เอกสารโบราณในประเทศไทย

RBR003-314ยโสธราพิมพา ผูก 3

RBR_003_312-317 รวมอยู่ใน “เลขที่ ๓๒ ยโสธรา พิมพา ผูก ๑ – ๖ อักษรธรรมล้านนา ภาษาบาลี-ไทยล้านนา ฉบับทองทึบ, ล่องชาด ไม่มีไม้ประกับ ๖ ผูก” หน้าต้น ระบุ “ท ı หน้าต้น ยโสธราพิมพา ı ผูกถ้วน ๓ มีกับกัน ๖ ผูก แลนา ı หนังสือหนานแจ้งสร้างไว้ในศาสนา ı แล / รัสสภิกขุเงิน อยู่บ้านต้นม่วง / เขียนดี ” (ตัวเอียงไม่ลงหมึก) / เขียนอักษรไทย ด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน “ยะโสธรา ผูก ๓” ท้ายลาน ระบุ “ยโสธราชาตกํ นิฏฺฐิตา กริยาอันกล่าวห้อง ยโสธราพิมพาเถรีภิกขุณี ผูกถ้วน ๓ แล้วเท่านี้ก่อนแล ฯ เสด็จแล้ววัน ๕ เดือน ๑๒ ศีล ปีมะเมียแล หนังสือหนานแจ้ง บ้านหัวนา สร้างไว้ในศาสนาพระพุทธเจ้า พระธรรมเจ้า พระพสังฆเจ้า ıı หน้าต้น พิมพา ıı”

RBR003-315ยโสธราพิมพา ผูก 4

RBR_003_312-317 รวมอยู่ใน “เลขที่ ๓๒ ยโสธรา พิมพา ผูก ๑ – ๖ อักษรธรรมล้านนา ภาษาบาลี-ไทยล้านนา ฉบับทองทึบ, ล่องชาด ไม่มีไม้ประกับ ๖ ผูก” หน้าต้น ระบุ “ยโสธราพิมพา ผูก ๔ มี ๖ ผูก” / เขียนอักษรไทย ด้วยปากกาลูกลื่นสีแดง “ยะโสทะลา แบบที่ ๔ พ:ศ ๒๔๕๙ ๓” และเขียนอักษรขอมไทย ด้วยปากกาลูกลื่นสีแดง “ยโสทฺธลา แบฺบทฺธี ๔ ฯฯ” ท้ายลาน ระบุ “ยโสธราชาตกํ นิฏฺฐิตํ กริยาอันกล่าว ยโสธรา ผูก ๔ ก็สมเร็จเสด็จแล้วเท่านี้ก่อนแล ๛ เสด็จแล้วยามเย็นตาวันตกแล้วนา / ยโสธราพิมพา ผูก ๔ ı ๔ ๛ มีซาว๑๙ ใบทั้งนี้ ๛” (ตัวเอียง จารเป็นตัวเลขไทย)

RBR003-316ยโสธราพิมพา ผูก 5

RBR_003_312-317 รวมอยู่ใน “เลขที่ ๓๒ ยโสธรา พิมพา ผูก ๑ – ๖ อักษรธรรมล้านนา ภาษาบาลี-ไทยล้านนา ฉบับทองทึบ, ล่องชาด ไม่มีไม้ประกับ ๖ ผูก” หน้าต้น ระบุ “ยโสธราพิมพา ı ผูก ๕” / เขียนอักษรไทย ด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน “ยะโสธรา ผูก ๕” ท้ายลาน ระบุ “ยโสธรา นิฏฺฐิตา ก็สมเร็จเท่านี้ก่อนและ ๛ ผูก ๕ ยโสธราพิมพาภิกขุณี ๛ มี ๑๘ ใบ”

