เอกสารโบราณในประเทศไทย

NPT009-021เปตวัตถุ ผูก 7

จารอักษรไทย ปกหน้า “พระพุทธศักราช 2461 พรรษา”

NPT009-022เปตวัตถุ ผูก 8

จารอักษรไทย ปกหน้า “พระพุทธศักราช 2461 พรรษา”

NPT009-023เปตวัตถุ ผูก 9

CMRU-CM-06-A-054-1แปดหมื่นสี่พันขันธ์

NPH001-061ผูกขวัญเอาคาย

ทะเบียนของหอจดหมายเหตุสาธารณสุขแห่งชาติ คือ (23) สบ. 23.1.4/61 นายทองอ่อน สิทธิไกรพงษ์ได้มอบให้หอจดหมายเหตุสาธารณสุขแห่งชาติเก็บรักษา

BKK001-036แผนเส้น

สมุดไทยขาวหมวดเวชศาสตร์ เป็นภาพแผนเส้นจะตำแหน่งของโรค หน้าปลายมีบันทึกด้วยดินสอ ข้อความว่า “ตาลับเสียในปีเถาะเดือนแปดขึ้นเกาค่ำ เภลาสี่ทุ่มกะสิบนาที” และภาพร่างภาพทรงไทย สมุดไทยชำรุด ไม่ครบเล่ม และมีรอยแมลงกัดแทะ

