รีวิวของคุ้มเจ้าราชบุตร(หมอกฟ้า ณ น่าน)

คุ้มเจ้าราชบุตร(หมอกฟ้า ณ น่าน) สร้างขึ้นในราว พ.ศ. 2398 เพื่อเป็นคุ้มของเจ้าน้อยมหาพรหม ณ น่าน ต่อมาเมื่อได้รับสถาปนาเป็นมหาอำมาตย์โท และนายพลตรีเจ้ามหาพรหมสุรธาดา เจ้าผู้ครองนครน่านองค์ที่ 64 จึงย้ายประทับที่หอคำ จึงยกคุ้มนี้ให้บุตรชายคือ เจ้าประพันธุ์พงศ์ (เจ้าน้อยหมอกฟ้า ณ น่าน) และให้เลื่อนเป็นเจ้าราชบุตร เมื่อเจ้าราชบุตรถึงแก่อนิจกรรมคุ้มแห่งนี้จึงตกแก่ทายาทซึ่งเป็นบุตรคนสุดท้อง คือ เจ้าโคมทอง ณ น่าน ปัจจุบันอยู่ในความดูแลของเจ้าสมปรารถนา และเจ้าวาสนา โดยเจ้าสมปรารถนา ณ น่าน ใช้เป็นที่พำนักในปัจจุบัน คุ้มแห่งนี้ไม่ได้เปิดให้เข้าชมอย่างเป็นทางการ แต่เนื่องจากเคยมีรายการโทรทัศน์ สารคดีต่าง ๆ มาถ่ายทำที่คุ้มแห่งนี้ หนังสือพิมพ์เขียนลง ทำให้คุ้มเป็นที่รู้จัก เมื่อมีคนมาขอชมท่านจึงยินดีเปิดบ้านให้ชมถ้าท่านอยู่ที่คุ้ม นำชมด้วยตนเอง กล่าวได้ว่าเปิดให้เข้าชมมาตั้งแต่ปี 2542

คุ้มเจ้าราชบุตร เป็นเรือนไม้ 2 ชั้น ลักษณะสถาปัตยกรรมแบบตะวันตก ทรงปั้นหยา หลังคามุงกระเบื้อง พื้นที่คุ้มมีกว่า 7 ไร่ รายรอบด้วยสวนลำไยและไม้ยืนต้น มีไม้พันธุ์หายาก เช่น ต้นบุนนาค ไม้บางต้นมีอายุร่วมสมัยกับการสร้างคุ้มแห่งนี้ ชั้นบน ห้องรับแขกด้านหน้าจัดเป็นมุมเคารพของบรรพบุรุษของเจ้าของคุ้ม มีภาพถ่าย เครื่องแต่งกาย เครื่องประดับยศ อาวุธ เครื่องถ้วยกระเบื้อง เครื่องแก้ว เหรียญกษาปณ์ ห้องด้านในติดกับห้องรับแขก มีของเก่า ๆ มากมายหลายชิ้นที่น่าสนใจ อาทิ ตู้เย็นใช้น้ำมันก๊าดที่เริ่มซื้อมาใช้เมื่อปี 2496 พระมาลาของเจ้าเมืองน่านองค์ก่อนๆ ซิ่นโบราณลวดลายวิจิตรของเจ้าแม่โคมทอง เป็นต้น ด้านหลังเป็นห้องครัวที่ออกแบบให้มีป่องไฟระบายควันบนหลังคา ภายในยังมีเครื่องครัวแบบพื้นเมืองที่ใช้มาตั้งแต่รุ่นเจ้าแม่โคมทอง เช่น กัวะข้าว เตาฟืน ไหเข้า ข้าวของเครื่องใช้แต่ละชิ้น หรือแต่ละมุมของบ้าน ล้วนแต่มีเรื่องเล่าที่ทำให้ผู้มาเยือนหวนนึกกลับไปถึงอดีตในอันรุ่งโรจน์ของเมืองน่านผ่านเรื่องราวของท่านเจ้าของคุ้มแต่ละรุ่น

ข้อมูลจาก: การสำรวจภาคสนาม 27 ธันวาคม 2548