RBR003-317ยโสธราพิมพา ผูก 6

RBR_003_312-317 รวมอยู่ใน “เลขที่ ๓๒ ยโสธรา พิมพา ผูก ๑ – ๖ อักษรธรรมล้านนา ภาษาบาลี-ไทยล้านนา ฉบับทองทึบ, ล่องชาด ไม่มีไม้ประกับ ๖ ผูก” หน้าต้น ระบุ “๏ หน้าต้น ยโสธราพิมพา ผูกถ้วน ๖ แล มี ๖ ผูกกับกันแลขอ” / เขียนอักษรไทย ด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน “ยะโสธรา ผูก ๖” ท้ายลาน ระบุ “เทสนายโสธรปรินิพฺพานวตฺถุํ นิฏฺฐิตํ กริยาอันสังวรรณนาแก้ไขยังห้อง ยโสธราปรินิพพาน ก็สมเร็จเสด็จบรมวลเท่านี้ก่อนแล ı สุทินฺนํ วตฺตเม ทานํ / ร อรฺิยเมตฺเตยฺย์ สพฺพญูตญาณ อรหนฺตามคฺคญาณํ ทินฺนํ นิพฺพาน ปจฺจโย โหตุ เม ı หนังสือหนานแจ้ง สร้างไว้ค้ำในพระศาสนา ı แลนา”

CMRU-CT-11-B-415ยอดกัณฑ์ไตรปิฏกะ

CMRU-CT-11-B-166ยอดกัณฑ์ไตร

RBR004-185ยอดไตรปิฎก

พระไตรปิฎก

RBR003-351ยอดไตรปิฏกะ

หน้าต้น ระบุ “ หน้าทับเค้า หนังสือยอดไตรปิฏกะ ผูกเดียวแล :๛ หนังสือพ่อเฒ่าจอม บ้านใหม่กับแม่เฒ่าอูปแล” ท้ายลาน ระบุ “กล่าวห้องยอดไตรปิฏกทั้ง ๓ ก็แล้วเท่านี้ก่อนแล ะ นิพฺพาน ปจฺจโย โหตุ  หนังสือยอดไตรปิฏกะ ผูกเดียวแล ท่านเหย ๚ เขียนสี่มือ กับกันแลท่านเหย เร่งเต็มที่ เขียนวันหนึ่งกับแถมบึดหนึ่งแลท่านเหย :๛  หนังสือพ่อเฒ่าจอมสร้าง พร้อมกันกับแม่เฒ่าอูปแลท่านเหย ๚ หางไก่ตอนปักก้นแช่ : บ่สู้งามแล : พอใช้แลท่านเหย ฯฯ”

CMRU-CM-06-A-033-4ยอดไตรพรหม

RBR003-249ยอดปิฎก ผูกเดียว

RBR_003_249-251 รวมกัน ไม่มีฉลาก ทองหลุด ทองทึบ พื้นชาด,รัก หน้าทับต้น เขียนอักษรไทยด้วยปากกาลูกลื่นสีแดง “ยอดปิตะกะ ผูกเดียว” / ระบุ “หน้าทับเค้ายอดปิฏกแล” ท้ายลาน ระบุ “กล่าวห้องยอดไตรปิฏกทั้ง ๓ ชาดกก็แล้วเท่านี้ก่อนแล ๛ ที่ใดผิดนิมนต์ช่วยเขียนใส่ไว้เทอะ ทุพี่ก็ดี สามเณรก็ดี ๛ ตัวบ่งามสักหน้อยแล ะ๛”

RBR003-250ยอดปิฎก ผูกเดียว

RBR_003_249-251 รวมกัน ไม่มีฉลาก หน้าทับ เขียนอักษรไทยด้วยดินสอดำ “ยอดไตปิตะกะ” และปากกาลูกลื่นสีแดง “ยอดปิตะกะ ผูกเดียว” ท้ายลาน ระบุ “กล่าวห้องยอดไตรปิฏกทั้ง ๓ ก็แล้วเท่านี้ก่อนแล แลฯฯ ๛ แล แล แล แล แล ยอดไตรปิตกสมเร็จเสด็จแล้วแล ฯฯ ๛ รัสสภิกขุ อยู่วัดห้วยไพร ชื่อว่า พุทธสอนเขียน หื้อเป็นปัจจัยแก่เมืองแก้ว คือว่า นิพพานแด่เทอะ ฯฯ๛” มีรอยแก้ไขด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน

NPT002-005ยอพระกลิ่น

ยอพระกลิ่น หรือมณีพิชัย เป็นกลอนบทละครนอก เนื้อเรื่องคือ พระอินทร์พานางเกษณีที่เป็นมนุษย์ไปอยู่ด้วยที่เมืองสวรรค์ และได้ให้กำเนิดธิดาชื่อ ยอพระกลิ่น และได้นำไปใส่ไว้ที่ปล้องไม้ไผ่ในเมืองมนุษย์ จนยอพระกลิ่นเติบโตขึ้นก็ได้พบกับมณีพิชัยจึงได้แต่งานกัน แต่พระมารดามารดาไม่โปรดยอพระกลิ่น จึงหาวิธีต่างๆ นานา มาแกล้ง ครั้งหนึ่งเคยใส่ร้ายยอพระกลิ่นว่าเป็น ภูติผีปีศาจ มากินแมว สุดท้ายพระอินทร์ผู้เป็นพ่อจึงลงมาช่วยคลี่คลายปัญหา จนในที่สุดยอพระกลิ่นและมณีพิชัยจึงได้ครองรักกันอย่างมีความสุข

RBR003-091ยันต์ คาถาและการทำนาย

สมุดไทยบันทึกตำราไสยศาสตร์ คาถา ยันต์ และตำราโหราศาสตร์ ว่าด้วยการทำนายพยากรณ์ต่าง ๆ เช่น ตำราทำนายฝัน, ยันต์ใส่หัวเรือ, ยันต์อิติปิโส, ยันต์ตรีนิสิงเห, คาถาเสกอ้อยกินแก้ไข, คาถา ๑๐๘, คาถาฆ่ามิตาย ฯลฯ

RBR003-072ยันต์ คาถาและตำรายา

สมุดไทยบันทึกตำรายา คาถา และยันต์ ต่าง ๆ เช่น คำไหว้พระบาทพระธาตุ(แบบภาคเหนือ), ตำราดูนักษัตร, คาถาเสกชายผ้า, คาถาพาหุงเหนียว, คาถามนต์สรรพ, คาถาเสกไม้เสกดาบฟัน, คาถานกแขกเต้า, คาถาเสกสุรา, คาถาภาวนากันตัว, คาถาคลาดแคล้ว, คาถาเสกขี้นผึ้งสีปาก, คาถาเสกหมาก, คาถาเสกเหล็กภาวนาข่าม, ยันต์มณีโชติข่ามละเมาะ, ยันต์หอกแสนด้ามข่ามหน้าไม้, ยันต์สงครามสินาดบ่จับ, ยันต์คลาดแคล้ว, ยันต์ลำเวียง ๕ ชั้น, ยันต์ใส่ผ้าหมาบ่เห่า, ยันต์มณีโชติเข้าสงครามปราบแพ้, ยันต์หัวใจพระยาข่มสงครามชนะ, ยันต์ข่ามกล้าผี, ยันต์ใส่ผ้าหมาบ่เห่า, ยันต์ใส่คอกล้าตู้, ยันต์ใส่เรือท่านรัก, ยันต์ใส่เรือนจำเริญสวัสดี, ยันต์ใส่ขุมพิชชะปลูกลูกเป็นดกใส่ท้างนาดีงาม, ยันต์แม่กำเดือน, ยาแม่กำเดือน, ยาเขียวสรรพ, ยาทราง, ยาเกี่ยว, ยาเขียวแก้ไข, ยาแก้กานในอก, ยาริดสีดวง, ยากลอน, ยาตา, ยาหลุเลือด, ยาสันนิบาต, ยาเลือด ยามะเร็งคุด ฯลฯ

NPT004-011ยันต์ตะกรุด

ภาพยันต์ต่างๆ เช่น ยันต์ลงตะกรุด ยันต์พญานาคลงประเจียด โองการพระเจ้าห้าพระองค์ ยันต์พญาราชสีห์ ยันต์พระคชสีห์ ยันต์ลงไส้เทียนเป็นต้น

NPT004-029ยันต์พระสังคิณี

RBR003-049ยันต์และคาถา

สมุดไทยบันทึกตำรายันต์ และคาถาอาคม เช่น ยันต์อิติปิโส ยันต์ทำผงเสน่ห์ ยันต์ใส่เรือน คาถาเฝ้าขุนนาง คาถาแม่ยักขิณี ฯลฯ

