จารึกที่เจดีย์วัดชุมพลนิกายาราม

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

อย. 34 จารึกพระบรมราชโองการ ร. 4, อย. 34, หลักที่ 191 จารึกบนหินอ่อน

อักษรที่มีในจารึก

ไทยธนบุรี-รัตนโกสินทร์

ศักราช

พุทธศักราช 2406

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 30 บรรทัด ปัจจุบันเลือนลางไปหมดแล้ว

วัตถุจารึก

หินอ่อน สีเขียว

ลักษณะวัตถุ

แผ่นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า

ขนาดวัตถุ

กว้าง 39.3 ซม. สูง 38.5 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “อย. 34 จารึกพระบรมราชโองการ ร. 4”
2) ในหนังสือ ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 2 กำหนดเป็น “หลักที่ 191 จารึกบนหินอ่อน”

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

วัดชุมพลนิกายาราม ตำบลบ้านเลน อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

วัดชุมพลนิกายาราม ตำบลบ้านเลน อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา (สำรวจ 22-24 กุมภาพันธ์ 2565)

พิมพ์เผยแพร่

ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 2 (พระนคร : สำนักนายกรัฐมนตรี, 2521), 1-3.

ประวัติ

จารึกหลักนี้นายประสาร บุญประคองเป็นผู้อ่าน โดยมีการตีพิมพ์ลงในประชุมศิลาจารึกภาคที่ 6 ตอนที่ 2 ในพ.ศ. 2521 โดยเรียกว่า “หลักที่ 191 จารึกบนหินอ่อน” ปัจจุบันอยู่ที่องค์พระเจดีย์วัดชุมพลนิกายาราม ตำบลบ้านเลน อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา นอกจากนี้ในพระอุโบสถของวัดยังมีจารึกอีก 9 หลัก โดยมีเนื้อหาเกี่ยวกับพระพุทธเจ้า 7 องค์ (ดูเพิ่มเติมได้ใน “จารึกบนหินอ่อนที่วัดชุมพลนิกายาราม 1-9”)

เนื้อหาโดยสังเขป

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าอยู่หัว ทรงมีพระบรมราชโองการให้ปฏิสังขรณ์พระเจดีย์ 2 องค์อาคารต่างๆ และพระพุทธรูปในวัดชุมพลนิกายาราม รวมถึงบรรจุพระบรมธาตุ โดยมีการกล่าวถึงประวัติของเจดีย์ว่าสร้างในรัชกาลพระเจ้าปราสาททองและปฏิสังขรณ์ในรัชกาลพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ในสมัยอยุธยา

ผู้สร้าง

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร. 4)

การกำหนดอายุ

กำหนดอายุจากศักราชล่าสุดที่ปรากฏในจารึกคือ “..ศักราช 1225..” ตรงกับ พ.ศ. 2406

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2548, จาก :
1) ประสาร บุญประคอง, “หลักที่ 191 จารึกบนหินอ่อน,” ใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 2 : ประมวลจารึกสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ที่พบในภาคเหนือ ภาคตะวันออก และภาคกลาง (กรุงเทพฯ : คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรี, 2521), 1-3.
2) ราชบัณฑิตยสถาน, พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 (กรุงเทพฯ : นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่น, 2546).
3) สมคิด จิระทัศนกุล, รูปแบบพระอุโบสถและพระวิหารในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ, 2547).

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายจารึกจาก : ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 2 (พระนคร : สำนักนายกรัฐมนตรี, 2521)