RBR004-089พญาบารมี

พญาบารมี หรือปัญญาบารมี

RBR004-076พรสังขยา ผูก 6

CMRU-CT-05-B-022พรหมโสชาดก

ในสมัยหนึ่ง พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นพระญาพรหมโส ปกครอง้เมืองกุสุมภะนคร ปกครองด้วยทศราชธรรม แต่มีชาวเมืองจำนวนหนึ่งที่เป็นมิจฉาทิฏฐิ ประกอบด้วยอกุสลกรรม ไม่ให้ทาน รักษาศีล และเจริญสมาธิภาวนาแต่อย่างใด..แม้พระญาเจ้าเมืองจะสั่งสอนอย่างไรก็ไม่ได้ผล... ..ร้อนถึงพระอินทร์ที่จะต้องมาแก้ไขปัญหาบ้านเมือง จึงเนรมิตตนเป็นหมาตัวหนึ่ง และให้มาตลีเทวบุตรเนรมิตตัวเป็นหมาตัวใหญ่ (หมาหลวง) ลงมาส่งเสียงร้องก้องเมือง เป็นที่น่าสะพรึงกลัว.. ชาวเมืองทั้งหลายจึงหลบเข้าไปอยู่ในบ้าน ส่วนพระญาพรหมโสก็หนีไปอยู่บนปราสาทชั้นที่ ๗ แล้วเปิดหน้าต่างดู เมื่อเห็นหมาตัวใหญ่มาเห่าหอนก้องอยู่ จึงตรัสถามว่าเหตุใดจึงทำเช่นนั้น พระญาหมาก็บอกว่าหิว พระญาพรหมโสจึงให้บริวารนำข้าวสุกมาให้ หมาตัวนั้นก็ทำให้เป็นก้อนแล้วกลืนกินครั้งเดียวก็หมด ก็เห่าหอนอีก พระญาพรหมโสก็ตรัสถามอีกก็ได้คำตอบว่ายังไม่อิ่ม พระญาพรหมโส จึงให้ไปน้ำข้าวสุกจากชาวเมืองมาให้อีกแต่หมาตัวใหญ่นั้นก็ยังไม่อิ่ม เมื่อข้าวในเมืองหมดแล้วแต่หมาตัวนั้นยังไม่อิ่ม และเห่าหอนอยู่ พระญาพรหมโสจึงบอกว่าข้าวหมดแล้ว ท่านยังไม่อิ่มหรือ หมาตัวใหญ่นั้นได้บอกว่าอยากกินเนื้อมนุษย์ที่เป็นคนใจบาป เพราะเนื้อของคนที่ให้ทาน รักษาศีล และเจริญสมาธิภาวนานั้นไม่อร่อย แต่เนื้อของคนใจบาปที่ฆ่าสัตว์ตัดชีวิต หรือคนไม่มีศีลธรรมนั้นจะหวานอร่อยกว่า... พระญาพรหมโสจึงให้บริวารไปปล่าวหาคนที่ใจบาปอธรรมเพื่อมาให้หมากิน.. ชาวเมืองที่เคยเป็นคนบาปหนาทั้งหลายก็หวาดกลัวกันมาก จึงรู้สึกเสียใจและสำนึกผิด.... เมื่อชาวเมืองกลัวเกรงและสำนึกผิดแล้ว พระอินทร์จึงแสดงตัวให้พระญาพรหมโสและชาวเมืองทราบว่าตนคือพระอินทร์แปลงกลายมาสั่งสอนสัตว์โลกให้เกรงกลัวต่อบาป..แล้วเนรมิตต้นกัลปพฤกษ์ที่อุดมด้วยเงินทองและสิ่งของเครื่องใช้นานา แล้วบอกว่าหากผู้ใดหมั่นให้ทาน รักษาศีล เจริญสมาธิภาวนาก็จะได้ครอบครองและบริโภคทรัพย์สมบัตินี้และมีความสุข...และเกิดมาพบกับพระพุทธศาสนา.อุปมาเหมือนคนยากจนไปตัดฟืนในป่าพบกับขุมทรัพย์ก็ย่อมทำให้พ้นจากความทุกข์ยากลำบาก... เมื่อสั่งสอนชาวเมืองแล้วก็เหาะกลับไปยังสวรรค์ชั้นฟ้า... ส่วนพระญาพรหมโสที่ปกครองบ้านเมืองด้วยทศราชธรรม เมื่อสิ้นอายุขัยก็ได้ไปเกิดในสวรรค์ชั้นดุสิต...ชาวเมืองที่ทำความดีก็จะได้ไปเสวยสุขตามบุญสมพารที่ตนได้กระทำไว้... ท้ายของพระธรรมเทศนานี้ พระพุทธเจ้าได้ตรัสสโมธานว่า.. -พระอินทร์ที่มาสั่งสอนตักเตือนชาวเมืองนั้นคือพระอนุรุทธะในปัจจุบัน -มาตลีเทวบุตรที่เนรมิตเป็นหมาหลวง คือพระอานนท์ในปัจจุบัน -ชาวเมืองทั้งหลายที่ทำดีหรือกลับใจเป็นคนดี จึงได้เกิดมาบริษัทสี่จำพวกในปัจจุบัน -พระญาพรหมโส ที่ครองเมืองกุสุมภะนคร คือพระพุทธองค์เอง.. ------ (เรื่องนี้จะมีความสับสนระหว่างบทบาทของพระอินทร์กับมาตลีบุตร ที่เนรมิตเป็นหมา..ตอนต้นบอกว่ามาตลีเทวบุตรเนรมิตเป็นหมาหลวง พระอินทร์เนรมิตเป็นหมาอีกตัวหนึ่ง..แต่เวลาดำเนินเรื่องไม่ได้กล่าวว่าหมาที่เห่าหอนก้องเมืองนั้นคือใคร..แต่น่าจะเป็นหมาหลวง (ตัวเท่าม้า) คือมาตลีเทวบุตรมากกว่า)

RBR004-191พระกถาวัตถุ

พระอภิธรรมเจ็ดคัมภีร์ ผูก 5 พระกถาวัตถุ

RBR006-005พระกถาวัตถุปกรณ์ ผูก 5

RBR004-216พระกถาวัตถุปกรณ์

พระอภิธรรมเจ็ดคัมภีร์ ผูก 5 กถาวัตถุ

RBR004-227พระกถาวัตถุปกรณ์ปริจเฉท

พระอภิธรรมเจ็ดคัมภีร์ ผูก 5 กถาวัตถุ

RBR004-163พระกถาวัตถุปกรณ์เผด็จ ผูก 5

พระอภิธรรมเจ็ดคัมภีร์ ผูกที่ 5 พระกถาวัตถุ

NPT009-004พระกถาวัตถุปกรณาปริเฉทที่ 5

RBR006-012พระกถาวัตถุปริเฉท ผูก 5

NPT007-017พระคัมภีร์ตักกะศิลา

พระคัมภีร์ตักกะศิลา กล่าวถึงโรคระบาดร้ายแรง ได้แก่ ไข้รากสาด ไข้พิษไข้กาฬ แต่น่าเสียดายที่พระคัมภีร์เล่มนี้ไม่ครบฉบับ เหลือเพียงเล็กน้อยเท่านั้น

