พิพิธภัณฑ์ฮกแซตึ้ง อยู่ในเมืองอุทัยธานี เป็นบ้านไม้ลักษณะสถาปัตยกรรมแบบจีน คาดว่ามีอายุไม่ต่ำกว่า 100 ปี

           
 บริเวณลุ่มแม่น้ำสะแกกรัง จังหวัดอุทัยธานี มีชาวจีนรุ่นแรก ๆ มาตั้งรกรากอยู่ที่นี่ ตั้งแต่ปลายสมัยอยุธยา ส่วนใหญ่เป็นพ่อค้าที่เดินทางมากับเรือสินค้า ด้วยที่นี่เป็นตลาดที่เฟื่องฟูมาก เพราะพื้นที่บริเวณนี้ส่วนใหญ่ทำนากัน ชาวนานำข้าวบรรทุกเกวียนมาขาย ชาวจีนเข้ามาเป็นพ่อค้าคนกลางและทำกิจการโรงสีอยู่ที่นี่ และเช่นเดียวกันกับในที่อื่น ๆ ที่มีชาวจีนอาศัยอยู่ ชาวจีนมักรวมตัวกันเป็นสมาคม มีระบบการศึกษาในแบบฉบับของตนเองและพยายามรักษาขนบธรรมเนียมของตนไว้

     
แรกเริ่มเดิมที ฮกแซตึงสร้างขึ้นมาเพื่อใช้เป็นสถานที่พบปะสำหรับชุมชนจีนของที่นี่ และใช้เป็นศูนย์กลางในการประกอบพิธีกรรมในเทศกาลกินเจ นอกจากนี้ครั้งหนึ่งที่นี่ยังเคยเป็นร้านขายยาจีน รวมถึงเป็นที่ฝึกฝนแพทย์แผนจีนด้วย   ตัวอาคารฮกแซตึ้งมิได้เป็นของตระกูลใดตระกูลหนึ่ง หากแต่เป็นการดูแลรักษาร่วมกันของสมาคม อย่างไรก็ดีปัจจุบันผู้ดูแลและเป็นเจ้าของคือคุณเสงี่ยม ปาลวัฒน์วิชัย

         
ตัวอาคารสร้างด้วยไม้สักทั้งหลังในสถาปัตยกรรมแบบจีน มีทั้งหมด 2 ชั้น ชั้นบนประกอบด้วยห้องบูชาบรรพบุรุษ ห้องสำหรับเก็บเครื่องดนตรีและเครื่องใช้ในการประกอบพิธีกรรมในเทศกาลกินเจ ส่วนชั้นล่างเป็นร้านขายยาจีน และใช้เป็นที่อยู่อาศัย ในส่วนที่อยู่ของพวกผู้หญิงจะแยกออกต่างหากออกไปทางด้านหลัง เหนือบานหน้าต่างและประตูของตัวบ้านจะประดับด้วยปูนปั้นรูปต่าง ๆ อาทิ ค้างคาว ใบตอง ผลทับทิม ซึ่งช่างฝีมือชาวจีนท้องถิ่นเชื่อว่าจะนำความสุขและความโชคดีมาให้ผู้อาศัย

 

ข้อมูลจาก: 

Ping Amranand and William Warren. Heritage Homes of Thailand. Bangkok: The Siam Society, 1996,pp104-109.