เอกสารโบราณในประเทศไทย

RBR004-165ฉลองสังรอมธาตุ

อานิสงส์การสร้างคัมภีร์สังรอมธาตุ

RBR004-110ฉลองสังรอมธาตุ

หนังสือบอกอานิสงส์การถวายคัมภีร์สังรอมธาตุ

RBR003-365ชนสันธะ ผูก 2

หน้าต้น ระบุ “หน้าทับเค้า ชนสันธะ ผูก ๒” / เขียนอักษรไทย ด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน “จะนะสันทะ ผูก ๒” ท้ายลาน ระบุ “ชนสนฺธทุติยํ นิฏฺฐิตํ ก็สมเร็จเสด็จแล้วเท่านี้ก่อนแล ฯฯ๛ เสด็จแล้ววันเสาร์ บ่ายประมาณจัก ๓ โมง วันพระ แรม ๘ ค่ำ พร่ำว่าได้เดือน ๑๑ ıı แลนายเหย ปีมะเมีย ฉศก ตกอยู่ในวสันตฤดู ขอบุญช่วยค้ำข้าพเจ้าสู่พระนิพพานแลเทอะ โยมแพง แม่หาง เป็นศรัทธา ผู้ศรัทธาเอาลานมาหื้อรัสสภิกขุจัน แลนายเลย ธุวํ ธุวํ ๛”

RBR003-366ชนสันธะ ผูก 3

หน้าต้น เขียนอักษรไทย ด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน “จะนะสันทะ ผูก ๓” ลานแรก หัวลาน ระบุ “ชนสันธ ผูก ๓” ท้ายลาน ระบุ “ชนสนฺธตติยํ นิฏฺฐิตํ ก็แล้วเป็นห้องเท่านี้ก่อนแล ฯฯ๛” หน้าปลาย ระบุ “ชนสันธะ ผูก ๓” / เขียนอักษรไทย ด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน “จะนะสันทะ ผูก ๓” “วัดหนามพุงดอ”

RBR003-367ชนสันธะ ผูก 4

หน้าต้น ระบุ “ชนสันธะ ผูก ๔ แล” / ลานแรก หัวลาน ระบุ “ชนสันธะ ผูก ๔” ท้ายลาน ระบุ “ชนสนฺธชาตกํ สมตฺตํ สํวณฺณนา ชนสนฺธชาตก อันมีในทวาทสนิบาต ก็สมเร็จเสด็จแล้วเท่านี้ก่อนแล ฯฯ:๛ รัสสภิกขุบุร (บุญ?) บ้านเค้าม่วงเขียน ปางเมื่ออยู่วัดน้อยแคทราย แลนายเหย ข้าเขียนบ่ดีสักน้อย ลางตัวก็ใหญ่ ลางตัวก็น้อย บ่เท่ากันสักตัว แลนาท่านเหย ข้าขอกุศลนาบุญหื้อข้าจิ่มเทอะเนอ กับทั้งเจ้าของใบลานจิ่มเนอ แล้วอย่าไปด่าข้าอยากใคร่ได้บุญเต็มทีแลพี่น้องบ้านทั้งทั้งหลายทั้งศรัทธาตาปู่เหย เอาบุญกับข้าเนอ แล้วข้าขอแผ่ผายไปหาบิดามารดาข้าจิ่มเทอะ ๛ เสด็จปีมะเส็ง เดือน ๖ แรม ๖ ค่ำ วันสี่ ธงชัย แลนาท่านเหย หน้าทับเค้า ชนสันธะ ผูกถ้วน ๔ แแล นายเหย ๚ ๛ จบแล้วเท่านี้ก่อนแลนา”

RBR003-364ชนสันธะ ผูกต้น

หน้าต้น เขียนอักษรไทย ด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน “จะนะสันทะ ผูก ๑” หน้าต้น ระบุ “ ชนสันธะ ผูกต้น มี ๔ ผูกกับกัน หนังสือวัดหนองบัวแล ๛” ลานแรก หัวลาน ระบุ “ชนสันธะ ผูกต้นแล” ท้ายลาน ระบุ “ชนสันธะ ผูกต้น ก็สมมุติด้วยเวลาเท่านี้ก่อนแล ๚ ชนสันธะ ผูกต้น หนังสือวัดหนองบัวแลท่านเหย ถ้วนถี่อาละเนอ ต้องพิจารณาดูหื้อถี่ถ้วนจริง จักรู้ได้เล่าพู้นเล่าเพ้ บ่รู้เรื่องราวดอกท่านเหย เป็นคำสอนถ้วนถี่ นักปราชญ์ผู้รู้ว่าม่วนเต็มทีเป็นร้างเป็นสาวฟังบ่ม่วนสักน้อย เขาบ่ชอบใจเขานา ฯฯ” หน้าปลาย เขียนอักษรไทย ด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน “วัดหนามพุงดอ”

