รีวิวของพิพิธภัณฑ์ไม้กลายเป็นหิน

ในช่วงปีพ.ศ.2537  ผศ.ดร.ประเทือง  จินตสกุล  ผอ.สถาบันวิจัยไม้กลายเป็นหินและทรัพยากรธรณีภาคตะวันออกเฉียงเหนือ   พบคนงานกำลังขนไม้กลายเป็นหินเข้าไปในตู้คอนเทนเนอร์   เพื่อส่งออกไปยังต่างประเทศ   ท่านจึงเข้าไปสอบถามและได้ใช้เงินส่วนตัวจำนวนหนึ่ง เพื่อรักษาไม้กลายเป็นหินท่อนนั้นเก็บไว้   และไม้กลายเป็นหินท่อนดังกล่าวตั้งแสดงอยู่ด้านหน้าทางเข้าพิพิธภัณฑ์ไม้กลายเป็นหินในเวลานี้   
 
เรื่องราวความเป็นมาทั้งเบื้องหน้าเบื้องลึก   ผู้ถ่ายทอดเรื่องราวคือ  อาจารย์จรูญ  ด้วงกระยอม  นักวิจัยที่ทำงานร่วมกับอาจารย์ประเทืองมาหลายปี    พิพิธภัณฑ์แห่งนี้เริ่มก่อตั้งขึ้นในราวปีพ.ศ.2537  ช่วงเวลานั้นอาจารย์ประเทืองยังเป็นอาจารย์อยู่ที่ภาควิชาภูมิศาสตร์   มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา  อาจารย์ได้พานักศึกษาไปออกภาคสนาม   แล้วเริ่มพบว่าไม้กลายเป็นหินในประเทศไทยอยู่ในช่วงวิกฤติ   มีการขนส่งไปขายนอกประเทศเป็นจำนวนมาก    เนื่องจากในตอนนั้นยังไม่มีกฎหมายห้ามส่งออก   ดังนั้นจึงได้เกิดโครงการอนุรักษ์ไม้กลายเป็นหินขึ้น
   
พิพิธภัณฑ์ไม้กลายเป็นหินแต่เดิมหน่วยงานที่รับผิดชอบคือกรมทรัพยากรธรณี   ในเวลาต่อมาได้ย้ายมาเป็นหน่วยงานในการกำกับดูแลของมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา  ปัจจุบันมีอาคารจัดแสดง 3  อาคาร    ได้แก่   อาคารแรกคือไม้กลายเป็นหิน   อาคารที่สองคือช้างดึกดำบรรพ์  และอาคารที่สามคือไดโนเสาร์   
 
พิพิธภัณฑ์เปิดอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่  29  ตุลาคม  พ.ศ. 2551  โดยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี  ได้เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิด 
 
ในอาคารไม้กลายเป็นหิน   เมื่อเดินเข้าไปอันดับแรกเราจะได้พบกับห้องฉายภาพยนตร์แสดงเรื่องราวกำเนิดโลกและวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิต  ผู้ที่นั่งชมจะได้รับความตื่นเต้นจากการที่พื้นที่นั่งชมสามารถเลื่อนขยับได้เวลาที่เปลือกโลกมีความเคลื่อนไหว   
 
ถัดจากนั้นเป็นห้องจัดแสดงไม้กลายเป็นหิน   บนผนังจะมีวีดีโอสั้นๆ อธิบายถึงการเกิดไม้กลายเป็นหิน   ซึ่งเกิดจากสารละลายซิลิกาเข้าไปแทนที่เนื้อไม้อย่างช้าๆ  คือแทนที่โมเลกุลต่อโมเลกุล  จนกระทั่งแทนที่ทั้งหมด  โดยไม่มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างและโครงสร้าง   อายุของพรรณไม้ดึกดำบรรพ์ขนาดใหญ่เหล่านี้   อายุประมาณ   800,000  - 333,000,000 ปี    ส่วนต้นไม้ที่กลายเป็นหินที่พบมีอยู่ด้วยกันหลายชนิด  เช่น  ต้นตะแบก  ต้นมะค่าโมง  ต้นปาล์ม  เป็นต้น

