ผ้าจกเมืองลองเป็นศิลปหัตถกรรมพื้นบ้านของอำเภอลอง จังหวัดแพร่ที่สืบสานกันมาหลายร้อยปี เป็นผ้าทอที่สวยงามด้วยการสอดใส่ลวดลายสีสันที่ละเอียดอ่อนแสดงถึงคนล้านนาที่มีวิถีชีวิตที่เรียบง่าย อ่อนหวานและมีอารมณ์ที่สุนทรีย์ ครูประนอม ทาแปงศิลปินทอผ้า ซึ่งได้รับการยกย่องว่าเป็นผู้มีผลงานด้านวัฒนธรรมดีเด่นระดับประเทศในปีพ.ศ.2537 ครูประนอมได้รับรางวัลจากการประกวดผ้าทอระดับประเทศมากมายโดยเฉพาะอย่างยิ่งรางวัลชนะเลิศการประกวดผลิตภัณฑ์ศิลปาชีพประเภทผ้าไหมลายพื้นบ้าน จากศูนย์ศิลปาชีพบางไทรฯ
 

ศูนย์การเรียนรู้ผ้าจกเมืองลองและการย้อมสีผ้าครามธรรมชาติ ก่อตั้งเมื่อวันพุธ ที่ 28 พฤษภาคม พ.ศ.2551 โดยมีครูประนอม ทาแปง เป็นประธานกลุ่มศูนย์การเรียนรู้ผ้าจกเมืองลองและการย้อมสีครามธรรมชาติ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นศูนย์กลางแลกเปลี่ยนเรียนรู้และการยกระดับการผลิตผ้าทอพื้นบ้านย้อมสีครามธรรมชาติให้มีคุณภาพยิ่งขึ้น รวมถึงเพื่อเป็นแหล่งให้บริการเผยแพร่ ข้อมูลและองค์ความรู้เรื่องการผลิตผ้าทอพื้นบ้าน ผ้าจกเมืองลองและการย้อมสีธรรมชาติอย่างครบวงจร และสร้างรายได้และสร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชน เพื่ออนุรักษ์และสืบทอดภูมิปัญญาการทอผ้าจกเมืองลองและการย้อมสีครามธนรมชาติให้คงอยู่สืบไป
 

ศูนย์การเรียนรู้ฯ แบ่งออกเป็น 3 ส่วนได้แก่ 

ส่วนที่ 1 โรงย้อมผ้าสีครามธรรมชาติ แหล่งการเรียนรู้กระบวนการย้อมสีธรรมชาติโดยเฉพาะสีคราม ตั้งแต่พรรณไม้ย้อมสี การผลิตเนื้อคราม การก่อหม้อครามและการย้อม

ส่วนที่ 2 สวนเก๊าหมื่น แหล่งเรียนรู้พรรณไม้ย้อมสีธรรมชาติ แหล่งเรียนรู้พันธุ์ไม้ย้อมสีธรรมชาติ ได้รวบรวมพรรณไม้ย้อมสีกว่า 40 ชนิด ที่ผู้มาเยือนจะได้รู้จักพรรณไม้และเฉดสีที่ได้จากพืชแต่ละชนิด รวมทั้งสุนไพรพื้นบ้านที่มีประโยชน์อีกหลายชนิด 
 

 ส่วนที่ 3 ศูนย์จำหน่ายผลิตภัณฑ์และพิพิธภัณฑ์ผ้าจกเมืองลอง แหล่งรวบรวมและจำหน่ายผลิตภัณฑ์ของกลุ่ม สาธิตกระบวนการผลิตผ้าจกและมีการจัดแสดงผ้าจกเมืองลองและผ้าทอโบราณในพิพิธภัณฑ์ โดยจัดแสดงเป็น 3 ส่วนคือ  

1) ห้องประวัติและผลงาน แสดงประวัติและผลงานของคุณประนอม ทาแปง และสมาชิก 

2) ห้องผ้าจกเมืองลอง แสดงผ้าซิ่นตีนจกเอกลักษณ์ไทยยวนเมืองลอง ลวดลายโบราณ ผ้าย้อมสีคราม และผลงานชิ้นพิเศษที่ได้รับรางวัล 

3) ห้องผ้าต่างถิ่น รวบรวมผ้าทอจากท้องถิ่นต่างๆทั้งในประเทศและประเทศเพื่อนบ้าน เช่น ผ้าจกแม่แจ่ม ผ้าจกลับแล ผ้าจกไทครั่ง ผ้าจกราชบุรี ผ้าทอไทลื้อ และผ้าทอจากประเทศเพื่อนบ้าน เช่น ลาว พม่า จีน เป็นต้น

นอกจากนี้ภายในศูนย์การเรียนรู้ฯ ยังมีบริการการศึกษาดูงาน ชมกระบวนการปั่นเส้นฝ้ายและทอผ้า เรียนรู้และฝึกปฏิบัติขั้นตอนการย้อมสีห้อมและคราม เยี่ยมชมวิถีชีวิตชุมชนและสถานที่ต่างๆภายในชุมชน มีการฝึกอบรมภาคปฏิบัติ หลักสูตรพื้นฐานการทอผ้าเบื้องต้น เป็นต้น นอกจากนี้ยังจำหน่ายสินค้าผ้าจกเมืองลองที่มีคุณภาพจากฝีมือของศิลปินผ้าทอพื้นบ้าน ได้แก่ผ้าแต่งลายจก ผ้าพันคอผ้าเช็ดหน้า ผ้าซิ่น กระเป๋า ปลอกหมอนอิงเนคไท ผ้าคลุมเตียงผ้าซิ่นลายจกทั้งฝ้ายและไหม เปิดบริการทุกวันตั้งแต่ 08.00-17.00น

ข้อมูลจาก: http://www.banpranom.th.gs/ [accessed 2008-12-26]