ประเสริฐ ชัยพิกุสิต เกิดเมื่อวันที่ 15 ธันวาคม พ.ศ.2487 จบการศึกษาสังคมสงเคราะห์ศาสตร์บัณฑิต (สส.บ.) มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ พ.ศ. 2509, ประกาศนียบัตร Ethnology มหาวิทยาลัย Vienna ประเทศออสเตรีย พ.ศ.2515 และนิติศาสตร์บัณฑิต (น.บ.) มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช พ.ศ.2532
เข้ารับราชการที่กรมประชาสงเคราะห์ ตั้งแต่วันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ.2511 และลาออกก่อนเกษียณอายุราชการเมื่อวันที่ 30 กันยายน 2542 โดยเคยดำรงตำแหน่งต่างๆ ดังนี้ นักวิจัยสังคมศาสตร์ (นักวิจัยชาวเขา) สถาบันวิจัยชาวเขา, เจ้าหน้าที่ศูนย์พัฒนาและสงเคราะห์ชาวเขา จ.กาญจนบุรี, เจ้าหน้าที่วิเคราะห์นโยบายและแผน กองวิชาการ, ประชาสงเคราะห์ จ.อุทัยธานี, และผู้อำนวยการสถาบันวิจัยชาวเขา จ.เชียงใหม่ ระดับ 8
ผลงานทางวิชาการ
- รายงานวิจัยเรื่อง “ข้อห้ามข้อนิยมของชาวเขาเผ่าลีซอ” (2529)
- รายงานวิจัยเรื่อง “สื่อประเพณีดั้งเดิมของชาวเขาเผ่าลีซอ (2530)
- รายงานวิจัยเรื่อง “การศึกษาผลกระทบของการท่องเที่ยวในสังคมชาวเขา: กรณีศึกษาชาวเขาท้องที่กิ่งอำเภอปางมะผ้า จ.แม่ฮ่องสอน (2534)
- สิบสองชนเผ่าในประเทศไทย (พิมพ์ครั้งที่ 4, 2547)
เอกสารชุดนี้ประกอบไปด้วยภาพถ่ายจำนวน 126 ระเบียน ซึ่งถ่ายโดย อาจารย์ประเสริฐ ชัยพิกุสิต เมื่อครั้งทำงานวิจัยภาคสนาม ช่วงปี พ.ศ. 2511-2513, 2517-2520, 2527-2528, และ 2541. เป็นภาพถ่ายชาวลีซอ กะเหรี่ยง อาข่า มูเซอ และ มลาบรี ในจังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน และอุทัยธานี ภาพเหล่านี้สะท้อนให้เห็นวิถีชีวิตของชนบนพื้นที่สูงแต่ละกลุ่ม อาทิ สภาพบ้านเรือนที่อยู่อาศัย อาหาร การแต่งกาย เทศกาลงานฉลอง การทำเกษตรกรรม รวมไปถึงความเชื่อและพิธีกรรมการเซ่นไหว้ผีและบรรพบุรุษ