NPT001-015ยันต์และตำราทำขวัญข้าว

ในตอนต้นเขียนเกี่ยวกับเรื่องการทำเครื่องรางของขลังต่างๆ พร้อมคาถาอาคมที่ใช้ท่องเสกกำกับเครื่องรางของขลังนั้นๆ ซึ่งส่วนใหญ่แล้วเป็นคาถาภาษาบาลีที่มีความเกี่ยวข้องกับพุทธศาสนาเช่น พุทฺโธเมตตา ธมฺโมกรุณา สงฺโฆเอ็นดู นโมรักใคร่ เป็นต้น นอกจากที่ยังมีภาพยันต์ต่างๆ ที่นำไปเขียนบนผ้าหรือกระดาษเพื่อประกอบการทำเครื่องรางของขลังเช่น ตระกรุด ด้ายมงคลต่างๆ ส่วนใหญ่แล้วเป็นเครื่องรางที่ใช้ป้องกันภัยอันตรายทั้งมวลที่น่าสนใจคือ ยันต์มงกุฏพระเจ้า ที่ใช้ประกอบกับผ้าประเจียด ซึ่งยันต์นี้ได้ระบุว่าเป็นของ หลวงพ่อแก้ว วัดท่าพูด ต่อมาเป็นเรื่องการทำขวัญข้าว เนื้อหากล่าวถึงกำเนิดพระแม่โพสพ แต่ไม่จบเรื่อง สุดท้ายมีสูตรยาสมุนไพรอีก ๒ อย่างคือ ยาเครื่อง และยาดอง

RBR003-089ยันต์และตำรายา

สมุดไทยบันทึกตำรายา และยันต์ ต่าง ๆ เช่น ตำราลักษณะผู้หญิงมาน, ยันต์หน้าไม้แสนเกียง, ยันต์ข่ามละเมาะ, ยันต์ใส่เรือท่านรัก, ยันต์เข้าสงครามชนะศึก, ยันต์ใส่แจ่งเรือนหาภัยบ่ได้, ยันต์หัวใจพระยาเข้าสงคราม, ยันต์ฟันแทงบ่เข้า, ยันต์บุตีบ่ตาย, ยาเจ็บคอ, ยากุมตาขาว, ยาเขียว, ยาเจ็บหัว, ยาตาแจ้ง, ยามะเร็งคุด, ยาลมเกี่ยวเลือด, ยานิ่วเลือด, ยามะโหก, ยาห้ามไข้ ฯลฯ

CMRU-CT-11-B-075เยหลวง

NPT004-072รวมหลายเรื่อง

หน้าต้นมีเรื่อง “ขุนช้างขุนแผน” “ยันต์” “ตำราเสกและหุงสีผึ้ง” หน้าปลายมีเรื่อง “ตำรานักษัตร” และวรรณกรรมไม่ทราบชื่อ

CMRU-CM-01-D-0022รังสีใสท่องดงไพรกว้าง

SKN001-135รัตณปัทโท

CMRU-CM-06-A-008-2รัตนรังสี

NPT004-017ราชาธิราช (พงศาวดารมอญ)

วรรณกรรมประวัติศาสตร์ชนชาติมอญ แปลจากภาษามอญเป็นภาษาไทยโดย เจ้าพระยาพระคลัง(หน)

BKK001-054ราชาพิลาป

สมุดไทยดำ เขียนด้วยเส้นรง อักษรไทย ภาษาไทย ตัวอักษรสวยงามเป็นระเบียบอ่านง่าย เนื้อความเล่าถึงพระรามและพระลักษณ์ออกตามหานางสีดาจนถึงลำธารแห่งหนึ่ง  พบนกยูงและนกยางกำลังตำหนิพระรามที่ปล่อยให้ทศกัณฐ์ลักนางไปได้ พระรามกริ้วจะสังหารนกทั้งสอง แต่เมื่อนกทูลเตือนพระรามก็คลายความโกรธลง นกทั้งสองทูลว่าทศกัณฐ์เป็นผู้ลักนางไปและให้พระรามเดินทางต่อไปจะพบลิงดำ เมื่อพระรามและพระลักษณ์พบลิงดำ ลิงถวายผ้าสไบที่นางสีดาฝากไว้และบอกทางให้พระรามและพระลักษณ์เดินทางไปจนได้พบยักษ์กุมพลซึ่งมีกายเพียงครึ่งเดียว พระลักษณ์ใช้ตรีสังหารยักษ์กุมพล ต่อมาทั้งสองพบนกสดายุซึ่งคาบธำมรงค์ไว้รอถวายพระราม เมื่อเล่าเรื่องจบแล้วสดายุก็สิ้นใจ พระรามเสียพระทัยมากจึงจัดการปลงศพโดยแผลงศรเป็นไฟเผาสดายุ จากนั้นก็เดินทางจนได้พบหนุมาน (ข้อมูลจาก https://thailitdir.sac.or.th/detail.php?meta_id=200)

