นิทรรศการ หลักธรรมยุคแรกของพระพุทธเจ้า

นิทรรศการ เรื่อง หลักธรรมยุคแรกของพระพุทธเจ้าพบที่จังหวัดลพบุรี

นิทรรศการร่วมเฉลิมฉลองโอกาสพระพุทธเจ้าตรัสรู้ครบ ๒๖๐๐ ปี (สัมพุทธชยันตี) ณ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สมเด็จพระนารายณ์ จังหวัดลพบุรี วันที่ ๒ มิถุนายน – ๓๑ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๕๕๕

จัดโดย ชมรมอนุรักษ์โบราณวัตถุสถานและสิ่งแวดล้อม จังหวัดลพบุรี และ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สมเด็จพระนารายณ์ กรมศิลปากร (หมายเหตุ : พิพิธภัณฑ์เปิดวันพุธ-อาทิตย์ ๙.๐๐-๑๖.๐๐ น. ติดต่อเพิ่มเติมได้ที่ ๐๓๖ ๔๑๑๔๕๘)

เนื้อหาที่นำเสนอ

๑. ประวัติการสถาปนาพระพุทธศาสนาที่จังหวัดลพบุรี
                จากหลักฐานโบราณวัตถุสถานที่พบ เช่น ซากสถูปโบราณที่วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ วัดนครโกษา(เมืองลพบุรี)ซากสถูปโบราณที่เมืองโบราณซับจำปา(อำเภอท่าหลวง) เมืองพรหมทิน(อำเภอโคกสำโรง) และการค้นพบพุทธศิลปกรรมต่าง ๆ เช่น พระพุทธรูป พระพิมพ์ พระธรรมจักร ฯลฯ ตามที่ต่าง ๆ ที่จังหวัดลพบุรี ทำให้ทราบว่าการสถาปนาพุทธศาสนาเกิดขึ้นครั้งแรกในพื้นที่นี้อย่างน้อยเมื่อ ๑๕๐๐ ปีก่อน
                ชาวอินเดียและชาวมอญคงมีบทบาทสำคัญในการนำพระพุทธศาสนาเข้ามายังดินแดนแถบนี้

๒. ความแพร่หลายของการนับถือพุทธศาสนา
                พบว่าชาวลพบุรีเมื่อประมาณ ๑๕๐๐ ปีก่อน ให้ความสำคัญกับเรื่องของแก่นแห่งพระพุทธศาสนาคือหลักธรรมสำคัญต่าง ๆ ของพระพุทธเจ้ารวมทั้งความสำคัญในฐานะพระศาสดาของพระพุทธเจ้า และมีการนับถือพุทธศาสนาทั้ง ๒ นิกายคือ เถรวาท(หินยาน) และอาจาริยวาท(มหายาน)

๓. หลักธรรมยุคแรกของพระพุทธเจ้าพบที่จังหวัดลพบุรี
                หลักฐานของหลักธรรมยุคแรกของพระพุทธเจ้าพบที่จังหวัดลพบุรีคือข้อความหลักธรรมที่เป็นแก่นแห่งคำสอนและคำอุทานต่าง ๆ ของพระพุทธเจ้าซึ่งปรากฏอยู่ในพระไตรปิฎก ที่สำคัญคือ
                                หลักอริยสัจ
                                หลักปฏิจจสมุปบาท
                                การหมุนของพระธรรมจักร
                                ปฐมพุทธอุทาน
                                พุทธอุทาน
                หลักธรรมและพุทธอุทานของพระพุทธเจ้าที่พบดังกล่าวปรากฏอยู่บนแผ่นหิน เสาหิน พระพุทธรูป พระธรรมจักร พระพิมพ์ มีอายุประมาณ ๑๕๐๐-๑๓๐๐ ปีก่อนที่พบที่จังหวัดลพบุรี เป็นหลักฐานประเภทหลักธรรมและพุทธอุทานชุดที่เก่าที่สุดที่พบในประเทศไทยแห่งหนึ่งนอกเหนือจากที่พบหลักฐานเนื้อหาคล้าย ๆ กันนี้ที่เมืองโบราณยุคสมัยเดียวกันเช่นที่เมืองนครปฐม เมืองอู่ทอง เป็นต้น แต่ที่จังหวัดลพบุรีพบเนื้อหาหลักธรรมและพุทธอุทานยุคแรกที่มีเนื้อหาหลากหลายกว่า

๔. เรื่องน่าสังเกต
                ชาวพุทธที่จังหวัดลพบุรีเมื่อประมาณ ๑๕๐๐ ก่อนให้ความสำคัญกับแก่นแห่งคำสอนของพระพุทธเจ้าคือหลักอริยสัจและหลักปฏิจจสมุปบาท ซึ่งเป็นหลักธรรมที่ชวนให้สมาชิกของสังคมปฏิบัติดีปฏิบัติชอบเพื่อให้เป็นสังคมที่น่าอยู่ และไม่เบียดเบียนกัน รวมทั้งชวนให้สมาชิกของสังคมแสวงหาทางพ้นทุกข์และนิพพาน
                นักบวชและชนชั้นปกครองคงเอาใจใส่ในการปลูกฝังอุดมการณ์ของชาวพุทธดังกล่าว จึงพบว่าจารึกความดังกล่าวจารึกด้วยตัวอักษรอินเดียที่งดงาม และจารึกบนวัตถุสำคัญ ๆ เช่น พระธรรมจักร พระพุทธรูป ซึ่งทำจากหินและทำขึ้นอย่างปราณีตที่ควรดำริให้สร้างขึ้นโดยชนชั้นปกครอง

(ที่มา นายภูธร ภูมะธน ชมรมอนุรักษ์โบราณวัตถุสถานและสิ่งแวดล้อม จังหวัดลพบุรี)

เผยแพร่เมื่อ: 01 มิถุนายน 2555