จารึกฐานพระพุทธรูปนายทิตไส

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

กท. 15, จารึกบนฐานพระพุทธรูปองค์ที่ 15 ในวิหารคด, จารึกฐานพระพุทธรูปนายทิตไส พุทธศักราช 1965

อักษรที่มีในจารึก

ไทยสุโขทัย

ศักราช

พุทธศักราช 1965

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 1 บรรทัด

วัตถุจารึก

โลหะ

ลักษณะวัตถุ

ฐานพระพุทธรูป

ขนาดวัตถุ

หน้าตักกว้าง 120 ซม. สูงตลอดองค์ 172 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “กท. องค์ที่ 15”
2) ในวารสาร ศิลปากร ปีที่ 12 ฉบับที่ 4 (พฤศจิกายน 2511) กำหนดเป็น “จารึกบนฐานพระพุทธรูปองค์ที่ 15 ในวิหารคด”
3) ในหนังสือ จารึกสมัยสุโขทัย กำหนดเป็น “จารึกฐานพระพุทธรูปนายทิตไส พุทธศักราช 1965”

ปีที่พบจารึก

พ.ศ. 2511

สถานที่พบ

ในพระระเบียงวิหารคด ด้านทิศตะวันตกเฉียงเหนือ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม กรุงเทพมหานคร

ผู้พบ

สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณฯ สกลมหาสังฆปริณายก สมเด็จพระสังฆราช (ปุ่น ปุณณฺสิริ) เมื่อครั้งทรงเป็นสมเด็จพระวันรัต เจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม

ปัจจุบันอยู่ที่

ในพระระเบียงวิหารคด ด้านทิศตะวันตกเฉียงเหนือ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม กรุงเทพมหานคร

พิมพ์เผยแพร่

1) วารสาร ศิลปากร ปีที่ 12 ฉบับที่ 4 (พฤศจิกายน 2511) : 108-109.
2) จารึกสมัยสุโขทัย (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2526), 135-137.

ประวัติ

ทางวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ทำการบูรณะปฏิสังขรณ์ สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณฯ สกลมหาสังฆปริณายก สมเด็จพระสังฆราช (ปุ่น ปุณฺณสิริ) เมื่อครั้งทรงเป็นสมเด็จพระวันรัต เจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม พบอักษรจารึกที่ฐานพระพุทธรูปจำนวนหลายองค์ ได้ทำหนังสือแจ้งให้กรมศิลปากรส่งเจ้าหน้าที่ไปทำการสำรวจ มีเจ้าหน้าที่ไปทำการสำรวจ อ่านถ่ายถอด และถ่ายภาพ 3 คน คือ นายประสาร บุญประคอง นายธูป นวลยง และนายเทิม มีเต็ม เมื่อวันที่ 5, 30 ก.ค. 2511 พระพุทธรูปนายทิตไส เป็นพระพุทธรูปสำริด สมัยสุโขทัย ปางมารวิชัยขัดสมาธิราบ ด้านหน้ามีจารึกอักษรไทยรัตนโกสินทร์ ภาษาไทย ว่า “สังคโลก” แสดงถึงหลักฐานว่าสถานที่เดิมของพระพุทธรูปองค์นี้ ได้ประดิษฐานอยู่ที่เมืองสวรรคโลก (สังคโลก = สวรรคโลก) มาก่อน แล้วได้อัญเชิญลงมาประดิษฐานไว้ที่วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม แต่ครั้งรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ข้อความในจารึกฐานพระพุทธรูปนายทิตไสนี้ มีความคล้ายคลึงกับจารึกฐานพระพุทธรูปทิดไสหง ซึ่งเป็นจารึกอักษรไทยสุโขทัย ภาษาไทย และเป็นพระพุทธรูปศิลปะสุโขทัยเหมือนกัน แต่จารึกฐานพระพุทธรูปทิดไสหงมิได้ระบุศักราชที่สร้างไว้

เนื้อหาโดยสังเขป

กล่าวถึง 2 พ่อลูก คือ นายทิตไส และนางทองแก้ว ผู้สร้างพระพุทธรูป

ผู้สร้าง

นายทิตไส

การกำหนดอายุ

ระบุศักราชไว้เป็น พ.ศ. 1965

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : วชรพร อังกูรชัชชัย และดอกรัก พยัคศรี, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2546, จาก :
1) ประสาร บุญประคอง, “จารึกบนฐานพระพุทธรูปองค์ที่ 15 ในวิหารคด,” ศิลปากร 12, 4 (พฤศจิกายน 2511) : 108-109.
2) ประสาร บุญประคอง, “จารึกฐานพระพุทธรูปนายทิตไส พุทธศักราช 1965,” ใน จารึกสมัยสุโขทัย (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2526), 135-137.