พิพิธภัณฑ์ร้านถ่ายรูปฉลองศิลป์

คุณฉลอง  พาณิชพันธ์ อดีตครูสอนภาษาจีนในโรงเรียนจังหวัดลำปาง ได้พลิกผันชีวิตตัวเองมาเปิดกิจการร้านถ่ายรูปที่เมืองลอง จังหวัดแพร่ เมื่อปี พ.ศ. 2499 ชื่อ “ร้านฉลองศิลป์” อาศัยที่มีพื้นฐานความรู้ทางด้านศิลปะ และมีฝีมือการถ่ายรูปจึงทำให้ร้านเป็นที่นิยมของลูกค้า กระทั่งธุรกิจประสบความสำเร็จในเวลาต่อมา

ความที่ชอบถ่ายรูปเป็นชีวิตจิตใจ  คุณฉลองจึงมักจะใช้เวลาว่างในการตระเวณถ่ายรูปตามสถานที่ต่างๆ เช่น วัดวาอาราม  วิถีชีวิตท้องถิ่น และภาพเหตุการณ์ต่างๆ นอกเหนือจากงานรับจ้างถ่ายรูปทั่วไป  สิ่งที่เขาภาคภูมิใจคือ ได้บันทึกภาพเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ เมื่อปี พ.ศ. 2501 ครั้งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ รัชกาลที่ 9 และสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ เสด็จฯ เมืองแพร่

ร้านฉลองศิลป์ได้ดำเนินกิจการเรื่อยมาจวบจนกระทั่งคุณฉลองได้ถึงแก่กรรมลงเมื่อปี พ.ศ. 2535  ห้าปีต่อมา ทางร้านก็ได้ปิดกิจการลง ส่วนอุปกรณ์ถ่ายรูปต่างๆ และผลงานภาพถ่ายของคุณฉลอง ได้รับการเก็บรักษาไว้เป็นอย่างดีจากอาจารย์โกมล พาณิชพันธ์ ซึ่งเป็นทายาท

ต่อมาในปี พ.ศ. 2555 อาจารย์โกมล ได้มีโอกาสนำผลงานของบิดา ไปจัดแสดงในงานเทศกาลพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น จัดโดยศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) ที่กรุงเทพฯ  ได้รับความสนใจจากผู้ชมเป็นอย่างมาก ทำให้อาจารย์โกมลเกิดแรงบันดาลใจ ที่อยากจะจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ถ่ายรูปขึ้นมา ในที่สุดจึงตัดสินใจปรับปรุงร้านถ่ายรูปเดิม ให้เป็นพิพิธภัณฑ์ และเปิดเป็นทางการในปลายปี พ.ศ. 2557 ภายใต้ชื่อว่า “พิพิธภัณฑ์ร้านถ่ายรูปฉลองศิลป์” แหล่งเรียนรู้ด้านการถ่ายภาพแห่งแรกของอำเภอลอง

อาคารพิพิธภัณฑ์คือร้านถ่ายรูปฉลองศิลป์เดิม เป็นอาคารไม้สองชั้นตั้งอยู่ในตลาดห้วยอ้อ อำเภอลอง ชั้นล่างจัดแสดงเกี่ยวกับอุปกรณ์การถ่ายภาพ ตั้งแต่ยุคเริ่มแรกของร้านฉลองศิลป์ และจัดแสดงภาพถ่ายเก่าในอดีต ฝีมือของคุณฉลอง

ส่วนชั้นที่สอง จัดแสดงภาพถ่ายเกี่ยวกับตระกูลของคุณฉลอง และตระกูลฝ่ายภรรยาคือ นางบัวไข พาณิชพันธ์ (นามสกุลเดิม แสนวงศ์คำ)

นอกจากนั้นยังจัดแสดงเครื่องถ้วยกังไสยุโรปของบริษัท รอยัล อัลเบิร์ต โบน ไชน่า (Royal Albert Bone China) ประเทศอังกฤษ

สำหรับนักเล่นกล้องไม่ควรพลาดชมคือ อุปกรณ์กล้อง และอุปกรณ์การอัดรูปสมัยเก่า มีหลายรุ่นหลายแบบที่นำมาจัดแสดง พร้อมกับรูปถ่ายฝีมือของคุณฉลอง  บางภาพได้กลายเป็นภาพประวัติศาสตร์และที่น่าประทับใจคือ ภาพถ่ายของบรรดาลูกๆ คุณฉลองในวัยเด็ก อีกทั้งภาพถ่ายเหล่าบรรดานางงามจากจังหวัดลำปางและแพร่แต่ละรุ่น โดยเฉพาะภาพถ่ายของนางสาวมารศรี   หม่องนัน ซึ่งเป็นลูกหลานชาวเมืองลอง ที่ไปคว้าตำแหน่งนางสาวแพร่ ปี พ.ศ. 2499 และมงกฎนางสาวแพร่ ซึ่งเป็นมงกุฏเงินที่คุณป้ามารศรีมอบไว้ให้จัดแสดงในพิพิธภัณฑ์แห่งนี้

ข้อมูลจาก:

เกรียงศักดิ์  ชัยดรุณ, 2558. พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นล้านนา. พะเยา: เครือข่ายพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นล้านนา และศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).