ตรงกลางห้องของส่วนจัดแสดง    ไม้กลายเป็นหินชิ้นขนาดเท่าฝ่ามือที่อยู่ในตู้กระจก   ซึ่งเป็นไม้กลายเป็นหินที่หายาก   เป็นประเภทสวยงามจากการกลายเป็นอัญมณีอย่างเช่น  โอปอ  ซิลิเกต  คาเนเลี่ยน  เป็นต้น
 
ในธรรมชาติของการค้นพบไม้กลายเป็นหิน  จะพบที่บริเวณเนินกรวด  ไม้กลายเป็นหินเหล่านี้ได้ถูกกระแสน้ำที่ค่อนข้างรุนแรงพัดพามารวมกัน   จากนั้นเมื่อเวลาผ่านไปอย่างยาวนานนับแสนนับล้านปี   สภาพภูมิศาสตร์บริเวณนั้นได้เปลี่ยนแปลงไป  เส้นทางแม่น้ำโบราณเหล่านั้นได้เปลี่ยนแปลงไป  เปลือกโลกมีการยกตัวกลายเป็นเนินอย่างที่เห็นกัน   ในภาคอีสานนี้พบไม้กลายเป็นหินเกือบทุกจังหวัด   
 
ไม้กลายเป็นหินท่อนใหญ่สมบูรณ์จัดแสดงได้เพียงภาพถ่าย  เนื่องจากไม้ดึกดำบรรพ์ท่อนนั้นได้ถูกส่งออกไปขายยังต่างประเทศแล้ว   ถึงอย่างนั้นในเวลานี้  พิพิธภัณฑ์ไม้กลายเป็นหินที่ได้เกิดขึ้นมาที่นี่เป็น  1  ใน   7  แห่งของโลกที่มีการเก็บรักษาและจัดแสดง  
 
การจัดแสดงในอาคารที่สองก็มีความน่าสนใจไม่แพ้กัน    การเชื่อมตัวอาคารจะเป็นการเดินผ่านถ้ำซึ่งเปรียบเสมือนการย้อนกาลเวลาไปยังยุคดึกดำบรรพ์ในสมัยที่มีช้างโบราณ     ที่นี่มีฟอสซิลของช้างสี่งา  ช้างงาจอบ  ช้างงาเสียม   สิ่งที่น่าฉงนคือ  ช้างดึกดำบรรพ์นั้นมีหลายสายพันธุ์มาก   รูปร่างหน้าตาก็แปลกแตกต่างจากช้างที่เราเห็นกันในปัจจุบัน  แล้วเราจะได้รู้ว่าช้างที่ค้นพบทั่วโลกมีถึง  42  สกุล  การค้นพบของที่นี่มี  8  สกุล  ส่วนช้างปัจจุบันนั้นเหลือเพียง  2  สกุลเท่านั้น  ในอาคารนี้มีรูปจำลองช้างดึกดำบรรพ์ตัวโตมากอยู่ที่ผนังด้านหนึ่ง   ส่วนอีกด้านหนึ่งที่เห็นเป็นโครงกระดูกช้าง   อันนี้เป็นของจริงของช้างยุคปัจจุบัน  เจ้าของโครงกระดูกชื่อพลายยีราฟ
 
