Total : 60 pages , Total amount : 1,895 Records , Total amount : 2 Resources.
Advance Search
พระธรรมเทศนา
เลขทะเบียนเดิม 1 กฏหมาย
สมุดไทยบันทึกธรรมคดีเรื่อง ธัมมจักกัปปวัตนสูตร เป็นปฐมเทศนา เทศนากัณฑ์แรก ที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงแก่พระปัญจวัคคีย์ เมื่อพระผู้มีพระภาคตรัสธัมมจักกัปปวัตนสูตรนี้อยู่ ดวงตาเห็นธรรม ปราศจากธุลีปราศจากมลทิน ก็ได้เกิดขึ้นแก่ท่านพระโกณฑัญญะ นับเป็นพระสงฆ์สาวกองค์แรกในพระพุทธศาสนา วันนั้นเป็นวันเพ็ญกลางเดือนอาสาฬหะหรือเดือน ๘ เป็นวันที่พระรัตนตรัยครบบริบูรณ์ บังเกิดขึ้นในโลกเป็นครั้งแรก คือมี พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ครบบริบูรณ์ ธัมมจักกัปปวัตนสูตร มีเนื้อหาแสดงถึงการปฏิเสธส่วนที่สุดสองอย่าง และเสนอแนวทางดำเนินชีวิตโดยสายกลางอันเป็นแนวทางใหม่ให้มนุษย์ มีเนื้อหาแสดงถึงขั้นตอนและแนวทางในการปฏิบัติเพื่อบรรลุถึงอริยสัจทั้ง ๔ คือ อริยมรรคมีองค์ ๘ โดยเริ่มจากทำความเห็นให้ถูกทางสายกลางก่อน เพื่อดำเนินตามขั้นตอนการปฏิบัติรู้เพื่อละทุกข์ทั้งปวง เพื่อความดับทุกข์ อันได้แก่นิพพาน ซึ่งเป็นจุดมุ่งหมายสูงสุดของพระพุทธศาสนา
ปลี 1323 ตัว เดือน 9 ทุติยะ แรม 2 ฅ่ำ ลิกขิตตะแต้มแล้ว ผู้ข้าขอเอาสุก 3 ประการ มีนิพพานเปนยอดข้าแล บุญเหิย สาธุ สาธุ 29-7-61 ธัมม์ผูกนี้ เปนเจตนาสัทธาข้านางจิง บ้านเชียงงามเปนเค้า พี่อน้องวงสาทังมวร จิ่งชวนกันมาขงขวายหาได้ยังธัมม์เจ้าผูกนี้ทานกับหัวสีล เมื่อเดือน 11 แรม 8 ฅ่ำ เปนวันหยาดน้ำ..
-
ธัมมปทัฏฐกถาเป็นการอธิบายเนื้อหาเบื้องหลังพระธรรมบทบทต่างๆ รวมถึงแจ้งถึงผลแห่งการประกาศพระธรรมเทศนาอันเกี่ยวเนื่องกับพระธรรมบทบทนั้นๆ ว่า มีผู้ได้ผลแห่งการแสดงพระธรรมเทศนานั้น เช่น ประกาศถือพระรัตนตรัยเป็นสรณะ ตลอดชีวิต ไปจนถึงได้ดวงตาเห็นธรรม บรรลุโสดาปัตติผล จนถึงอรหัตผล มากน้อยเท่าไร นอกจากนี้ ยังมีการอธิบายตำนาน การอธิบายศัพท์ที่สำคัญ และขยายความศัพท์ในเชิงไวยากรณ์และในเชิงธรรมนิยาม (ข้อมูลจาก https://th.wikipedia.org/wiki/ธัมมปทัฏฐกถา)
