เอกสารโบราณในประเทศไทย

RBR002-0843ตำรายาและตำราหมอดู

เลขทะเบียน 65 ตำรายาแผนโบราณ

SAC003-001ตำรายาและตำราห่วง

ต้นฉบับเป็นสมุดไทยขาว เขียนด้วยอักรไทยและขอมไทย เนื้อหาส่วนใหญ๋เป็นตำรายากล่าวถึงแผนเส้น รูปผู้ชาย ส่วนหน้าปลายมีภาพแผนเส้น และตำราห่วง

NPT003-010ตำรายาและตำราโหราศาสตร์

หน้าต้น กล่าวถึง ตำรายารักษาโรคซาง อาการและสูตรสมุนไพรในการรักษา นอกจากนี้ยังภาพวาดเป็นรูปคนและตำแหน่งของโรคอีกด้วย ส่วนหน้าปลายเป็นตำราทำนายฝัน ซึ่งเขียนเป็นร้อยกรอง และภาพยันต์ เช่น ยันต์กันศัตรู ยันต์กันหนู เป็นต้น

RBR007-001ตำรายาและตำราโหราศาสตร์

สมุดไทยขาวมีหลายลายมือ เริ่มด้วยการกล่าวคาถาของฤาษีตาไฟ จากนั้นกล่าวถึงลักษณะไข้สามประการ จากนั้นกล่าวอาการของไข้ต่างๆ และยาสำหรับรักษาโรค เช่น ยาแก้ไข้สารพัดลม ยาปิดแผลทั้งปวง ยาทาแผล ยาพยาธิ ยาแก้ซาง เป็นต้น จากนั้นเป็นตำราโหราศาสตร์ เช่น การดูยามสามตา การดูวันดีวันร้าย เป็นต้น

SKN001-006ตำรายาและตำราโหราศาสตร์

สันนิษฐานว่าสมุดไทยเล่มนี้เป็นเรื่องเดียวกับ SKN001-010 และ SKN001-013

NPH001-021ตำรายาและเป่า

ตำรายาและเป่า อาทิ ยาแก้พิษร้อน พิษขึ้นคัน ซางแดง เป็นต้น ทะเบียนของหอจดหมายเหตุสาธารณสุขแห่งชาติ คือ (23) สบ. 23.1.4/21 นายทองอ่อน สิทธิไกรพงษ์ได้มอบให้หอจดหมายเหตุสาธารณสุขแห่งชาติเก็บรักษา

RBR003-025ตำรายาและพระอภิธรรมสังคหะ

สมุดไทยบันทึกตำรายา มีพระอภิธรรมสังคหะ และชาดกเรื่องสุทธนูชาดกแทรกไว้ในเล่ม

BKK001-016ตำรายาและยันต์

หน้าต้นเป็นตำรายาระบุชื่อเจ้าของว่า ตาอินสอน อยู่สุงเมืองละคอน กล่าวถึงยาต่างๆ อาทิ โองการพระอินสอน ยาถ่ายเลือด ฯลฯ และลายไทยวาดด้วยดินสอ ส่วนหน้าปลายเป็นภาพยันต์ หมายเหตุ ต้นฉบับภาพยันต์กลับหัว

RBR003-053ตำรายาและยันต์

สมุดไทยบันทึกตำรายาสมุนไพรแผนโบราณ มียันต์ไสยศาสตร์ และมีเรื่องราวคล้ายวรรณกรรมไม่ทราบเรื่อง ท้ายสมุดบันทึกว่า “หนังสือครูสายลาวใหญ่ สร้างไว้ในพระศาสนานั้นแล”

RBR003-016ตำรายาและยันต์

ตำรายาบันทึกตำรับยาโบราณต่าง ๆ และภาพยันต์ ไสยศาสตร์

NPT010-033ตำรายาและยันต์

NPT010-031ตำรายาและยันต์

NPT010-032ตำรายาและยันต์

NPT010-029ตำรายาและยันต์

NPT010-024ตำรายาและยันต์

BKK001-022ตำรายาและโหราศาสตร์

เดิมน่าจะเป็นตำราเส้นเอ็น แต่ส่วนหน้าต้นขาดหายไปเหลือเพียง 1 หน้า มีข้อความระบุว่า “หนังสือตำรราเส้นเอ่นเล่มนี้ ข้าพเจ้าผู้เขียนอักษรนามผู้ เจ้าของชื่อเถระแบ้น นิพพานปัจจโยโหตุ” จากนั้นเป็นลายเส้นร่างรูปบ้าน และตำรายาที่เขียนด้วยดินสอ

