| คำศัพท์ | คำจารึก | ชนิด | ความหมาย | ภาษา | |
|---|---|---|---|---|---|
| 3001 | ด้านสกัด (1) | ด้านสกัด | น. | ด้านหัวหรือท้ายของเรือนฝากระดาน | ท. |
| 3002 | มุขเด็จ (1) | มุขเด็จ | น. | มุขแบบไม่มีฝากั้นที่ยื่นออกมาจากหน้าอาคาร | ท. |
| 3003 | กลองแขก (1) | กลองแขก | น. | กลองที่ขึ้นหนังสองหน้าโดยร้อยโยงเข้ากันด้วยหวาย | ท. |
| 3004 | กมรเต็ญ (1) | กมรเต็ญ | น. | ตำแหน่ง , น่าจะหมายถึง กมรเตง | ข. |
| 3005 | เสนาสนะ (3) | เสนาสน์ | น. | ที่นั่ง ที่นอน / ที่อยู่ (เป็นคำที่ใช้เฉพาะพระสงฆ์) | ท. |
| 3006 | พระวันษา (1) | พระวันษา | น. | ปี | ท. |
| 3007 | กรัก (2) | กรัก | น. | แก่นขนุน ใช้ย้อมผ้า | ท. |
| 3008 | มหาบริจาค (1) | มหาบริจาค | น. | มหาบริจาคทั้ง 5 คือ การสละอย่างใหญ่ของพระโพธิสัตว์ตามที่อรรถกถาแสดงไว้มี 5 อย่างคือ (1) ธนบริจาค สละทรัพย์สมบัติเป็นทาน (2) อังคบริจาค สละอวัยวะเป็นทาน (3) ชีวิตบริจาค สละชีวิตเป็นทาน (4) บุตรบริจาค สละลูกเป็นทาน (5) ทารบริจาค สละเมียเป็นทาน | ป. |
| 3009 | จริยา (1) | จริยา | น. | จริยาทั้ง 3 คือ โลกัตถจริยา, ญาตัตถจริยา, พุทธัตถจริยา | ป. |
| 3010 | เสนังกระบิลทิศ (1) | เสนํกระบิลทิศ | ก. | น่าจะเป็นเสนังกรามิตุทิศ? แปลว่า อุทิศต่อหมู่สัตว์หาประมาณมิได้ | ท. |
| 3011 | กะบิ้ง (1) | กบิง | น. | ที่ดินน้อยๆ แปลงหนึ่ง | ท. |
| 3012 | นาปรัง (1) | นาปลัง | น. | นาที่ทำในฤดูแล้งนอกฤดูทํานา | ท. |
| 3013 | มหาศักราชได้ 1698 (1) | มหาศักราชได้ 1698 | น. | มหาศักราช ตรงกับ พ.ศ.2319 (มหาศักราชอายุน้อยกว่าพุทธศักราช 621 ปี) | ท. |
| 3014 | เถลิงศก (1) | เถลิงส”ก | น. | วันที่ดวงอาทิตย์โคจรขาดจากราศีมีนขึ้นสู่ราศีเมษได้ องศาหนึ่งแล้ว | ท. |
| 3015 | ยกกระบัตร (1) | ยุะคบตัรปั | น. | ตำแหน่งข้าราชการสังกัดกระทรวงวัง มีหน้าที่ออกไปประจำอยู่ ตามหัวเมืองเพื่อสอดส่องอรรถคดี; ตำแหน่งเจ้าพนักงานเกี่ยวกับ อรรถคดี ตรงกับ พนักงานอัยการ หรือ อัยการ ในปัจจุบัน | ท. |
| 3016 | มาร (1) | มาร | น. |
“มาร” ในทางพุทธศาสนานั้นมีมารอยู่ 5 อย่าง คือ
(1) ขันธมาร
(2) อภิสังขารมาร
(3) มัจจุมาร
(4) กิเลสมาร
(5) เทวปุตตมาร
ในที่นี้ คำว่า มาร หมายถึง กิเลสมาร |
ท. |
| 3017 | สัจจะ (1) | สัจจะ | น. |
“สัจจะ” พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ อธิบายว่า หมายถึง ความจริง ได้แก่
(1) สมมติสัจจะ (จริงโดยสมมติ) เช่น คน พ่อค้า ปลา แมว โต๊ะ
(2) ปรมัตถสัจจะ (จริงโดยปรมัตถ์ คือ ความจริงโดยความหมายสูงสุด) เช่น รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ |
ป. |
| 3018 | สามัญผล (1) | สามัญผล | น. | พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ อธิบายว่า หมายถึง ผลแห่งความเป็นสมณะ คือ ประโยชน์ที่จะได้จากการดำรงเพศเป็นสมณะ หรือ บำเพ็ญสมณธรรม | ป. |
| 3019 | โยคาวจร (1) | โยคาวจร | น. | พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ อธิบายว่า หมายถึง ผู้หยั่งลงสู่ความเพียร, ผู้ประกอบความเพียร, ผู้เจริญภาวนา | ป. |
| 3020 | เบญจกามคุณ (1) | เบญจกามคุณ | น. | สิ่งที่น่าปรารถนา น่าใคร่ 5 อย่าง คือ รูป เสียง กลิ่น รส และ สัมผัสทางกาย (โผฏฐัพพะ) | ป. |
| 3021 | ขีณาสพ (11) | ขีณาสพ, ขีณาสวสฺส, ขิณาสพ | น. | ผู้มีอาสวะสิ้นแล้ว, ผู้หมดกิเลส, พระอรหันต์ | ท. |
| 3022 | จาฤก (3) | จาฤก | ก. | จารึก : เขียนหรือจารให้เป็นรอยลึกเป็นตัวอักษรหรือภาพเป็นต้นบนแผ่นศิลา โลหะหรือดินเป็นต้น | ท. |
| 3023 | มัชฌิมประเทศ (1) | มัชฌิมประเทศ | น. | ประเทศอินเดีย | ท. |
| 3024 | จุลศักราช 1227 (1) | จุลศักราช 1227 | น. | จ.ศ. 1227 ตรงกับ พ.ศ. 2408 | ท. |