การค้นพบฟอสซิลของช้างดึกดำบรรพ์  อาจารย์จรูญเล่าว่าพบมากที่บ่อทรายที่มีการดูดทรายเอาไปขายแถวริมแม่น้ำมูล  การพบจะอยู่ลึกลงไปประมาณ  5-40 เมตร โดยพบต่อเนื่องไปตั้งแต่อำเภอเฉลิมพระเกียรติ   อำเภอพิมาย  ไปจนถึงอำเภอชุมพวง  ที่พบมากอยู่ที่อำเภอเฉลิมพระเกียรติ   การได้ฟอสซิลเป็นชิ้นส่วนมามีทั้งการบริจาค   การซื้อมาจากคนงานที่พบ    เหตุที่พบมากบริเวณบ่อทรายก็เนื่องมาจากฟอสซิลชิ้นส่วนโครงกระดูกได้ถูกน้ำพัดพามารวมกันในบริเวณที่ต่ำ  อายุของฟอสซิลเหล่านี้อยู่ที่  16 – 5  ล้านปี   เมื่อได้มาแล้วการจำแนกว่าฟอสซิลที่ค้นพบเป็นช้างในตระกูลใดในช่วงเวลาไหน   ชิ้นส่วนสำคัญที่ทำให้จำแนกได้คือส่วนของฟันกราม    นอกจากนี้เรายังจะได้ทราบถึงวิวัฒนาการของช้าง  การกระจายตัวของช้างดึกดำบรรพ์ในทวีปต่างๆ   รู้จักกับช้างแมมมอธ  ช้างมาสโตดอน  ช้างโคราช     นอกจากช้างยังมีการค้นพบซากดึกดำบรรพ์สัตว์ชนิดอื่นๆ ด้วยอย่างเช่น  แรดโบราณ  ม้าโบราณ  3  นิ้ว  เสือเขี้ยวดาบ  ยีราฟคอสั้น  เต่ายักษ์  เป็นต้น
 
จากตัวอาคารนี้ไปอาคารที่สาม    เราจะได้ผ่านโพรงถ้ำที่มีไดโนเสาร์จำลอง   คนที่ไม่ได้ตั้งตัวอาจตกใจว่ามีตัวอะไรซุ่มอยู่   ที่นี่มีฟอสซิลไดโนเสาร์โคราชได้แก่พวก  อิกัวโนกอนต์  อัลโลซอร์    ภายในอาคารนี้ มีไดโนเสาร์จำลองตัวโตสามตัว   เมื่อเดินเข้าไปใกล้เจ้าสามตัวนี้จะขยับเขยื้อนส่งเสียงราวกับมีชีวิต   ถ้าอยากรู้ว่าสามตัวนี้มาทำอะไร  เกี่ยวข้องกันอย่างไร   ให้ผู้เข้าชมรีบจับจองที่นั่งในห้องฉายวีดีทัศน์   360  องศา   เพื่อจะได้พบกับความตื่นเต้นตื่นตาตื่นใจ  สำหรับเรื่องราวและฟอสซิลไดโนเสาร์พันธุ์ต่างๆ ภายในอาคารนี้มีรายละเอียดไม่แพ้พิพิธภัณฑ์ไดโนเสาร์ที่อื่น   สำหรับเด็ก ๆ ที่เกิดแรงบันดาลใจอยากเป็นนักสำรวจ   ในนี้มีมุมให้ถ่ายรูปโดยยื่นหน้าเข้าไปเพื่อตัวเราจะกลายเป็นไดโนเสาร์  หรืออยากจะเล่นทรายก็มีมุมที่มีอุปกรณ์การขุดให้ลองทำดู
 
การมาเที่ยวชมพิพิธภัณฑ์ไม้กลายเป็นหินที่โคราช  เป็นความบันเทิงที่ให้ความรู้กับคนทุกวัย  ในแต่ละวันมีผู้คนจากหลายจังหวัดทั้งใกล้และไกลพาครอบครัวมาเที่ยว   นับว่าที่นี่ประสบความสำเร็จในการสร้างพิพิธภัณฑ์ให้มีชีวิต  พร้อมกับการได้อนุรักษ์ไม้กลายเป็นหินให้อยู่ในประเทศไทย  
 
สาวิตรี   ตลับแป้น / ผู้เขียน / ถ่ายภาพ
ข้อมูลจาก :  สำรวจภาคสนามเมื่อวันที่  8 ธันวาคม 2551