SKN001-121ชมพูปติสูตร

พระยาชมพูบดีเป็นกษัตริย์ที่มีบุญญาธิการ มีฤทธิ์เพราะมีศรวิเศษปราบได้ทั่วหล้า ด้วยพลังอำนาจนี้ทำให้พระยาชมพูบดีถือตนว่าเป็นกษัตริย์ที่ยิ่งใหญ่กว่ากษัตริย์ทุกพระองค์ในชมพูทวีป ครั้งหนึ่งพระยาชมพูเหาะผ่านปราสาทของพระเจ้าพิมพิสาร เห็นแสงของปราสาทส่องสว่างก็ไม่พอพระทัย ใช้พระบาทถีบยอดปราสาท แต่ก็ไม่อาจทำอันตรายยอดปราสาทได้เพราะอำนาจพระพุทธคุณที่คุ้มครองปราสาท แม้พระขรรค์ก็ไม่อาจทำลายยอดปราสาทได้ เมื่อพระยาชมพูกลับมาถึงเมืองจึงใช้ศรวิเศษไปเสียบพระกรรณของพระเจ้าพิมพิสาร ฝ่ายพระเจ้าพิมพิสารเห็นพระยาชมพูพยายามทำลายยอดปราสาทก็เกิดความกลัว หนีไปเฝ้าพระพุทธเจ้า ศรของพระยาชมพูตามพระเจ้าพิมพิสารมายังเชตวันวิหาร พระพุทธเจ้าทรงเนรมิตจักรขับไล่ศรของพระยาชมพู พระยาชมพูกริ้ว สั่งให้ฉลองพระบาทไปจับตัวพระเจ้าพิมพิสาร ฉลองพระบาทแปลงเป็นนาคราชไปยังเชตวันมหาวิหาร พระพุทธเจ้าบันดาลพญาครุฑไล่จับนาค นาคก็ชำแรกดินหนีกลับไปหาพระยาชมพู พระพุทธเจ้าให้พระอินทร์ไปเชิญพระยาชมพูมาเฝ้า พระยาชมพูดื้อดึง พระอินทร์ปราบพยศพระยาชมพูและบังคับให้พระยาชมพูมาเฝ้าพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าให้สามเณรอรหันต์นำพระยาชมพูเข้ามาในเมือง พระยาชมพูและเหล่าอำมาตย์ไม่เคยเห็นเมืองที่มั่งคั่งและประชาชนที่งดงามดังเทวดา ก็ละอายยอมละทิฐิ ยอมออกบวชเป็นภิกษุ นางกาญจเทวีชายากับโอรสของพระยาชมพูได้ฟังเทศนาของพระพุทธเจ้าก็เกิดความเลื่อมใสออกผนวช สุดท้ายทุกคนก็สำเร็จอรหันตผล (ข้อมูลจาก https://www.sac.or.th/databases/thailitdir/detail.php?meta_id=332)

