บ้านดำ เป็นพิพิธภัณฑ์เอกชน ที่ออกแบบและรังสรรค์โดย อ.ถวัลย์ ดัชนี ศิลปินระดับตำนานของไทย และศิลปินแห่งชาติสาขาทัศนศิลป์ ปี พ.ศ. 2544 ท่านได้ทุ่มเทแรงกายแรงใจใช้เวลานานกว่า 25 ปี สร้างพิพิธภัณฑ์ที่นำเสนอศิลปะในรูปแบบที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวของท่านขึ้นมา บนพื้นที่กว่า 100 ไร่ในจังหวัดเชียงราย ภายในพื้นที่บ้านดำประกอบอาคารสถาปัตยกรรมที่มีรูปแบบหลากหลาย ออกแบบโดย อ.ถวัลย์ รวมทั้งหมด 36 หลัง ภายในอาคารแต่ละหลัง จัดแสดงผลงานศิลปะของ อ.ถวัลย์ ไปจนถึงของสะสมของอาจารย์ถวัลย์ จำพวกหนังสัตว์นานาชนิด เช่น หนังงู หนังหมี หนังควายป่า หนังเสือ งานปูนปั้น งานไม้แกะสลัก