(2) เขียนค้ำชูสาธุเจ้าไชย วัดสันต้นดู่ (3) 20 เมสายน ตรงกับ ร.ส.114 หนานธนันชัย ปางเมื่ออยู่เรียนธัมม์ วัดไชยสถานสันต้นดู่ (4) 1257 ตัว หนานปัญญาตุ้ยเขียน (5) 1257 ตัว พระไชยเสนา เขียนปางเมื่อมาเรียนกับอาจารย์เจ้าอินทะ สถิตอยู่วัดสันต้นดู่
“ธรรมบท” เป็นชื่อประชุมพระพุทธพจน์ในรูปแบบคาถา และเป็น 1 ในตำราพุทธศาสนาซึ่งได้รับความนิยมอ่านทั้งเป็นที่รู้จักมากที่สุด ธรรมบทฉบับต้นที่สุดอยู่ในขุททกนิกายซึ่งเป็นหมวดหนึ่งในพระสุตตันตปิฎกในพระไตรปิฎกภาษาบาลี -“ธัมมปทัฏฐกถา” เป็นคัมภีร์ชั้นอรรถกถา คือรองลงมาจากพระไตรปิฎก ฉบับเดิมเป็นภาษาสิงหลอยู่ในประเทศลังกา ต่อมาได้มีพระเถระชาวอินเดียรูปหนึ่ง ชื่อพระพุทธโฆษาจารย์ แปลมาจากภาษาสิงหลเป็นภาษาบาลี โดยปรับปรุงจากต้นฉบับ อธิบายว่า พระพุทธฎีกาแต่ละส่วนที่บันทึกไว้นั้น พระโคตมพุทธเจ้าทรงแสดงไว้ต่างโอกาสแล้วแต่สถานการณ์จำเพาะที่บังเกิดขึ้นในพระชนม์และในสังฆมณฑล ซึ่งต่อมากลายเป็นแหล่งตำนานพระพุทธประวัติ -อธิบายขยายความของธรรมบท ในการแต่ง พระพุทธโฆษาจารย์ได้อธิบายคาถาธรรมบทแต่ละคาถา และนำนิทานมาประกอบเพื่อสนับสนุนคาถานั้นๆ นิทานทุกเรื่องที่นำมาเป็นนิทัศนอุทาหรณ์ เป็นนิทาน “อิงหลักธรรมทั้งสิ้น” ศักราช จ.ศ. 1237 (พ.ศ. 2418) เดือน 5 แรม 5 ค่ำ สภาพของเอกสาร มีผ้าห่อ มีไม้ประกับ ถูกตัดขอบลานออก มีร่องรอยว่าเป็นฉบับปิดทองล่องชาด รหัสเอกสารเดิม อักษรพม่า 7 ที่มาเอกสาร ดร.อนาโตล เป็ลติเยร์มอบให้
เดือนยี่ดับ อริยสามเณร
หน้าต้น เขียนอักษรไทย ด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน “นกยุงคำ ผูกเดียว” หน้ารอง หน้าต้น ระบุ “หน้าทับเค้า หนังสือนกยูงคำ ผูกเดียว” ท้ายลาย ระบุ “สุวณฺณโมรํ นิฏฺฐิตํ ก็สมเร็จเสด็จแล้วเท่านี้ก่อนแล ııı
มัดรวมกันอยู่ใน “เลขที่ ๔๓ บัวรมบัวรอย นกแลฅำ อักษรธรรมล้านนา ภาษาบาลี-ไทยล้านนา ฉบับล่องชาด ทองทึบ ๘ ผูก” หน้าทับเค้า เขียนอักษรไทยด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน “นกแลคำ ผูก ๑” และระบุ “หน้าต้น บัวรม บัวเรียว บัวรอง ผูกต้นแล” ท้ายลาน ระบุ “กิริยาสังวรรณนายังปทุมบัวรมบัวเรียวบัวรอง ผูกต้น ก็สมเร็จเสด็จแล้วเท่านี้ก่อนแล”
