จารึกที่ฐานรูปสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

ธบ. 7 จารึกวัดโมลีโลกยาราม, หลักที่ 167 จารึกที่ฐานรูปสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์, ธบ. 7

อักษรที่มีในจารึก

ไทยธนบุรี-รัตนโกสินทร์

ศักราช

พุทธศักราช 2386

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 8 บรรทัด

วัตถุจารึก

ทองคำ

ลักษณะวัตถุ

แผ่นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า

ขนาดวัตถุ

กว้าง 38 ซม. สูง 15 ซม. หนา 1 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “ธบ. 7 จารึกวัดโมลีโลกยาราม”
2) ในหนังสือ ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 กำหนดเป็น “หลักที่ 167 จารึกที่ฐานรูปสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์”

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

วัดโมลีโลกยาราม แขวงวัดอรุณ เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

วัดโมลีโลกยาราม แขวงวัดอรุณ เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร

พิมพ์เผยแพร่

ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 (กรุงเทพฯ : สำนักนายกรัฐมนตรี, 2517), 67.

ประวัติ

จารึกนี้อยู่บนฐานรูปสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ขุน) ซึ่งเป็นประติมากรรมหล่อจากสำริด นั่งขัดสมาธิ นายประสาร บุญประคอง เป็นผู้อ่าน โดยมีการตีพิมพ์ลงใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 ใน พ.ศ. 2517 โดยเรียกว่า “หลักที่ 167 จารึกที่ฐานรูปสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์” ปัจจุบันอยู่ที่พุทไธศวรรยาวาสวรวิหาร วัดโมลีโลกยาราม แขวงวัดอรุณ เขตบางกอกใหญ่ จังหวัดกรุงเทพมหานคร

เนื้อหาโดยสังเขป

พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร. 3) โปรดให้สร้างรูปหล่อพระพุทธโฆษาจารย์เพื่อให้เป็นที่สักการะบูชาของสานุศิษย์ นอกจากนี้ยังทรงปฏิสังขรณ์วัดแล้วเปลี่ยนชื่อจากวัดพุทไธสวรรย์เป็น “วัดโมลีโลกย์สุธารามอาวาสวรวิหาร”

ผู้สร้าง

พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร. 3)

การกำหนดอายุ

กำหนดอายุจากศักราชที่ปรากฏในบรรทัดแรกของจารึกว่า “…พระพุทธศักราชล่วงแล้วสองพันสามร้อยแปดสิบหกพระวษา….” (พ.ศ. 2386) ในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร. 3) (ครองราชย์ พ.ศ. 2367-2393)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2548, จาก :
1) ประสาร บุญประคอง, “หลักที่ 167 จารึกที่ฐานรูปสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์,” ใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 : ประมวลจารึกสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ที่พบในภาคเหนือ ภาคตะวันออก และภาคกลาง (กรุงเทพฯ : คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรี, 2517), 67.
2) สมคิด จิระทัศนกุล, วัด : พุทธศาสนสถาปัตยกรรมไทย (กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2537).
3) ราชบัณฑิตยสถาน, พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 (กรุงเทพฯ : นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่น, 2546).

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายจารึกจาก : ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 (กรุงเทพฯ : สำนักนายกรัฐมนตรี, 2517)