พ.ศ.2522-2524

ขอบเขตและเนื้อหา :

พ.ศ. 2522-2524 เอกสารชุดนี้มาจากการทำงานภาคสนามครั้งที่ 4 ของมอร์แมนเพื่อเก็บข้อมูลสำหรับงานวิจัยเพิ่มเติม รวมไปถึงเยี่ยมเยียนชุมชนไทลื้อที่บ้านแพด อ.เชียงคำ จ.พะเยาอีกครั้งหนึ่ง เอกสาร 133 ระเบียน ประกอบด้วย สไลด์ บัตรบันทึกแบบเจาะ จดหมาย และเอกสารพิมพ์

คลังเก็บเอกสาร : ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

ขอบเขตและสื่อ : สไลด์ บัตรบันทึกแบบเจาะ จดหมาย และเอกสารพิมพ์

แหล่งที่มาของเอกสาร : บริจาคโดย ไมเคิล มอร์แมน, ปี พ.ศ. 2548

การจัดเรียงเอกสาร : เอกสารจำแนกตามปีที่เข้ามาศึกษา

เงื่อนไขการเข้าถึง ทำซ้ำและดัดแปลงข้อมูล : เอกสารบางส่วนจำกัดการเข้าใช้ ผู้ที่สนใจเอกสารชุดดังกล่าว สามารถติดต่อโดยตรงได้ที่โครงการจดหมายเหตุฯ ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.

สัญญาอนุญาตครีเอทีฟคอมมอนส์ : Attribution (CC BY)

ข้อกำหนดการใช้ข้อมูลภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม : Traditional Knowledge Attribution (TK A)

ภาษา : อังกฤษ/ไทย

อักษร : อังกฤษ/ไทย

ระบบในการจัดเรียงเอกสาร : อ้างอิงระบบ ISAD(G) ในการอธิบายชุดเอกสาร

53

สไลด์

26

บัตรบันทึกแบบเจาะ

53

จดหมาย

1

เอกสารพิมพ์

41. รหัส : MM-1-59-2

ศาสนาในญี่ปุ่น

| หลักของนิกานเซนคือการสวดภาวนาให้ผู้อื่น ไม่ใช่เพื่อตนเอง การทำให้ผู้อื่นมีความสุขจะทำให้ตนเองมีความสุข Shinji shumei kai เปรียบเสมือนห้างสรรพสินค้าที่เป็นแหล่งรวมของศาสนาที่หลากหลาย ผู้คนสามารถเข้ามาเลือกศาสนาที่คิดว่าดีที่สุดสำหรับตนเองได้ โดยศาสนาที่โดดเด่นที่สุดคือชินโต | บัตรบันทึกแบบเจาะ

โดย : ไมเคิล มอร์แมน

42. รหัส : MM-1-28-2

วันแรกที่บ้านแพด ปี 1979

| มอร์แมนกลับมาที่บ้านแพดอีกครั้ง เห็นตุงแดงและผู้หญิงใส่ซิ่นลื้อพร้อมโพกผ้าที่ศีรษะ มอร์แมนได้พบพ่อใหม่แก้ว หมู่บ้านเปลี่ยนไปเพราะมีการตัดถนนใหม่ มีบ้านที่สร้างใหม่จำนวนมาก แต่ยังคงทำเกษตรกรรมเหมือนเมื่อก่อน บางคนใช้รถแทรคเตอร์ ที่บ้านแวนและเชียงบานมีไฟฟ้าใช้ แต่ที่บ้านแพดยังไม่มี มีชมรมลูกเสือชาวบ้านให้คนมารวมกลุ่มกัน เพื่อฝึกและสร้างมิตรภาพ พื้นที่สองฝั่งแม่น้ำแวนถูกถางออกเพื่อปลูกไร่ถั่ว ใบยาสูบ ผัก และข้าว เกือบทุกบ้านมีส้วมใช้ | บัตรบันทึกแบบเจาะ