มัดรวมกันอยู่ใน “เลขที่ ๔๓ บัวรมบัวรอย นกแลฅำ อักษรธรรมล้านนา ภาษาบาลี-ไทยล้านนา ฉบับล่องชาด ทองทึบ ๘ ผูก” หน้าทับเค้า เขียนด้วยปากกาลูกลื่นสีดำ “นกแลคำ ผูกที่ ๒” และเขียนอักษรไทยด้วยปากกาเมจิกสีดำ “เรื่องนกแลคำ มี ๕ ผูกด้วยกัน”(ลายมือท่านพระครูพัฒนกิจสุนทร (สังข์ ชิตมาโร)) ลานแรก ด้านซ้ายมือ ระบุ “นโม ตสฺส นักแลฅำผูก ๒ แลนายเหย” ท้ายลาน ระบุ “กิริยาอันกล่าวยัง เต ปทุมา บัวรมบัวเรียวบัวรอง ผูกสอง จาด้วยอัคคเสนาปองไหว้กราบยังพระบาทเจ้าตนยอดเสวยเมือง นิฏฺฐิตํ ก็สมเร็จเสด็จแล้ว เท่านี้ก่อนแล บริบูรณ์เสด็จแล้วเดือน ๕ แรม ๘ ค่ำ พร่ำว่าได้วันผะหัสแลนายเหย ปีนี้ปีนี้มะเส็งแลนายเหย ภิกขุบูร สร้างปางเมื่ออยู่วัดห้วยแลนายเหย เขียนบ่ดีสะน้อย เหมือน ๑ ปูยาดคันนาแลนายเหย เพราะว่าใจบ่ดีสะน้อย คึดรอดหาสาวเต็มที เพราะว่าสาวอยากเอาผัว อยากแล้วแลนายเหย สาวอยากเอาผัว อยากก่อนแลนายเหย นกแลฅำ ผูก ๒ แลนายเหย ม่วนอ้อยจ้อยอยู่วอนวอยแลนายเหย นกแลฅำ ผูก ๒ นี้ หมอเอย เดือน ๑๒ ปีหมา(ควรเป็น ปีหน้า?) ข้อยยากสิกอยากแล้วแลนายเหย เดือน ๑๒ เห็นจะบ่แคล้วแล้วววย มาคึดสะบัดหอนสะบัดหมาว (สะบัดร้อนสะบัดหนาว?)” / ฉบับนี้สระเอา ใช้เครื่องหมาย “ไม้เก๋าห่อนึ่ง” และสระโอะลดรูป ใช้เครื่องหมาย “ฟันหนู”
มัดรวมกันอยู่ใน “เลขที่ ๔๓ บัวรมบัวรอย นกแลฅำ อักษรธรรมล้านนา ภาษาบาลี-ไทยล้านนา ฉบับล่องชาด ทองทึบ ๘ ผูก หน้าทับเค้า ระบุ “หน้าทับเค้าบัวรมบัวเรียวบัวรอง ผูกถ้วน ๓ ก็แล้วก็หมด ::๛”, มีรอยจารอักษรธรรมล้านนาขึ้นใหม่ “ของอาสา” และเขียนอักษรไทยด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน “นกแลคำ ผูก ๓” ท้ายลาน ระบุ “กิริยาอันสังวรรณนาจาแห่งห้อง เต ปทุมา บัวรมบัวเรียวบัวรอง ผูกถ้วน ๓ ก็เท่านี้ก่อนแล ๛ จบในเพล ๛” มีรอยแก้ไขด้วยดินสอดำ
มัดรวมกันอยู่ใน “เลขที่ ๔๓ บัวรมบัวรอย นกแลฅำ อักษรธรรมล้านนา ภาษาบาลี-ไทยล้านนา ฉบับล่องชาด ทองทึบ ๘ ผูก หน้าทับเค้า ระบุ “หน้าต้นบัวรมบัวเรียวบัวรอง ผูก ๔ มี ๕ ผูก นิพพานสูตร ๑ ผูก”, เขียนอักษรไทยด้วยปากกาลูกลื่นสีดำ “นกแลคำ ผูกที่ ๔” และเขียนอักษรไทยด้วยปากกาลูกลื่นสีแดง “บัวลมบัวเรียวผูกผูก ๔” ท้ายลาน ระบุ “กณฺโฑ นิฏฺฐิตํ กิริยาอันเทศนายัง เต ปทุมา บัวรมบัวเรียวบัวรอง ก็บังคมสมเร็จเสด็จแล้วเท่านี้ก่อนแล ฯ๛” มีรอยแก้ไขด้วยดินสอดำและปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน
มัดรวมกันอยู่ใน “เลขที่ ๔๓ บัวรมบัวรอย นกแลฅำ อักษรธรรมล้านนา ภาษาบาลี-ไทยล้านนา ฉบับล่องชาด ทองทึบ ๘ ผูก ลานแรก ด้านซ้าย ระบุ “นกแรฅำ ผูกปลาย ถ้วน ๕” ท้ายลาน ระบุ “กิริยาสังวรรณนา เต ปทุมชาดก ยกแต่เค้าเถิงปลาย ก็สมเร็จเสด็จแล้วเท่านี้ก่อนแลแลแลแลนายเหย เสด็จแล้วยามเมื่อปีขาล แรม ๔ ค่ำ พร่ำว่าได้วันอาทิตย์ บ่ายสามโมงค่ำแลนายเหย || ตัวบ่ดีสักน้อยเหมือนปูน้อยยาดคันนาแลนา ยังมีศรัทธาภิกขุ ๒ ตัว ก็พร้อมกับด้วยญาติโยมผู้ชื่อว่า ทั้งหลายก็อุบายขวงขวายหาได้ยังใบลานมาสร้าง ขอส่วนกุสลานาบุญอันนี้ช่วยหุ้มปกยกเอาตัวผู้ข้าทั้งหลายพ้นจากทุกข์จิ่มเทอะ” มีรอยทำเครื่องหมายแบ่งวรรคและเพิ่มเติมวรรณยุกต์ด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน
มัดรวมกันอยู่ใน “เลขที่ ๔๓ บัวรมบัวรอย นกแลฅำ อักษรธรรมล้านนา ภาษาบาลี-ไทยล้านนา ฉบับล่องชาด ทองทึบ ๘ ผูก ลานแรก ระบุ “นกแรฅำ ผูกปลาย” ท้ายลาน ระบุ “กิริยาสังวรรณนา เต ปทุมชาดก ยกแต่เค้าเถิงปลาย ก็สมเร็จเสด็จแล้วเท่านี้ก่อนแล || เสด็จแล้ววัน ๗ เดือน ๑ ใต้ เดือน ๑๐ เหนือ แรมสี่ค่ำ ข้าเขียนบ่งามสักน้อย เหมือนไก่เขี่ยหัวมอง ศรัทธานางเมาหาโปฏกยังใบลานมา ข้าชื่อว่า หนานมูร” ผู้จารเป็นคนเดียวกันกับ RBR003-126 มีรอยแก้ไขด้วยดินสอดำ
กัณฑ์นครกัณฑ์ เป็น กัณฑ์ที่หกกษัตริย์นำพยุหโยธาเสด็จนิวัติพระนคร พระเวสสันดรขึ้นครองราชย์แทนพระราชบิดาพระเจ้ากรุงสญชัยตรัสสารภาพผิด พระเวสสันดรจึงทรงลาผนวชพร้อมทั้งพระนางมัทรี และเสด็จกลับสู่สีพีนคร เมื่อเสด็จถึงจึงรับสั่งให้ชาวเมืองปล่อยสัตว์ที่กักขัง ครั้นยามราตรีพระเวสสันดรทรงปริวิตกว่า รุ่งเช้าประชาชนจะแตกตื่นมารับบริจาคทาน พระองค์จะประทานสิ่งใดแก่ประชาชน ท้าวโกสีห์ได้ทราบจึงบันดาลให้มีฝนแก้ว 7 ประการ ตกลงมาในนครสีพีสูงถึงหน้าแข้ง พระเวสสันดรจึงทรงประกาศให้ประชาชนขนเอาไปตามปรารถนา ที่เหลือให้ขนเข้าพระคลังหลวง ในกาลต่อมาพระเวสสันดรเถลิงราชสมบัติปกครองนครสีพีโดยทศพิธราชธรรมบ้านเมือง ร่มเย็นเป็นสุขตลอดพระชนมายุ ------- เวสสันดรชาดก. จาก https://www.watbuddha.org/th/maha-vessantara-jataka/