CMRU-PR-01-A-0002รายชื่อคัมภีร์มหากัจจายนัตวิราโส รวบรวมมาจากที่ต่างๆ

เป็นบันทึกว่าด้วยคำกล่าวโอกาสถวายทานพระธรรมคัมภีร์ อัฏฐบริขาร และสิ่งของเครื่องใช้ต่างๆ ของครูบากัญจนอรัญญวาสีมหาเถร ณ วัดสวนดอก เมื่อ พ.ศ.2373

CMRU-CM-01-D-0026เรียนน้ำรู้

NPT010-004เรื่องราวเลือดทั้งปวง

หน้าปกมีบัตรเชิญงานแต่งสีชมพูติดเอาไว้ ระบุ “สำเภา อุบลรัตน์ ขอเชิญหลั่งน้ำพระพุทธมนต์และประสาทพระในงานมงคงสมรส ณ วันจันทร์ที่ 7 มีนาคม 2492 ตรงกับวันขึ้น 9 ค่ำ เดือน 4 เวลา... น. ณ บ้านคลองขางช้าง อำเภอสามพราน ขันหมากออกจากบ้าน 7.00 น. ถึ 1 โมงเช้า”

NPT004-086โรคนิทาน

โรคนิทาน แปลว่า เหตุที่เกิดโรค พระคัมภีร์โรคนิทาน เป็นชื่อของพระคัมภีร์ที่ว่าด้วยเหตุและสมุฏฐานของโรค เป็นอีกคัมภีร์หนึ่งที่ออกนามว่า โกมารภัจแพทย์ เป็นผู้แต่ง ซึ่งเชื่อว่าเป็นการกล่าวยกย่องโกมารภัจในฐานะเป็นครูทางการแพทย์ไทยคนหนึ่ง (อ้างอิงจาก : บุษบา ประภาสพงศ์ และคนอื่นๆ, แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์: ภูมิปัญญาทางการแพทย์และมรดกทางวรรณกรรมของชาติ, กรุงเทพฯ: สถาบันภาษาไทย กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ, 2542, หน้า 569.

NPT001-012โรคนิทาน

โรคนิทาน แปลว่า เหตุที่เกิดโรค พระคัมภีร์โรคนิทาน เป็นชื่อของพระคัมภีร์ที่ว่าด้วยเหตุและสมุฏฐานของโรค เป็นอีกคัมภีร์หนึ่งที่ออกนามว่า โกมารภัจแพทย์ เป็นผู้แต่ง ซึ่งเชื่อว่าเป็นการกล่าวยกย่องโกมารภัจในฐานะเป็นครูทางการแพทย์ไทยคนหนึ่ง (อ้างอิงจาก : บุษบา ประภาสพงศ์ และคนอื่นๆ, แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์: ภูมิปัญญาทางการแพทย์และมรดกทางวรรณกรรมของชาติ, กรุงเทพฯ: สถาบันภาษาไทย กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ, 2542, หน้า 569.

NPT004-065โรคนิทาน

โรคนิทาน แปลว่า เหตุที่เกิดโรค พระคัมภีร์โรคนิทาน เป็นชื่อของพระคัมภีร์ที่ว่าด้วยเหตุและสมุฏฐานของโรค เป็นอีกคัมภีร์หนึ่งที่ออกนามว่า โกมารภัจแพทย์ เป็นผู้แต่ง ซึ่งเชื่อว่าเป็นการกล่าวยกย่องโกมารภัจในฐานะเป็นครูทางการแพทย์ไทยคนหนึ่ง (อ้างอิงจาก : บุษบา ประภาสพงศ์ และคนอื่นๆ, แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์: ภูมิปัญญาทางการแพทย์และมรดกทางวรรณกรรมของชาติ, กรุงเทพฯ: สถาบันภาษาไทย กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ, 2542, หน้า 569.