NPT004-071พระคาถาทศพิศบูชา

พระคาถาทศพิศบูชา คาถานี้ออกมาแต่พระเตมีย์ชาดก, ตำราห่วง

NPT004-009พระคำภีร์คันธจักรทีปนีฎีกาโหราศาสตร์

กล่าวด้วยพระเคราะห์เป็นหนึ่งถึงสิบสองเท่า ลัคนาร่วมราศี ลัคนาตกราศีธาตุ เป็นต้น

SKN001-050พระจุฬวัคค ผูก 9

คัมภีร์จูฬวรรค หรือ จูฬวรรค (คัมภีร์จุลวรรค หรือ จุลวรรค)จัดอยู่ในหมวดขันธกะ อันเป็นส่วนที่สองในพระวินัยปิฎก ส่วนใหญ่ในคัมภีร์จูฬวรรคภาคแรกเกี่ยวกับสังฆกรรมวิธีการลงนิคหกรรม, ปริวาสกรรม, และวิธีการระงับอธิกรณ์ มีเนื้อหาเกี่ยวสิกขาบทแต่เพียงเล็กน้อย โดยสิกขาบทในคัมภีร์จูฬวรรคไม่ได้จัดเป็นข้อห้ามตามสิกขาบทบัญญัติในพระปาติโมกข์ ดังนั้นพระสงฆ์ผู้ล่วงละเมิดข้อห้ามในคัมภีร์มหาวรรคก็ไม่ต้องอาบัติสูงสุดถึงปาราชิก โดยต้องเพียงอาบัติทุกกฎหรือถุลลัจจัย

RBR004-143พระเจ้า 2 พระองค์

ว่าด้วยพระพุทธเจ้าสองพระองค์

CMRU-CT-06-B-0020พระเจ้าหลวงละแข่ง

NPT001-011พระไชยเชษฐ์

ไชยเชษฐ์ เป็น นิทานพื้นบ้าน สมัย กรุงศรีอยุธยา เป็นราชธานี มีผู้นำนิทานเรื่องนี้มาเล่นเป็นละครเพราะเป็นเรื่องสนุก ต่อมา พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 ทรงนำนิทาน เรื่องไชยเชษฐ์มาพระราชนิพนธ์เป็นบทละครนอก เดิมละครนอกเป็นละครที่ราษฎรเล่นกัน

CMRU-CM-06-A-074พระญาฅางฅาก

NPT009-007พระฎีกาพาหุงนันโทปนันท ผูก 10

พญานันโทปนันทนาคราช คือ พญานาคที่อาศัยอยู่บนสวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกา มีพลพรรคมากเป็นหนึ่งในสัตว์ในตำนานอ้างอิงของพระพุทธศาสนาตนหนึ่งซึ่งมีมิจฉาทิฏฐิ แต่ภายหลังถูกพระโมคคัลลานะปราบ จึงละมิจฉาทิฏฐิ และนับถือพระพุทธเจ้าเป็นสรณะ

NPT009-005พระฎีกาพาหุงมาราดิเรก ผูก 2

มีบันทึกว่า “ข้าพเจ้า พระศุข พระพิน สามเณรหงส์ สร้างเมื่อ พ.ศ.2466”

NPT009-006พระฎีกาพาหุงองคุลีมาล ผูก 5

มีบันทึกว่า “ข้าพเจ้า พระศุข พระพิน สามเณรหงส์ สร้างเมื่อ พ.ศ.2466”

NPT001-006พระตำรับเลขเจ็ดตัว

พระตำรับเลขเจ็ดตัว เป็นตำราโหราศาสตร์อย่างหนึ่ง นอกจากนี้ยังมีเรื่องอื่นๆ อีก ได้แก่ วันจม วันฟู วันลอย, การดูสมพงษ์, ฉัตรสามชั้น, ตำรับชั้น, เทพจร และตำรายาแก้โรคกระษัยต่างๆ ซึ่งอยู่ในช่วงท้ายของหน้าต้นต่อไปจนถึงหน้าปลายและเขียนด้วยดินสอ จึงอาจสันนิษฐานได้ว่า ในส่วนที่เป็นเรื่องของตำรายาสมุนไพรนั้นเขียนขึ้นคนละคราวกับพระตำรับเลขเจ็ดตัว และโหราศาสตร์เรื่องอื่นๆ