RBR007-016ตำรายาและโหราศาสตร์

หน้าต้นกล่าวถึง ตำรายาและตำรับในการรักษาโรคต่างๆ เช่น ยาแก้อาโปธาตุ ยาแก้ปัฐวีธาตุ ยาแก้วาโยธาตุ ยาแก้ไข้ดีพลุ่งพล่าน ยาอนันทจักรวาล ยาแก้ตกเลือด ยาแก้ขัดระดู ยาบำรุงเลือด ยาปลุกเลือด ยาชำระโลหิต ยาต้มแก้ลมเพลมพัด ยานัตถุ์ผีออก ยาแก้คุณไสย ยาไฟบรรลัยกัลป์ ยาริดสีดวง ยาฝีปะคำร้อย ยาละลอก ยาพอกละลอกแก้ว ยาต้มมะเร็ง ยาซาง ยาแก้ลงราก ยาแก้งูขบ ยาสำรอกเลือด ยาแก้พิษขนานใหญ่ จากนั้นกล่าวถึงยันต์ลงผ้าประเจียด ยันต์อิติปิโสลงแผ่นทอง และนาคสมพงษ์

RBR003-019ตำรายาและโหราศาสตร์

สมุดทยบันทึกตำราต่าง ๆ ได้แก่ ตำรายา ตำราโหราศาสตร์ และตำราไสยศาสตร์

PBI001-019ตำรายาและอุทัยเทวี

RBR007-014ตำรายาและโองการมหาเถรตำแย

หน้าต้นมีข้อความเขียนว่า “หน้าต้นตำร้าปวงแปดประกาารเจาฅองท่านชิ่วหุนเย่ เทียวเกรดเกรเรียนตำร้า” กล่าวถึงตำรายารักษาโรคต่างๆ เช่น ป่วงงู ป่วงน้ำ ไข้ลม อติสาร ธาตุพิการ เป็นต้น และโองการมหาเถรตำแย คาถาไล่ผี หน้าปลายบางส่วนเขียนกลับหัว

NPT005-012ตำรายาสมีอิน

ในหน้าปลายเขียนว่า ตำรายาสมีอินสร้างไว้ในพระศาสนา กล่าวถึง โรคซางเจ็ดจำพวก ซางเด็ก ยากวาดซางแบบต่างๆ และยาสมุนไพรอื่นๆ

NPT010-007ตำรายาสมีเอมเขียน

เอกสารโบราณฉบับนี้เป็นตำรายา เริ่มด้วยการกล่าวโองการมหาเถรตำแย จากนั้นกล่าวถึงตำราโรคนิทาน อาการโรคและยาสำหรับรักษาโรค โดยผู้เขียนเอกสารโบราณฉบับนี้คือ สมีเอม

NPT007-023ตำรายาสันนิบาต

ตำรายาแก้โรคสันนิบาต โรคริดสีดวงในกระหม่อม ในอก ในคอ มีเรื่องการวางปลิง ยานัตถุ์ไข้ทั้ง 3 ฤดู ไข้รากสาดเพราะลมกาฬสิงคลี โรคทุราวสา มุตกิต มุตฆาต

NPH001-025ตำรายาอายุวัฒนะ

ตำรายารักษาโรค อาทิ ยาอายุวัฒนะ ยาเลือดขึ้น ยาเมาหัว เป็นต้น ใบลานหน้าสุดท้าย ระบุชื่อเจ้าของเอกสารโบราณด้วยหมึกสีน้ำเงิน อักษรไทย ภาษาไทย ว่า “นายทองสา สุดตา” ทะเบียนของหอจดหมายเหตุสาธารณสุขแห่งชาติ คือ (23) สบ. 23.1.4/25 นายทองอ่อน สิทธิไกรพงษ์ได้มอบให้หอจดหมายเหตุสาธารณสุขแห่งชาติเก็บรักษา