โดย : ไมเคิล มอร์แมน

43. รหัส : MM-1-28-3

การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจที่บ้านแพด

| ป่าที่เคยอยู่ระหว่างบ้านแพดและเชียงบานและป่าที่อยู่ระหว่างบ้านแพดและผาลาดซึ่งเป็นแหล่งที่ชาวบ้านตัดไม้ไปทำฝืนและเสาบ้านไม่มีแล้ว ปัจจุบันกลายเป็นไร่ การหาฟืนยากขึ้นเพราะตำรวจจับและต้องเสียค่าปรับ ชาวบ้านจึงไปเก็บฟืนที่เชิงเขา ส่วนยาสูบก็เปลี่ยนจากการใช้ไม้มาใช้แก๊ส ลูกสาวของคำปิงยังคงทำนาที่พ่อเคยซื้อไว้ โรงบ่มใบยาสูบปลูกใบยาโดยทดน้ำมาจากแม่น้ำแวน เด็กผู้หญิงจากเชียงบานจะมาทำงานที่นี่ การทำไร่ยาสูบจะทำหลังจากเก็บเกี่ยวข้าวแล้ว กำนันเด่นชัยบอกว่ามีพืชที่เสียหายจากความแห้งแล้งประมาณ 40% | บัตรบันทึกแบบเจาะ

โดย : ไมเคิล มอร์แมน

44. รหัส : MM-1-28-4

พบพ่อคำปิงที่เชียงใหม่

| คำปิงบอกว่าเมืองยังเป็นคนที่รวยที่สุดในหมู่บ้าน ปัจจุบันแสงช่วยเป็นผู้ใหญ่บ้าน ปัญหาที่เกิดขึ้นสมัยผู้ใหญ่คำปิงไม่ได้รับการแก้ไข เพราะผู้ใหญ่บ้านไม่เข้มแข็ง พ่อแสงและแม่แสงยังมีชีวิตอยู่ ส่วนพรม บุญศรี และแสงตายแล้ว คำปิงบอกว่าบ้านแพดและเชียงคำเปลี่ยนไป คนที่รวยก็รวยขึ้น และคนที่จนก็จนลง หนองน้ำที่เคยเป็นแหล่งจับปลาของชุมชนก็กลายเป็นที่ส่วนตัวของคนรวยที่มาซื้อไป | บัตรบันทึกแบบเจาะ

โดย : ไมเคิล มอร์แมน

45. รหัส : MM-1-28-5

เชียงคำ (4 ธ.ค. 79)

| พระสงฆ์บอกว่าาคนที่เรียนจบสูงๆ จะไม่ทำนาหรือใช้แรงงาน ถ้าพวกเขาไม่หางานดีๆ ทำอาจจะไปเป็นพวกนักเลง ติดยาในเมือง หรือเป็นคอมมิวนิสต์เข้าไปอยู่ในป่า พ่อแม่ทำอาชีพอะไรลูกก็มักจะทำอาชีพนั้นตาม กำนันเด่นชัยบอกว่าหากรัฐช่วยเหลือการเกษตร ประเทศไทยจะมั่งคั่งกว่านี้ ส่วนพวกทหารก็ทำตัวเหลวไหล ถนนที่ไปน่านไม่ปลอดภัย ชาวบ้านจึงจ้างทหารฮ่อมาคอยคุ้มกัน มีการนำยาควินินสำหรับส่งให้ผู้อพยพมาขายที่ตลาด เนื่องจากมาลาเรียระบาดอีกครั้ง การขาดวิตามินของชาวบ้านมีเพิ่มขึ้น แต่วัณโรคยังคงเป็นปัญหาสำคัญ โรคเรื้อนกลับมา เจ้าหน้าที่แนะนำชาวบ้านว่าเมื่อมีปัญหาเรื่องที่ดินที่เก็บเงียบไว้ก่อน มิเช่นนั้นอาจถูกยิงได้ เช่นพวกแม้วที่มักถูกยิงตายจากการโต้แย้งเรื่องที่ดิน การปลูกฝิ่น ติดสินบน แล้วถูกโยนข้อหาว่าเป็นคอมมิวนิสต์ | บัตรบันทึกแบบเจาะ

โดย : ไมเคิล มอร์แมน

46. รหัส : MM-1-44-1

บ้านแพด

| ปัจจุบันเด็กชาวลื้อรุ่นใหม่ไม่พูดภาษาลื้อที่แท้จริงแล้ว, ศัพท์ภาษาลื้อแบบใหม่และแบบเก่า | บัตรบันทึกแบบเจาะ