NPT009-018พระเถรีคาถา เผด็จตามประสงค์ ผูก 8

เถรีคาถา เป็นภาษิตทางธรรม มีคติเตือนใจของพระเถรี (นางภิกษุณีผู้เป็นเถรี) รวม 73 รูป เช่น ภาษิตของพระนางปุณณาเถรี “ดูก่อนปุณณา ! เธอจงเต็มไปด้วยธรรมทั้งหลาย เหมือนดวงจันทร์วัน ขึ้น 15 ค่ำ จงทำลายกองแห่งความมืดด้วยปัญญาอันบริบูรณ์” ภาษิตของพระนางติสสาเถรี “ดูก่อนติสสา ! เธอจงศึกษาตามข้อที่ควรศึกษา กิเลสเครื่องผูกมัดอย่าก้าวล่วง (เอาชนะ) เธอได้ เธอจงเปลื้องตน จากเครื่องผูกมัดทั้งปวง ไม่มีอาสวะ (กิเลสที่ดองสันดาน) เที่ยวไปในโลก. ” ข้อมูลจาก http://www.larnbuddhism.com/tripitaka/prasuttanta/k18.html https://www.baanjomyut.com/pratripidok/prasudtanpidok/1805.html

NPT009-019พระเถรีคาถา เผด็จแล้วตามประสงค์ ผูก 9

เถรีคาถา เป็นภาษิตทางธรรม มีคติเตือนใจของพระเถรี (นางภิกษุณีผู้เป็นเถรี) รวม 73 รูป เช่น ภาษิตของพระนางปุณณาเถรี “ดูก่อนปุณณา ! เธอจงเต็มไปด้วยธรรมทั้งหลาย เหมือนดวงจันทร์วัน ขึ้น 15 ค่ำ จงทำลายกองแห่งความมืดด้วยปัญญาอันบริบูรณ์” ภาษิตของพระนางติสสาเถรี “ดูก่อนติสสา ! เธอจงศึกษาตามข้อที่ควรศึกษา กิเลสเครื่องผูกมัดอย่าก้าวล่วง (เอาชนะ) เธอได้ เธอจงเปลื้องตน จากเครื่องผูกมัดทั้งปวง ไม่มีอาสวะ (กิเลสที่ดองสันดาน) เที่ยวไปในโลก. ” ข้อมูลจาก http://www.larnbuddhism.com/tripitaka/prasuttanta/k18.html https://www.baanjomyut.com/pratripidok/prasudtanpidok/1805.html

NPT009-016พระเถรีคาถาเผด็จตามประสงค์ ผูก 1

เถรีคาถา เป็นภาษิตทางธรรม มีคติเตือนใจของพระเถรี (นางภิกษุณีผู้เป็นเถรี) รวม 73 รูป ข้อมูลจาก http://www.larnbuddhism.com/tripitaka/prasuttanta/k18.html

NPT009-017พระเถรีคาถาเผด็จตามประสงค์ ผูก 7

เถรีคาถา เป็นภาษิตทางธรรม มีคติเตือนใจของพระเถรี (นางภิกษุณีผู้เป็นเถรี) รวม 73 รูป เช่น ภาษิตของพระนางปุณณาเถรี “ดูก่อนปุณณา ! เธอจงเต็มไปด้วยธรรมทั้งหลาย เหมือนดวงจันทร์วัน ขึ้น 15 ค่ำ จงทำลายกองแห่งความมืดด้วยปัญญาอันบริบูรณ์” ภาษิตของพระนางติสสาเถรี “ดูก่อนติสสา ! เธอจงศึกษาตามข้อที่ควรศึกษา กิเลสเครื่องผูกมัดอย่าก้าวล่วง (เอาชนะ) เธอได้ เธอจงเปลื้องตน จากเครื่องผูกมัดทั้งปวง ไม่มีอาสวะ (กิเลสที่ดองสันดาน) เที่ยวไปในโลก. ” ข้อมูลจาก http://www.larnbuddhism.com/tripitaka/prasuttanta/k18.html https://www.baanjomyut.com/pratripidok/prasudtanpidok/1805.html