หน้าทับเค้าเขียนอักษรไทยด้วยปากกาลูกลื่นสีดำ “นครกัณฑ์ ผูก ๑๓” หน้าทับเค้า ระบุ “หน้าต้นนครซูเซือม่วนอาละแล || มีอยู่ ๔๔ ใบหน้าแล ๚๛” ท้ายลานจารอักษรไทย ระบุ “มหาเวสันตระจาตะกังนิฐิตัง เตสนา นะคะระกันตัง อันประดับประดาไปด้วยพระคาถาว่าได้ ๔๘ พระคาถา ก็สมเร็จเสด็จแล้วเต่านี้ก่อนและ” มีรอยแก้ไขเพิ่มเติมวรรณยุกต์ คำ และขีดเส้นแบ่งคำหรือวรรคด้วยปากกาลูกลื่นสีแดง และสีน้ำเงิน, จารอักษรไทย ๒ หน้าลาน
อหํ นาม ข้าหนานปัญญาแพง ก็ได้แต้มมาทานหื้อครูบาอาจารย์เจ้าธัมมเสนา วัดน้ำชำ
RBR_003_239-243 รวมกันอยู่ใน “เลขที่ 26 นรชิวสูตร อักษรธรรมล้านนา ภาษาบาลี-ไทยล้านนา ฉบับทองทึบ-ล่องชาด 5 ผูก” / RBR_003_239-242 ชุดเดียวกัน ทองทึบ ทองหลุด พื้นรัก หน้าทับต้น ระบุ “ฯฯ หน้าทับเค้านรชีวะ ผูกถ้วน ๒ แล ธุวํ ธุวํ ข้าแด่” “หน้าทับเค้านรชีวะ ผูกถ้วน ๒ ฯฯ รัสส” เขียนอักษรไทยด้วยปากกาลูกลื่นสีแดง “๒” ท้ายลาน ระบุ “กาลธรรมเทศนายังนรชีวะ ผูกถ้วน ๒ ก็เสด็จบอระมวลเท่านี้ก่อนแล ะ๛ เสด็จแล้ว พอตาวันลอแลงแลนายเหย ฯฯ นบจบแลเดือน ๘ ขึ้น ๑๓ ค่ำ ฯ พร่ำว่าได้วันจันทร์ ฯฯ รัสสภิกขุสร้างไว้ค้ำชูพระศาสนา ฯฯ รัสสภิกขุขะนวนเขียนไว้ค้ำชูพระศาสนาแลนายเหย ฯ ขอหื้อกุศลนาบุญนี้ไปรอดไปเถิงบิดามารดาพี่น้องแก่ข้าเทอะ ฯ ขอกุศลนาบุญชวนยกย่องหื้อไปสู่ที่ดีแด่เทอะ ธุวํ ธุวํ ธุวํ แก่ข้า” มีรอยแก้ไขด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน และสีแดง
RBR_003_239-243 รวมกันอยู่ใน “เลขที่ 26 นรชิวสูตร อักษรธรรมล้านนา ภาษาบาลี-ไทยล้านนา ฉบับทองทึบ-ล่องชาด 5 ผูก” หน้าทับต้น ระบุ “นรชีวะผูก ๓ มี ๔ ผูก ฯ คุณตาอ่ำสร้าง” (อักษรตัวเอียงเขียนปากกาเมจิกสีน้ำเงินทับ ) / ด้านหลัง ระบุ “ฯ หน้าต้นนรชีวะผูก ๓ แลนายเหยฯ” ท้ายลาน ระบุ “กาลธรรมเทศนายังนรชีวะ ผูกถ้วน ๒ ก็เสด็จบอระมวลเท่านี้ก่อนแล ฯฯะ” มีรอยแก้ไขด้วยดินสอดำ