BKK002-005ตำรารวมบทกลอนสรรเสริญและชีวประวัตินะบีมูฮัมหมัด

การอ่านเอกสารชุดนี้ ให้อ่านจากขวาไปซ้าย สภาพเอกสารที่พบมีกระดาษมีรอยน้ำซึม กระดาษติดกัน บางส่วนที่กระดาษติดกันนั้นอักษรมีลบเลือนบ้าง แต่โดยรวมยังอ่านได้ หน้าแรกของบทมีการตกแต่งลวดลาย วรรคตอนต่าง ๆ ในตำราถูกจัดไว้เป็นหมวดหมู่ ในกรอบดำ-แดง

BKK002-004ตำรารวมบทสวดขอพรของชาวมุสลิม

การอ่านเอกสารชุดนี้ ให้อ่านจากขวาไปซ้าย ตำราคู่มือรวมบทขอพร (ดุอา) ขั้นตอนการปฏิบัติศาสนกิจต่าง ๆ อาทิ การละหมาดฟัรฎู ละหมาดซุนนะห์ ละหมาดวันอีด การอาบน้ำละหมาด การจัดการศพ การเข้ามัสยิด การทำบุญอัรวาอ์ ฯลฯ

NPT004-042ตำรารักษาธาตุกำเริบ

หน้าต้น กล่าวถึงโรค สูตรยา สัดส่วนสมุนไพรในการปรุงยา ส่วนหน้าปลายมีภาพลายเส้นเขียนยันต์

NPT005-010ตำราเรียนภาษาบาลี

ตำราเรียนภาษาบาลี กล่าวถึงการเรียกชื่อตัวเลข เช่น 1 คือ ปถม 2 คือ ทุติย เป็นต้น กล่าวถึงวิภัตติแปดหมู่ มีตารางการแจกวิภัตติปัจจัย ซึ่งเป็นการเปลี่ยนแปลงรูปคำในประโยค เพื่อแสดงเพศ พจน์ การก บุรุษ กาล วาจก มาลา ฯลฯ

NPT004-053ตำราแรกนา

กล่าวถึงตำราแรกนา นอกจากนี้ยังมีเรื่องดำเนินพระราม, เทพจร, กามจร, นาคสมพงษ์, กรุงพาลี, ทำนายต่างๆ เช่น ทำนายหนูร้อง ทำนายแมงมุมตีอก ทำนายหนูกัดผ้า ทำนายหนูกัดตัว เป็นต้น

RBR003-057ตำราฤกษ์ยามและคาถา

สมุดไทยบันทึกตำราดูฤกษ์ยาม โหราศาสตร์ และคาถาอาคม ไสยศาสตร์ ธรณีสาร มีภาพยันต์

RBR003-012ตำราฤกษ์

สมุดไทยบันทึกตำราต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับโหราศาสตร์ ตำราห่วงดูฤกษ์, ตำราดิถีทั้ง 5, ตำราหัวเรียงหมอน ฯลฯ

RBR003-069ตำราลมสูรย์จันทร์

สมุดไทยบันทึกตำราโหราศาสตร์ เช่น ตำราลมสูรย์จันทร์, ตำราธรณีเลียบโลก, ตำราปลูกเรือนกุฏิวิหาร, ตำราปลูกเรือนตามเดือน, ตำราปลุกเสาเรือนขุดหลุมเสา, ตำราดูชองนอน, ตำราแปลงแม่ชีไฟ, ตำราลงเรือนไปเยือนเขา, ตำราดูเอาผัวเอาเมีย, ตำราวันตัดผม, ตำราวันดำหัว, ตำราวันตัดเสื้อผ้า, ตำราวันตัดไม้, ตำราทำนายนาคให้น้ำ, ตำราดูกระดูกและหนัง, ตำรายามเกิด, ตำราแรกไร่นา, ตำราดูวันไปค้าขาย, ตำราลักษณะแมว, แบบตั้งเครื่องสะเดาะเคราะห์, ตำราดูของหาย, ตำราดูลูกในท้อง ฯลฯ ด้านในบันทึกว่า “จบตำราลมสูรย์จันทร์แต่เท่านี้ ขอให้ท่านพิจารณาเอาตามที่เขียนไว้นี้ ถูกถ้วนดีทุกประการนั้นแล้ว ท่านเอย”