พิพิธภัณฑ์โกมลผ้าโบราณ

กว่าจะเป็นพิพิธภัณฑ์

พิพิธภัณฑ์“โกมลผ้าโบราณ” เป็นการริเริ่มมาจากคุณโกมล พาณิชพันธ์ ชาวอำเภอลอง จังหวัดแพร่ ผู้คร่ำหวอดในวงการผ้าโบราณคนหนึ่งของเมืองไทย และเคยเป็นผู้ออกแบบเครื่องแต่งกายนักแสดงในมหากาพย์ภาพยนต์เรื่อง “สุริโยไท”

อาจารย์โกมล เป็นผู้รักและหลงใหลในความงามของผ้าโบราณ จึงชอบสะสมผ้าโบราณชนิดต่างๆ ของเมืองลองและของชุมชนอื่นมาเป็นระยะเวลายาวนาน จนเป็นที่ยอมรับในสังคมจังหวัดแพร่ว่า อาจารย์โกมลเป็นผู้เชี่ยวชาญในเรื่องผ้าโบราณคนหนึ่งของจังหวัดแพร่

กระทั่งศูนย์การศึกษานอกโรงเรียน จังหวัดแพร่ ได้อนุญาตใช้บ้านของอาจารย์โกมล จัดตั้งเป็นศูนย์เทคโนโลยีพื้นบ้าน สาขาสิ่งทอ เพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เจริญพระชนมพรรษาครบ 72 พรรษา ในปี พ.ศ. 2535 และเปิดเป็นพิพิธภัณฑ์ในปีเดียวกัน เมื่อวันที่ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2535

ปัจจุบันพิพิธภัณฑ์โกมลผ้าโบราณ มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายทั้งในและต่างประเทศ และเคยได้รับรางวัลชนะเลิศการประกวดผ้าระดับอาเซียน 5 รางวัล

ในนี้มีเรื่องราว

อาคารพิพิธภัณฑ์ได้รับการออกแบบโดยอาจารย์โกมล พาณิชพันธ์ รูปทราบอาคารสวยเด่นเป็นสง่า โดยได้จำลองแบบมาจากสถานีรถไฟบ้านปิน อำเภอลอง ภายในพิพิธภัณฑ์แบ่งการจัดแสดงออกเป็น 5 ส่วน

ส่วนแรก เกี่ยวกับประวัติและภาพจิตรกรรมฝาผนังเวียงต้าม่อน ต.เวียงต้า อ.ลอง จ.แพร่ เป็นงานศิลปะพื้นบ้านของสกุลช่างชาวเมืองน่าน ที่ได้มาวาดภาพจิตรกกรมในวัดแห่งนี้ โดยทางพิพิธภัณฑ์ได้จำลองภาพถ่ายจิตรกรรมฝาผนังทั้งหมดมาจัดแสดงไว้ที่นี่

ส่วนที่สอง จัดแสดงผ้าโบราณจากเมืองลอง ซึ่งมีลวดลายเหมือนภาพจิตรกรรมฝาผนังวัดเวียงต้าม่อน

ส่วนที่สาม จัดแสดงผ้าซิ่นตีนจกจากแหล่งต่างๆ ส่วนใหญ่เป็นผ้าจากล้านนา

ส่วนที่สี่ จัดแสดงวิธีการเก็บผ้าโบราณอย่างถูกวิธี โดยอาศัยภูมิปัญญาของคนโบราณ ที่ทำให้ผ้าสามารถคงอยู่ได้นานกว่า 200 ปี

ส่วนที่ห้า เป็นส่วนร้านค้า จัดจัดหน่ายสินค้าต่างๆ และของที่ระลึก

สิ่งที่น่าสนใจไม่ควรพลาดชม คือ ผ้าซิ่นตีนจก จากกลุ่มไทโยนก “เมืองลอง” ซึ่งเป็นผ้าซิ่นตีนจกที่มีอายุกว่า 100 ปี ยังอยู่ในสภาพสมบูรณ์ และชุดเสื้อผ้าของเจ้านายฝ่ายในเมืองเชียงตุง ประเทศพม่า มีความสวยงามประณีตงดงาม และที่ไม่ควรพลาดอีกอย่างหนึ่งคือ การจัดแสดงตุ๊กตาหุ่นน่ารัก สวมเสื้อผ้าหลากหลายรูปแบบและหลากหลายสีสัน เป็นฝีมือการตัดเย็บเสื้อผ้าของอาจารย์โกมล พาณิชพันธ์

ข้อมูลจาก:

เกรียงศักดิ์  ชัยดรุณ, 2558. พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นล้านนา. พะเยา: เครือข่ายพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นล้านนา และศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).