RBR_003_239-243 รวมกันอยู่ใน “เลขที่ 26 นรชิวสูตร อักษรธรรมล้านนา ภาษาบาลี-ไทยล้านนา ฉบับทองทึบ-ล่องชาด 5 ผูก” / RBR_003_239-242 ชุดเดียวกัน ทองทึบ ทองหลุด พื้นรัก หน้าทับต้น ระบุ “ฯฯ นรชีวะ ผูกถ้วน ๔ แลนายเหย ฯ ธุวํ ธุวํ แก่ข้าแด่เทอะ ฯฯ ๒๕ ลาน ใบลาน ๒๕ ลาน สร้างไว้ค้ำชูพระ” ท้ายลาน ระบุ “มหานรชีวชาตกํ นิฏฺฐิตํ กิริยาอันเทศนาสำแดงยังมหานรชีวชาตกผูกถ้วน ๔ ก็สมเสด็จแล้วบอระมวลควรแก่กาลธรรมเทศนาเท่านี้ก่อนแล ฯฯ ศรัทธารัสสภิกขุนวร ได้เขียนได้สร้างแล ฯฯ เสด็จแล้วพอตา[วัน]เที่ยงพอดีก็งามแลนายเหย”
RBR_003_239-243 รวมกันอยู่ใน “เลขที่ 26 นรชิวสูตร อักษรธรรมล้านนา ภาษาบาลี-ไทยล้านนา ฉบับทองทึบ-ล่องชาด 5 ผูก” / RBR_003_239-242 ชุดเดียวกัน ทองทึบ ทองหลุด พื้นรัก หน้าทับต้น ระบุ “ฯฯหน้าต้นนรชีวะ ผูกต้นแลนายเหยฯฯ” / เขียนอักษรไทยด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน “เรื่องทอดกฐิน”, “นวจิระ ผูก ๑” / เขียนอักษรไทยด้วยปากกาลูกลื่นสีดำ “นรชิวกสูตร” / เขียนอักษรธรรมล้านนาด้วยปากกาลูกลื่นสีดำ “มี ๔ ผูกกับกัน” ท้ายลาน ระบุ “กาลธรรมเทศนายัง นรชีวะ ผูกต้น ก็เสด็จแล้ว บอระมาลควรแก่กาลเท่านี้ก่อนแล ฯฯ จบแล้วตาวันพอใส่นาแลง”
RBR_003_239-243 รวมกันอยู่ใน “เลขที่ 26 นรชิวสูตร อักษรธรรมล้านนา ภาษาบาลี-ไทยล้านนา ฉบับทองทึบ-ล่องชาด 5 ผูก” ลานแรก ด้านซ้ายมือ ระบุ “ผูกต้น นรชีวแลนายเหย” ท้ายลาน ระบุ “กาลธรรมเทศนายังนรชีว ผูกต้น ก็เสด็จแล บอระมวลแก่กาลเท่านี้ก่อนแล ⁜๛ เสด็จแล้วเวลาเพลน้อย ๑ แลนายเนอ ๛ เดือน ๑๐ ขึ้น ๖ ค่ำ วัน ร วัน อา ๑ ศักราช ๒ พัน ๕ ร้อย ๑๐ วัสสา ล่วงไป ๗ วัน ยังจักมา ๙ วันเดือน ยังจักมา ๓ เดือน ปีมะโรง แลเหยนาย || ใส่ศักฯถูกบ่ถูกก็บ่รู้ได้แล ข้าขอกุศลจิ่มเทอะ พระยาพ่อ พระยาแม่เนอ || เขียนบ่ดีบ่งาม คันว่าอยา[ก]ทางงาม หื้อทำนาได้ข้าวหลาย ๆ ก่อนเทอะ จิ่งได้ตัวงามแล้ว || บ่เคยสักคำเท่อ แอวมันก็เจ็บ อตส่าห์เอาจีนั้นแล้ว ทุพี่พระพี่เหย “นรชีวะ มีด้วยกัน ๔ ผูกต้น มันท่องอังกูรแล ว่าเรื่องมันมันว่าวอก ว่าวอก แว่ แว่ วอก บ่เชื่อก็ลองดูเทอะ” “ที่นี้จะกล่าวส่วนบุญก่อนแล หนานทองกับนางรา กับลูกเต้าหลานเหลน พ่อแม่ลูกเต้าพร้อมแล้ว จิ่งซื้อเอาใบลานมาให้รัสสภิกขุบุด เขียนไว้กับศาสนา คันข้ามีสติปัญญามีมาแล้ว คันว่าได้ทำบุญหา บาบุญจัน แม่เอี้ยงแล้วจิ่งจะสละแลท่านเอย || ดูกึ่งกลางเสียก่อนจริงนา” มีรอยแก้ไขด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน
