รองศาสตราจารย์ สุมิตร ปิติพัฒน์ เป็นชาวจังหวัดนครพนม จบปริญญาตรีด้านคณิตศาสตร์ที่มหาวิทยาลัยโอไฮโอ ในปี พ.ศ. 2504 ภายหลังหันมาสนใจการศึกษาทางสังคมศาตร์ที่มหาวิทยาลัยมิชิแกน และไปเรียนเพิ่มเติมที่มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด จากนั้นเข้ารับราชการที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เป็นคณบดีคณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา ปี พ.ศ. 2531-2534 และดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการสถาบันไทยคดีศึกษา ปี พ.ศ.2536-2542
รศ.สุมิตร สนใจศึกษาเกี่ยวกับเรื่องกลุ่มชาติพันธุ์ไท จึงได้ทำงานวิจัยภาคสนามในพื้นที่ต่างๆ ที่มีกลุ่มคนไทกระจายตัวอยู่ เช่น เวียดนาม ลาว จีน พม่า ฯลฯ นอกจากนี้ท่านยังเป็นผู้เชี่ยวชาญเรื่องผ้าทอของกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆด้วย
ภาพถ่ายจากการทำงานภาคสนามทางมานุษยวิทยาของ รศ.สุมิตร ปิติพัฒน์ จำนวน 1031 ระเบียน เป็นภาพจากโครงการเพื่อศึกษาสังคมและวัฒนธรรมของคนไทนอกเขตประเทศไทย และครอบคลุมถึงพื้นที่ที่มีคนไทอาศัยอยู่ในภูมิภาคนี้ทั้งหมด ตั้งแต่ในเกาะไหหลำ มณฑลกุ้ยโจว และมณฑลยูนนาน ในประเทศจีน ภาคเหนือและภาคตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศเวียดนาม แขวงเชียงขวาง แขวงหัวพัน แขวงหลวงน้ำทา และแขวงหลวงพระบาง ในประเทศลาว ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2539-2547
