จารึกเจดีย์วัดมหาธาตุ

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

สท. 30

อักษรที่มีในจารึก

ขอมสุโขทัย

ศักราช

พุทธศตวรรษ 21

ภาษา

บาลี

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 19 บรรทัด

วัตถุจารึก

ศิลา

ลักษณะวัตถุ

แผ่นสี่เหลี่ยม

ขนาดวัตถุ

กว้าง 71.5 ซม. สูง 73 ซม. หนา 5 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “สท. 30”
2) ในหนังสือ จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 กำหนดเป็น “จารึกเจดีย์วัดมหาธาตุ”

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

เจดีย์ด้านเหนือวัดมหาธาตุ ตำบลเมืองเก่า อำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ รามคำแหง ตำบลเมืองเก่า อำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย

พิมพ์เผยแพร่

จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2529), 53-57.

ประวัติ

ศิลาจารึกวัดมหาธาตุนี้ มีสภาพชำรุด เนื้อศิลาแตกออกเป็นสองส่วน เมื่อแรกได้พบศิลาจารึกนี้ที่บริเวณเจดีย์ด้านเหนือวัดมหาธาตุ ตำบลเมืองเก่า อำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย และได้เคลื่อนย้ายมาเก็บรักษาไว้ใน พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ รามคำแหง จังหวัดสุโขทัย อักษรจารึกอยู่ภายในเส้นขอบ 2 ชั้น ซึ่งทำเป็นแนวเส้นคู่ ขีดลึกลงไปเป็นแนวเส้นบรรทัดอยู่ตอนล่าง คู่ขนานกันไปทุกบรรทัด ลักษณะการจารึกหรือการเขียนอักษรใต้เส้นบรรทัดนี้ นิยมใช้กันทั่วไปในหมู่คนไทย จนถึงปลายรัชกาลที่ 3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เมื่อรูปแบบการเขียนอักษรโรมัน ได้เข้ามาแพร่หลายในประเทศไทย การเขียนตัวอักษรบนเส้นบรรทัด ตามแบบอย่างอักษรโรมัน จึงได้เริ่มมีขึ้น และเป็นที่นิยมเรื่อยมา จนถึงปัจจุบัน ซึ่งเป็นเหตุให้ คนไทยลืมวิธีการเขียนอักษรใต้เส้นบรรทัดของตนไปอย่างสิ้นเชิง

เนื้อหาโดยสังเขป

สภาวะธรรมที่เป็นกุศล สภาวะธรรมที่เป็นอกุศล และสภาวะธรรมที่เป็นกลาง นั้นมีสาเหตุจากหลายปัจจัย

ผู้สร้าง

ไม่ปรากฏหลักฐาน

การกำหนดอายุ

กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดให้เป็นจารึกอักษรขอมสุโขทัย อายุพุทธศตวรรษที่ 21

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : วชรพร อังกูรชัชชัย และดอกรัก พยัคศรี, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2546, จาก :
ชะเอม แก้วคล้าย, “จารึกเจดีย์วัดมหาธาตุ,” ใน จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 : อักษรธรรมและอักษรไทย พุทธศตวรรษที่ 19-24 (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, 2529), 53-57.

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายความละเอียดสูงจากการสำรวจภาคสนาม : ภาควิชาภาษาตะวันออก คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, สำรวจเมื่อ 21 กุมภาพันธ์ 2566