SKN001-032ชมพูปติสูตร

พระยาชมพูบดีเป็นกษัตริย์ที่มีบุญญาธิการ มีฤทธิ์เพราะมีศรวิเศษปราบได้ทั่วหล้า ด้วยพลังอำนาจนี้ทำให้พระยาชมพูบดีถือตนว่าเป็นกษัตริย์ที่ยิ่งใหญ่กว่ากษัตริย์ทุกพระองค์ในชมพูทวีป ครั้งหนึ่งพระยาชมพูเหาะผ่านปราสาทของพระเจ้าพิมพิสาร เห็นแสงของปราสาทส่องสว่างก็ไม่พอพระทัย ใช้พระบาทถีบยอดปราสาท แต่ก็ไม่อาจทำอันตรายยอดปราสาทได้เพราะอำนาจพระพุทธคุณที่คุ้มครองปราสาท แม้พระขรรค์ก็ไม่อาจทำลายยอดปราสาทได้ เมื่อพระยาชมพูกลับมาถึงเมืองจึงใช้ศรวิเศษไปเสียบพระกรรณของพระเจ้าพิมพิสาร ฝ่ายพระเจ้าพิมพิสารเห็นพระยาชมพูพยายามทำลายยอดปราสาทก็เกิดความกลัว หนีไปเฝ้าพระพุทธเจ้า ศรของพระยาชมพูตามพระเจ้าพิมพิสารมายังเชตวันวิหาร พระพุทธเจ้าทรงเนรมิตจักรขับไล่ศรของพระยาชมพู พระยาชมพูกริ้ว สั่งให้ฉลองพระบาทไปจับตัวพระเจ้าพิมพิสาร ฉลองพระบาทแปลงเป็นนาคราชไปยังเชตวันมหาวิหาร พระพุทธเจ้าบันดาลพญาครุฑไล่จับนาค นาคก็ชำแรกดินหนีกลับไปหาพระยาชมพู พระพุทธเจ้าให้พระอินทร์ไปเชิญพระยาชมพูมาเฝ้า พระยาชมพูดื้อดึง พระอินทร์ปราบพยศพระยาชมพูและบังคับให้พระยาชมพูมาเฝ้าพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าให้สามเณรอรหันต์นำพระยาชมพูเข้ามาในเมือง พระยาชมพูและเหล่าอำมาตย์ไม่เคยเห็นเมืองที่มั่งคั่งและประชาชนที่งดงามดังเทวดา ก็ละอายยอมละทิฐิ ยอมออกบวชเป็นภิกษุ นางกาญจเทวีชายากับโอรสของพระยาชมพูได้ฟังเทศนาของพระพุทธเจ้าก็เกิดความเลื่อมใสออกผนวช สุดท้ายทุกคนก็สำเร็จอรหันตผล (ข้อมูลจาก https://www.sac.or.th/databases/thailitdir/detail.php?meta_id=332)

RBR003-335ชราสูตร

RBR_003_335 อยู่ใน “เลขที่ ๑๔๑ ตำนานพญาอินทร์, พระแก้วดอนเต้า, พญาจิตราช อักษรธรรมล้านนา ภาษาบาลี-ไทยล้านนา ฉบับทองทึบ, ล่องชาด, ลานดิบ ๙ ผูก” หน้าต้น เขียนอักษรไทย ด้วยปากกาลูกลื่นสีแดง “พุทธตำนาน” และเขียนขีดฆ่าด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน และเขียน “ชราสูตร” หน้าต้น ระบุ “หน้าทับเค้า นิทานสูตร ผูกเดียวแลท่านเหยนายเหย” ท้ายลาน ระบุ “ฯı๛เมตตาฯı๛กรุณาฯı๛มุทุตาฯı๛อุเบกขาฯı๛นี้แลพรหมวิหาร ๔ แล ภาวนาได้กุศลแลฯı”

RBR003-304ชราสูตร

หน้าต้น ระบุ “หน้าทับเค้า ชราสูตร แลท่านเหย” / เขียนอักษรไทย ด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน “ชราสูต” / “ชราสูตร” ท้ายลาน ระบุ “ชราสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ กริยาอันสังวรรณนายังธรรมเทศนา ชื่อ ชราสูตร ก็สมเร็จเสด็จแล้วเท่านี้ก่อนแล ๚ ๛ จบ ณ วันศุกร์ เดือน ๑๑ ขึ้น ๕ ค่ำ วัน ๖ ยามเมื่อค่ำชาวบ้านเลี้ยงงัวในวัด ปีชวดแล ข้าขอส่วนบุญจิ่ม ข้าเกิดมาชาติใดแสนใด ขอหื้อได้เถิงนิพพาน ขออย่าหื้อนานนัก”

RBR003-303ชราสูตร

หน้าต้น ระบุ “๚ หนังสือชราสูตร มีผูกเดียวแล วัดดอนแจง” / เขียนอักษรไทยด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน “ชลาสุท” ท้ายลาน ระบุ “ชราสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ กริยาอันสังวรรณยังธรรมเทศนา ชื่อว่า ชราสูตร ก็[สม]เร็จเสด็จแล้วเท่านี้ก่อนแล ıı๛ รัสสภิกขุเลื่อน ปางเมื่อบวชอยู่วัดดอนแจง อยากได้บุญเต็มที ขอหื้อได้มีประญาปัญญาแก่ข้าะ ”

CMRU-CM-06-A-085-2ชัยน้อย

CMRU-CM-06-A-049-2ชัยน้อย

CMRU-CM-06-A-012-1ชัยน้อย

CMRU-CT-11-B-411ชัยสังคหะ

CMRU-CT-06-B-0025ช้างงาเดียว

CMRU-CM-06-A-043-2ช้างฉัททันต์

SAC001-032ชาดกรวม บาลี

รวมเรื่องชาดก ศักราช จ.ศ. 1139 (พ.ศ. 2320) เดือน 8 ที่ 2 แรม 8 ค่ำ วันอาทิตย์ สภาพของเอกสาร มีไม้ประกับ, ฉบับปิดทองล่องชาด ที่มาเอกสาร ดร.อนาโตล เป็ลติเยร์มอบให้ รหัสเอกสารเดิม อักษรพม่า 34 บันทึกอื่น ๆ - 

SKN001-153ชาติมโหสถ ผูก 1

SKN001-154ชาติมโหสถ ผูก 2

CMRU-CM-06-A-073ชิวหาลิ้นฅำ

SKN001-172ชูชก

กัณฑ์ชูชก เป็น กัณฑ์ที่ชูชกได้นางอมิตดามาเป็นภรรยา และหมายจะได้โอรสและธิดาพระเวสสันดรมาเป็นทาส ในแคว้นกาลิงคะมีพราหมณ์แก่ชื่อชูชก พำนักในบ้านทุนวิฐะ เที่ยวขอทานตามเมืองต่างๆ เมื่อได้เงินถึง 100 กหาปณะ จึงนำไปฝากไว้กับพราหมณ์ผัวเมีย แต่ได้นำเงินไปใช้เป็นการส่วนตัว เมื่อชูชกมาทวงเงินคืนจึงยกนางอมิตดาลูกสาวให้แก่ชูชก นางอมิตดาเมื่อมาอยู่ร่วมกับชูชก ได้ทำหน้าที่ของภรรยาที่ดี ทำให้ชายในหมู่บ้านเปรียบเทียบกับภรรยาตน หญิงในหมู่บ้านจึงเกลียดชังและรุมทำร้ายทุบตี นางอมิตดา ชูชกจึงเดินทางไปทูลขอกัณหาชาลีเพื่อเป็นทาสรับใช้ เมื่อเดินทางมาถึงเขาวงกตก็ถูกขัดขวางจากพรามเจตบุตรผู้รักษาประตูป่า ------ เวสสันดรชาดก. จาก https://www.watbuddha.org/th/maha-vessantara-jataka/

RBR004-189ชูชก

กัณฑ์ชูชก เป็น กัณฑ์ที่ชูชกได้นางอมิตดามาเป็นภรรยา และหมายจะได้โอรสและธิดาพระเวสสันดรมาเป็นทาส ในแคว้นกาลิงคะมีพราหมณ์แก่ชื่อชูชก พำนักในบ้านทุนวิฐะ เที่ยวขอทานตามเมืองต่างๆ เมื่อได้เงินถึง 100 กหาปณะ จึงนำไปฝากไว้กับพราหมณ์ผัวเมีย แต่ได้นำเงินไปใช้เป็นการส่วนตัว เมื่อชูชกมาทวงเงินคืนจึงยกนางอมิตดาลูกสาวให้แก่ชูชก นางอมิตดาเมื่อมาอยู่ร่วมกับชูชก ได้ทำหน้าที่ของภรรยาที่ดี ทำให้ชายในหมู่บ้านเปรียบเทียบกับภรรยาตน หญิงในหมู่บ้านจึงเกลียดชังและรุมทำร้ายทุบตี นางอมิตดา ชูชกจึงเดินทางไปทูลขอกัณหาชาลีเพื่อเป็นทาสรับใช้ เมื่อเดินทางมาถึงเขาวงกตก็ถูกขัดขวางจากพรามเจตบุตรผู้รักษาประตูป่า ------ เวสสันดรชาดก. จาก https://www.watbuddha.org/th/maha-vessantara-jataka/

RBR003-133โชติกเศรษฐี ผูกต้น

มัดรวมกันอยู่ใน “เลขที่ ๔๒ โชติกเสรฏฐี อักษรธรรมล้านนา ภาษาบาลี-ไทยล้านนา ฉบับทองทึบ ๓ ผูก” มีไม้บัญชักทำด้วยไม้ไผ่ เขียนอักษรไทยด้วยปากกาเมจิกสีน้ำเงิน “โชติกะเศรษฐี มี ๔ ผูก” หน้าต้น ระบุ “หน้าต้นหนังสือโชติกเสฏฐี ผูกต้นแลนายเหย๛” ท้ายลานระบุ “กริยาอันกล่าววรรณนายัง โชติกมหาเสฏฐีชาตก ผูกต้น ก็สมเร็จเสด็จแล้วเท่านี้ก่อนแล๛” มีรอยแก้ไขด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน

CMRU-CM-06-A-031ไชยสังคหะ

NPT001-007ณรงคจิตรชาดก

ณรงคจิตรชาดก เป็นกลอนสวดที่ไม่พบที่มาของเรื่อง เข้าใจว่าเป็นเรื่องที่แต่งเลียนแบบชาดก โดยผู้แต่งเขียนให้ผู้อ่านเข้าใจว่าเป็นเรื่องชาดก คือใช้ชื่อเรื่องเป็นชาดกและเนื้อเรื่องก็กล่าวถึงผลของบุรพกรรมซึ่งเป็นต้นเหตุของเหตุการณ์ในชาติปัจจุบัน ตัวละครเอกจะใช้คำว่า “หน่อศาสนา” และ “โพธิสัตว์” และตอนท้ายมีประชุมชาดก ทั้งนี้อาจจะเป็นเพราะผู้แต่งต้องการให้เห็นว่าเรื่องที่ตัวเองแต่งมีความสำคัญ น่าเชื่อถือ และได้อานิสงส์อีกด้วย ณรงคจิตรชาดกในต้นฉบับเอกสารสมุดไทยดำฉบับวัดท่าพูดนี้ มีเนื้อเรื่องบางตอนสลับที่กัน โดยเปรียบเทียบกับเนื้อเรื่องในภาคผนวกของณรงคจิตรชาดกฉบับที่ทำเป็นวิทยานิพนธ์แล้ว และสันนิษฐานว่าเกิดจากการคัดลอกที่คลาดเคลื่อนไป เพื่อความสะดวกในการอ่านและความสมบูรณ์ของเนื้อหา ผู้เรียบเรียงจึงขอสลับเนื้อเรื่องบางตอนให้ตรงกับฉบับที่นำมาสอบทาน และขอแก้ไข เพิ่มเติมคำหรือความที่คาดว่าน่าจะเขียนตกหล่นไปโดยจะใส่คำหรือความเหล่านั้นไว้ในเครื่องหมายวงเล็บ

NPT004-051ดาราวงศ์

CMRU-CT-02-B-106-1ดาววีไก่น้อย

BKK001-011ดำเนินพระรามและตำราไสยศาสตร์

กล่าวถึงเรื่องดำเนินพระราม เทพจร ราหูจร และยันต์ต่างๆ เช่น กรเทพพระรำลึก ยันต์ตรีนิสิงเห ยันต์ลงผาประเจียด เป็นต้น

RBR002-0302ตจปญฺจกกมฺมฏฐานกถา

ตจปญฺจกกมฺมฏฐานกถา (อุปัชฌาชย์สอนนาค) ภาพวาดเทวดาในกิริยาท่าทางต่าง ๆ จำนวน 2 หน้าลาน หอสมุดแห่งชาติให้เลขทะเบียนที่ 468/1

NPH001-068ต้องพระเคราะห์

ทะเบียนของหอจดหมายเหตุสาธารณสุขแห่งชาติ คือ (23) สบ. 23.1.4/68 นายทองอ่อน สิทธิไกรพงษ์ได้มอบให้หอจดหมายเหตุสาธารณสุขแห่งชาติเก็บรักษา หมายเหตุ ใบลานที่มีเลขอังกา 1-5 น่าจะมาจากผูกเดียวกัน ส่วนใบลานที่เหลือน่าจะมาจากผูกอื่น เพราะขนาดต่างกัน

RBR002-0807ตั้งตรีนิสิงเห