ยอร์ช เซเดส์ : ศ. ดร. ประเสริฐ ณ นคร อ่านว่า "เป็นบุนยธรรมหนกกห"
๑๐. ยอร์ช เซเดส์ : “เบื้องหัวนอน” = ทิศใต้
๑๑. ยอร์ช เซเดส์ : “ฉอด” = เมืองที่ตั้งอยู่ริมน้ำแม่สอด (แม่น้ำเมย?) บริเวณอำเภอแม่สอด
๑๒. ยอร์ช เซเดส์ : “เวียงเหล็ก” = ชัยภูมิที่ตั้งเมืองเล็กก่อนตั้งเมืองใหญ่
๑๓. ยอร์ช เซเดส์ : “ละพูน” = ลำพูน
๑๔. ยอร์ช เซเดส์ : “เบื้องตีนนอน” = ทิศเหนือ
๑๕. ยอร์ช เซเดส์ : “ดาย” = เป็นคำลงท้ายของข้อความ แบบเดียวกับแล นา ฯลฯ
๑๖. ยอร์ช เซเดส์ : “ต่อหัวช้าง” = ชนช้าง
๑๗. ยอร์ช เซเดส์ : “เวน” = มอบให้
๑๘. ยอร์ช เซเดส์ : “เข้า” = เข้าของ
๑๙. ยอร์ช เซเดส์ : “รอม” = รวม
๒๐. ยอร์ช เซเดส์ : “เมืองออก” = เมืองขึ้น
๒๑. ยอร์ช เซเดส์ : “แก่กม” = ที่สุด
๒๒. ยอร์ช เซเดส์ : “สิริ” = รวม
๒๓. ยอร์ช เซเดส์ : “ผดาจ” = แยกกัน
๒๔. ยอร์ช เซเดส์ : “ตบกัน” = พบกัน, รวมกัน
๒๕. ยอร์ช เซเดส์ : “เมือ” = ไป, กลับไป
๒๖. ยอร์ช เซเดส์ : “สบ” = ประสบ, พบปะกัน, พบ
๒๗. ยอร์ช เซเดส์ : “ขอมสบาด” = เขมรดง
๒๘. ยอร์ช เซเดส์ : “โขลญลำพง” = คำสำหรับเรียกคนทำงานประจำเทวสถานหรือวัดวาอาราม
๒๙. ยอร์ช เซเดส์ : “ผชุม” = ประชุม
๓๐. ยอร์ช เซเดส์ : “สราย” = พล, ไพร่พล เช่น ช้างสราย ช้างธรรมดา (นายสันต์ จิตรภาษา ให้ความหมายว่า คึก, ดุร้าย)
๓๑. ยอร์ช เซเดส์ : “บรคน” = รวมกัน
๓๒. ยอร์ช เซเดส์ : “พายพง” = น่าจะตรงกับ พ่ายพัง คือ แตกหนี
๓๓. ยอร์ช เซเดส์ : “มิสู้เข้า” = ไม่ยอมเข้า, ไม่ยินดีเข้า
๓๔. ยอร์ช เซเดส์ : “กมรแดงอัญ” = เป็นคำนำหน้าพระนามพระมหากษัตริย์หรือเจ้านายชั้นสูง หรือพระมหาเถร
๓๕. ยอร์ช เซเดส์ : “ผีฟ้า” = กษัตริย์
๓๖. ยอร์ช เซเดส์ : “ศรีโสธรปุระ” = กรุงศรียโสธรปุระ เป็นเมืองหลวงโบราณของประเทศกัมพูชา
๓๗. ยอร์ช เซเดส์ : “ขรรค์ชัยศรี” = พระแสงอาญาสิทธิ์
๓๘. ยอร์ช เซเดส์ : “เหียม” = เพราะ, เหตุ
๓๙. ยอร์ช เซเดส์ : “เพื่อ” = เพราะ
๔๐. ยอร์ช เซเดส์ : “เตร่ลาคลา” = เที่ยวไป
๔๑. ยอร์ช เซเดส์ : “ทุกแห่งทุกพาย” = ทุกแห่งทุกหน
๔๒. ยอร์ช เซเดส์ : “พลุ” = เกิด
๔๓. ยอร์ช เซเดส์ : “ปรีชญา” = ปรีชา, ความรู้, ปัญญา
๔๔. ยอร์ช เซเดส์ : “บ่มิกล่าวถี่เลย” = ไม่สามารถจะกล่าวได้ถี่ถ้วน
๔๕. ยอร์ช เซเดส์ : “อาจารพรนธิบาล” = ครูบาอาจารย์
๔๖. ยอร์ช เซเดส์ : “บูรา” = เมือง
๔๗. ยอร์ช เซเดส์ : “พายลูนปูนหลัง” = ภายหลัง
๔๘. ยอร์ช เซเดส์ : “สรรลิกคุณ” = คุณอันเป็นเครื่องขัดเกลากิเลส (นายสันต์ จิตรภาษา ให้คำอธิบายว่า น่าจะมาจากสรรเลขคุณ มีความหมายว่าคุณเครื่องขัดเกลากิเลส)
๔๙. ยอร์ช เซเดส์ : “หลวก” = ฉลาดเฉลียว, หลักแหลม
๕๐. ยอร์ช เซเดส์ : “โอย” = ให้
๕๑. ยอร์ช เซเดส์ : “บ่คิดแค้น” = ไม่ติดขัด, ไม่ยาก
๕๒. ยอร์ช เซเดส์ : “แต่งแง่” = แต่งตัว
๕๓. ยอร์ช เซเดส์ : “คาบ” = ครั้ง
๕๔. ยอร์ช เซเดส์ : “ดังอั้น” = ดังนั้น
๕๕. ยอร์ช เซเดส์ : “ใบพง” = ใบไม้
๕๖. ยอร์ช เซเดส์ : “มีวัตรปริบัติ” = มีวัตรปฏิบัติ
๕๗. ยอร์ช เซเดส์ : “เยื่อง” = เยี่ยง, อย่าง
๕๘. ยอร์ช เซเดส์ : “ถเมิรเทศ” = ผู้เดินทางไปยังที่ต่างๆโดยไม่มีจุดหมาย, ผู้เดินธุดงค์
๕๙. ยอร์ช เซเดส์ : “เทียร” = ย่อม
๖๐. ยอร์ช เซเดส์ : “เลิกศาสนา” = เชิดชูศาสนา, ยกย่องศาสนา
๖๑. ยอร์ช เซเดส์ : “เคียด” = โกรธ
๖๒. ยอร์ช เซเดส์ : “ขสานติ” = ขันติ, อดทน
๖๓. ยอร์ช เซเดส์ : “อินดู” = เอ็นดู, สงสาร
๖๔. ยอร์ช เซเดส์ : “โปรสสราย” = ปลดปล่อย
๖๕. ยอร์ช เซเดส์ : “อูบาทยาย” = อุปัชฌาย์
๖๖. ยอร์ช เซเดส์ : “แม้นซื่อ” = แม้ว่า
๖๗. ยอร์ช เซเดส์ : “จิงว่า” = ดังว่า
๖๘. ยอร์ช เซเดส์ : “จุ่ง” = จง
๖๙. ยอร์ช เซเดส์ : “กุดานครกำพงครอง” = ชื่อเมือง (ยังไม่ทราบสถานที่)
๗๐. ยอร์ช เซเดส์ : “ภิด” = น่ากลัว, น่าเกรงขาม
๗๑. ยอร์ช เซเดส์ : “ชำเชิง” = ชุ่มตีน
๗๒. ยอร์ช เซเดส์ : “นำลาง” = นำทาง
๗๓. ยอร์ช เซเดส์ : “ปักปืน” = ปักลูกธนู (นายทองสืบ ศุภะมาร์ค และนายสันต์ จิตรภาษา ให้ความหมายว่า ยิงธนู)
๗๔. ยอร์ช เซเดส์ : “คนหนดิน” = คนที่ดิน หมายถึงคนเดินเท้า (นายทองสืบ ศุภะมาร์ค และนายสันต์ จิตรภาษา ให้ความหมายว่า คนเดินดิน หมายถึง พลเดินเท้า)
๗๕. ยอร์ช เซเดส์ : “ช่อย” = ช่วย
๗๖. ยอร์ช เซเดส์ : “ยักเพลียก” = เดินกะโผลกกะเผลก
๗๗. ยอร์ช เซเดส์ : “บ่หย่า” = ไม่หยุด, ไม่เลิก
๗๘. ยอร์ช เซเดส์ : “ค้าน” = แพ้
๗๙. ยอร์ช เซเดส์ : “ตก” = ถึง
๘๐. ยอร์ช เซเดส์ : “เงือด” = งด, ชะงัก, หยุด
๘๑. ยอร์ช เซเดส์ : “ชังอาส” = ไม่พึงปรารถนา
๘๒. ยอร์ช เซเดส์ : “เมือเป็น” = ไปเป็น
๘๓. ยอร์ช เซเดส์ : “ปลาย” = กว่า
๘๔. ยอร์ช เซเดส์ : “ครา” = ครั้ง
๘๕. ยอร์ช เซเดส์ : “จำบัง” = ศึก
๘๖. ยอร์ช เซเดส์ : “สน่อย” = สักหน่อย, เล็กน้อย
๘๗. ยอร์ช เซเดส์ : “บัด” = ประเดี๋ยว
๘๘. ยอร์ช เซเดส์ : “เข็ญใจ” = ลำบากใจ
๘๙. ยอร์ช เซเดส์ : “อนิตย” = อนิจจัง (นายทองสืบ ศุภะมาร์ค ให้คำอธิบายว่า คำว่า อนิตย์ และ อนาถ ควรจะรวมเป็นศัพท์เดียวกันว่า อนิตยอนาถ ภาษาเขมรใช้ อเน็จอนาถ แปลว่เศร้าโศกเสียใจอย่างสุดซึ้ง, น่าสลดใจอย่างยิ่ง)
๙๐. ยอร์ช เซเดส์ : “อนาถ” = อนัตตา
๙๑. ยอร์ช เซเดส์ : “มล้าง” = ล้าง, ฆ่า, ผลาญ, ทำลาย
๙๒. ยอร์ช เซเดส์ : “สวาะ” = สละ, ปล่อย
๙๓. ยอร์ช เซเดส์ : “พันละ” = ภาระ
๙๔. ยอร์ช เซเดส์ : “เลื่อม” = เป็นเงา
๙๕. ยอร์ช เซเดส์ : “กระยาทาน” = สิ่งของถวาย, ภัตตาหาร
๙๖. ยอร์ช เซเดส์ : “พระนลาตธาตุ” = กระดูกหน้าผาก
๙๗. ยอร์ช เซเดส์ : “พระคีวาธาตุ” = กระดูกคอ
๙๘. ยอร์ช เซเดส์ : “พระทักขินอักขกธาตุ” = พระรากขวัญเบื้องขวา
๙๙. ยอร์ช เซเดส์ : “พระทันตธาตุ” = พระทนต์
๑๐๐. ยอร์ช เซเดส์ : “พระธาตุ” = พระธาตุส่วนอื่นๆ
|
โพสต์เมื่อวันที่ 17 กุมภาพันธ์ 2555 เวลา 17:17:49 
