จารึกวัดพระฝางสวางคบุรี

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

อถ. 4

อักษรที่มีในจารึก

ไทยธนบุรี-รัตนโกสินทร์

ศักราช

พุทธศักราช -

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 7 บรรทัด

วัตถุจารึก

หินชนวนสีเขียว

ลักษณะวัตถุ

แผ่นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส

ขนาดวัตถุ

กว้าง 84 ซม. สูง 25.5 ซม. หนา 1.5 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น "อถ. 4"
2) ในหนังสือ ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 กำหนดเป็น "หลักที่ 162 ศิลาจารึกวัดพระฝางสวางคบุรี"

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

วัดพระฝางสวางคบุรีมุนีนาถ บ้านพระฝาง ตำบลผาจุก อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์

ผู้พบ

กรุงเทพมหานคร

ปัจจุบันอยู่ที่

วัดพระฝางสวางคบุรีมุนีนาถ บ้านพระฝาง ตำบลผาจุก อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์

พิมพ์เผยแพร่

ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 (กรุงเทพฯ : สำนักนายกรัฐมนตรี, 2517), 60 - 61.

ประวัติ

จารึกหลักนี้ นายประสาร บุญประคอง เป็นผู้อ่าน โดยมีการตีพิมพ์ลงใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 ใน พ.ศ. 2517 โดยเรียกว่า "หลักที่ 162 ศิลาจารึกวัดพระฝางสวางคบุรี" ปัจจุบันอยู่ที่วัดพระฝางสวางคบุรีมุนีนาถ บ้านพระฝาง หมู่ที่ 3 อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์ วัดแห่งนี้เคยเป็นที่จำพรรษาของ "เจ้าฝาง" ซึ่งเป็นภิกษุที่ตั้งตนเป็นเจ้า โดยมีการซ่องสุมผู้คนเพื่อกอบกู้เอกราชเมื่อคราวเสียกรุง ครั้งที่ 2 ใน พ.ศ. 2310

เนื้อหาโดยสังเขป

กล่าวถึงการบรรจุพระธาตุและบูรณะปฏิสังขรณ์วัด

ผู้สร้าง

ไม่ปรากฏหลักฐาน

การกำหนดอายุ

จารึกนี้ไม่ปรากฏศักราชในการสร้าง แต่เมื่อพิจารณาจากรูปแบบอักษรและอักขรวิธี ซึ่งใน ประชุมศิลาจารึก ระบุว่าเป็นอักษรไทยสมัยรัตนโกสินทร์ ประกอบกับราชทินนามที่ปรากฏในจารึกแล้ว สันนิษฐานได้ว่า อาจถูกสร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 4 เนื่องจาก "พระครูสวางคบุรี" ที่ปรากฏในจารึก น่าจะเป็นบุคคลเดียวกับพระสงฆ์ที่ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์ จากพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นพระครูชั้นพิเศษ นอกจากนี้ ตามประวัติแล้ว วัดพระฝางสวางคบุรียังได้รับการบูรณะปฏิสังขรณ์ในสมัยดังกล่าวอีกด้วย

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย: พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2548, จาก:
1) ประสาร บุญประคอง, "หลักที่ 162 ศิลาจารึกวัดพระฝางสวางคบุรี,” ใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 : ประมวลจารึกสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ที่พบในภาคเหนือ ภาคตะวันออก และภาคกลาง (กรุงเทพฯ : คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรี, 2517), 60 - 61.
2) ราชบัณฑิตยสถาน, พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 (กรุงเทพฯ : นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่น, 2546).
3) สมคิด จิระทัศนกุล, รูปแบบพระอุโบสถและพระวิหารในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ, 2547).

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายจารึกจาก : ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 (กรุงเทพฯ : สำนักนายกรัฐมนตรี, 2517)