โดย : ไมเคิล มอร์แมน

47. รหัส : MM-1-44-2

การเดินทางไปเชียงใหม่และพะเยา

| อ.ไกรศรีเล่าว่าหลังจากหมดฤดูเก็บเกี่ยวแล้ว บางคนจะเดินทางไปค้าขายและไปมีภรรยาใหม่ จนทำให้เกิดการหย่าร้างกัน คำว่าพ่อเป็นคำเรียกที่แสดงความนับถือ ลุงเปรียบเหมือนอาจารย์ ส่วนเอ้ยเป็นคำเรียกที่แสดงความสนิทสนม มอร์แมนเล่าเรื่องราวของเชียงใหม่เกี่ยวกับสภาพบ้านเมือง คนงานจากต่างอำเภอเข้ามาทำงานในตัวเมืองเชียงใหม่ ศาลากลางจังหวัดยังไม่เสร็จ ราคาที่ดินเชียงใหม่ การทำเกษตรกรรม เกสเฮ้าส์ ห้างสรรพสินค้า ตึกรถตุ๊กตุ๊ก สิ่งเหล่านี้เกิดจากการที่มีคนเข้ามาลงทุนในเชียงใหม่มากขึ้น เจฟเล่าถึงนายสมที่เป็นผู้นำและเป็นที่นับถือของชาวบ้านที่ฝาง มอร์แมนกล่าวถึงความเปลี่ยนแปลงของฝางและเชียงดาว การเปิดบริษัทและการทำธุรกิจของไกรศรี วัดที่แม่ไกรศรีสร้างไว้ที่เชียงราย การทำงานเพื่อการกุศลของตระกูลนิมมานเหมินทร์ ที่พะเยามีค่ายผู้อพยพใกล้เชียงคำประมาณ 10 แห่ง มีคนลื้อ ขมุ และอื่นๆ โดยได้รับการดูและจากทางรัฐบาล จะมีการแข่งขันเปตองที่พะเยา | บัตรบันทึกแบบเจาะ

โดย : ไมเคิล มอร์แมน

48. รหัส : MM-1-44-3

การพูดคุยกับมิภัทรและสรรเสริญ

| การพูดคุยกับมิภัทรซึ่งเป็นผู้พิพากษาศาลอุทธรณ์ เกี่ยวกับประวัติการทำงาน เรื่องการทุจริตและความขัดแย้งของชาวนากับรัฐบาล การพูดคุยกับสรรเสริญ กรรมการตุลาการ เรื่องการบันทึกเสียงในห้องพิจารณาคดี เขากำลังปรับปรุงศาลแรงงาน รวมถึงต้องการก่อตั้งศาลพาณิชย์และศาลภาษี | บัตรบันทึกแบบเจาะ

โดย : ไมเคิล มอร์แมน

49. รหัส : MM-1-44-4

ปัญหาของศาสนาพุทธและคอมมิวนิสต์

| ปัญหาของศาสนาพุทธและคอมมิวนิสต์ ไกรศรีบอกว่ากำนันทั่วประเทศไทยมีวิทยุเพื่อติดต่อสื่อสารกับที่ทำการตำบล ธนาคารโลกและธนาการเพื่อการพัฒนาเอเชียนต้องการให้บริษัทก่อสร้างเอกชนสร้างถนนและระบบชลประทาน ภายใต้การดูแลของบริษัทจากต่างประเทศ ซึ่งทำได้เร็วและดีกว่ากรมชลประทาน ปัญหาการเช่าที่ของชาวนาและเจ้าของที่ดินในภาคเหนือ ที่ศาลจังหวัดเชียงใหม่มีผู้พิพากษามากขึ้น และมีนักโทษฝรั่งมากขึ้นจากคดียาเสพติด | บัตรบันทึกแบบเจาะ

โดย : ไมเคิล มอร์แมน

50. รหัส : MM-1-44-5

ความเปลี่ยนแปลงด้านสิ่งแวดล้อม

| หนานบุญเคยเลี้ยงวัว แต่หลังจากที่ป่าถูกถางเป็นไร่ จึงขายวัวไปซื้อที่นา แล้วจ้างคนอีสานมาทำ แม่หนูขายที่นาเพื่อให้รัฐทำสนามบิน แสงยอมขายที่ดินสำหรับที่มีโฉนดไร่ละ 1500 บาท ไม่มีโฉนดไร่ละ 800 บาท และบางแห่งก็ไม่ได้อะไรเลย ชาวบ้านบางคนยังคงทำนา บางคนหันไปทำสวนผลไม้ส่งขายที่ตลาด | บัตรบันทึกแบบเจาะ

โดย : ไมเคิล มอร์แมน