เอกสารโบราณในประเทศไทย

NPT004-075ตำรายาริดสีดวง

กล่าวถึงตำรายาโรคริดสีดวง และคาถาหัวใจพระเจ้าต่างๆ เขียนเป็นภาษาบาลีสำเนียงมอญ

NPT004-067ตำรายารุเลือด

ตำรับยาสมุนไพรหลายขนาน ยาขับหนองใน ยาแก้อุปทม ยารุเลือด ยาขับเลือด ยาแก้กาฬสิงคลี ยาแก้เลือดตีขึ้น ยาดองแก้โทษานุโทษ ยาบำรุงเลือด ยารุเลือดมิถึงระดู

NPT004-081ตำรายาเรื้อนกวาง

NPT001-008ตำรายาโรคลม

ตำรายาเกี่ยวกับโรคลม ในคัมภีร์ชวดาร เกี่ยวกับลมต่างในร่างกายที่ไหลหมุนเวียนอยู่ หากเกิดความผิดปกติกับลมดังกล่าวก็จะทำให้เกิดโรคภัยไข้เจ็บต่างๆ ได้ ซึ่งมีสูตรยาสมุนไพรที่ใช้รักษาโรคต่างๆ เหล่านั้นด้วย ท้ายเรื่องเป็นภาพยันต์ชนิดต่างๆ

NPT003-007ตำรายาโรคลม และการคลอดบุตร

สมุดไทยฉบับนี้ ประกอบด้วย 2 เรื่องหลักๆ คือ เรื่องเกี่ยวกับตำรายาโรคลม ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในคัมภีร์ชวดาร และอีกเรื่องคือ ตำรายาที่ใช้ในการคลอดบุตร และกรณีต่างๆ ที่อาจจะเกิดขึ้น ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของคัมภีร์ปฐมจินดา

NPH001-017ตำรายาเลือดทั้งปวง

ตำรายาเลือดทั้งปวง อาทิ ยาเลือด ยาลม ยาแห่บ่ตก สันนิบาต เป็นต้น ทะเบียนของหอจดหมายเหตุสาธารณสุขแห่งชาติ คือ (23) สบ. 23.1.4/17 นายทองอ่อน สิทธิไกรพงษ์ได้มอบให้หอจดหมายเหตุสาธารณสุขแห่งชาติเก็บรักษา

RBR003-046ตำรายาและการเจริญกรรมฐาน

ตำรับตำรายาการแพทย์แผนไทย และวิธีการเจริญอสุภะกรรมฐาน

NPT004-043ตำรายาและครรภ์ทรักษา

กล่าวถึง โรค อาการเจ็บป่วย และสูตรยาสำหรับรักษาโรคนั้นๆ อาทิ ยารักษาฝี ยาแก้ตะคริว ยาแก้ขัดเบา ยาแก้กาฬ ยาอาจารย์อัมวัดตะหลุก ยาทิพย์ไสยาสน์ ยาดองแก้เลือดหญิงอยู่ไฟไม่ได้ ยาบำรุงโลหิต ยาไฟประลัยกัลป์ ยาประจุไข้เหนือ ยาพินทุกาฬ ยามหานิลแท่งทอง ยาเนาวโกฐ และยาครรภ์ทรักษา ฯลฯ

NPT008-014ตำรายาและคาถา

RBR003-038ตำรายาและคาถาอาคม

สมุดไทยบันทึกตำรับยาแพทย์แผนไทย เช่น ยาตา ยาฝีดาษ ยาไข้ทั้งปวง เป็นต้น และมีเรื่องคาถาอาคมแทรกในเล่ม

RBR003-044ตำรายาและคาถาอาคม

สมุดไทยดำบันทึกตำรายาแผนไทย และคาถาอาคม ไสยศาสตร์

RBR003-050ตำรายาและคาถาอาคม

สมุดไทยบันทึกตำรับตำรายาแผนไทยตำรับต่าง ๆ และเรื่องไสยศาสตร์ที่เป็นคาถาอาคม

RBR003-084ตำรายาและคาถาอาคม

สมุดไทยบันทึกตำรายาและตำราไสยศาสตร์ประเภท คาถาอาคมต่าง ๆ หน้าปกเขียนเป็น “ตำรายา” มีข้อความด้านในว่า “เขาแช่งไว้ไม่ให้ใครเอาเรียน” มีบันทึกวันเดือนปีเกิด “เอื้อยเธด เกิดปีระกา อายุ ๓๕ ปี เอื้อยเธด ตายเดือน ๑๒ ขึ้น ๑๐ ค่ำ วันอาทิตย์ ปีมะแม ศักราชล่วงไปได้ ๒๔๖๒ วันล่วงได้ ๒๓” มีบันทึกทั้วไป “ซื้อของหมด ๑๐๖ สิบบาท”, “บาเปื่อง เกิดปีมะเส็ง เดือน ๑๑ ขึ้นค่ำ ๑ วันจันทร์”, “บาโห้ เกิดปีฉลู เดือนสี่ แรม ๑๓ ค่ำ”

RBR003-085ตำรายาและคาถาอาคม

สมุดไทยบันทึก ตำรายา และคาถาอาคมต่าง ๆ เช่น เวนข้าวสังฆ์, คำให้พร(แบบภาคเหนือ), ยาพันละดึกขี้ไม่ออก, ยาอยู่เดือน, ยาลูกอ่อนลงท้อง, ยาเขียวสรรพคุด, ยาแก้ลม, ยาเบื่อแก้ขี้ราก, ยากวาดเด็กทราง, ยาเขียวพระอินทร์หื้อ, ยาห้ามราก, ยากินแก้สะอึก, ยาแก้ลมตีนตายมือตาย, ยามะเร็ง, ยาอายุวัฒนะ, ยาขี้กลาก, ยาริดสีดวง, ยาเบา, ยาเมา, คาถาหัวใจกรณี, คาถาเสกสีผึ้ง, คาถาเสกน้ำล้างหน้า, โอมสิทธิสาวหูม ฯลฯ มีวันเดือนปีเกิดของบุคคลด้วย เช่น “ไอ่อยู่ ปีชวด เดือน ๘ แรม ๑๑ ค่ำ วันเสาร์ ชายอยู่”, “ปีเถาะ เดือน ๖ แรม ๑๕ ค่ำ วันจันทร์ หญิงบูน”, “ปีวอก เดือน ๗ แรม ๕ ค่ำ วันผะหัส ชายยัน”, “ปีฉลู เดือน ๕ แรม ๕ ค่ำ วันผะหัส ชายหมาย”, “นามสกุล รวมแสง”

RBR003-032ตำรายาและคาถาอาคม

สมุดไทยบันทึกตำรายาและคาถาอาคม ตำราไสยศาสตร์ มีภาพยันต์ต่าง ๆ ด้วย

RBR003-043ตำรายาและค่าวสุวัตร

สมุดไทยบันทึกตำรายา และวรรณกรรมเรื่อง ค่าวสุวัตรนางบัวคำ คาดว่าน่าจะเป็นเล่มเดียวกับ RBR003-036

RBR007-017ตำรายาและตำราดูทิศ

เอกสารโบราณกล่าวถึง ตำราดูดวงชายหญิง ตำราดูทิศ ดูฤกษ์ยามในการทำการมงคลล ตำราดูเสาและตำราปลูกเรือน จากนั้นกล่าวถึงตำรายารักษาโรคต่างๆ เช่น ยาเลือดระดูเสีย ยานิ่ว ยาแก้ขัดหนัก ยาแปรไข้ ยานัตถุ์ ยาจับไข้หัวลม ยาแก้ระดูไม่สะดวก ยาแก้ระดูธาตุ ยาดอง ยาแก้ลม เป็นต้น เอกสารโบราณชำรุด ไม่ครบฉบับ

SAC002-001ตำรายาและตำราไสยศาสตร์

หน้าต้นเป็นตำรายา กล่าวถึงโรคและสมุนไพรสำหรับรักษาโรค เช่น ยารักษาริดสีดวงงอก ประกอบด้วย ลูกกล้วย 1 อุตพิด 1 กดาดแดง 1 ก้านชา 1 พฤกษ์ 1 บดเข้าด้วยกันผสมน้ำผึ้งรวงปั้นเป็นลูกกลมขนาดเท่าลูกพุทรา กินหายแล เป็นต้น หน้าปลายเป็นเรื่องไสยศาสตร์ เช่น คาถาเรียกผู้หญิงเข้าหา คาถาสะกดศัตรู เป็นต้น

RBR002-0843ตำรายาและตำราหมอดู

เลขทะเบียน 65 ตำรายาแผนโบราณ

SAC003-001ตำรายาและตำราห่วง

ต้นฉบับเป็นสมุดไทยขาว เขียนด้วยอักรไทยและขอมไทย เนื้อหาส่วนใหญ๋เป็นตำรายากล่าวถึงแผนเส้น รูปผู้ชาย ส่วนหน้าปลายมีภาพแผนเส้น และตำราห่วง

RBR007-001ตำรายาและตำราโหราศาสตร์

สมุดไทยขาวมีหลายลายมือ เริ่มด้วยการกล่าวคาถาของฤาษีตาไฟ จากนั้นกล่าวถึงลักษณะไข้สามประการ จากนั้นกล่าวอาการของไข้ต่างๆ และยาสำหรับรักษาโรค เช่น ยาแก้ไข้สารพัดลม ยาปิดแผลทั้งปวง ยาทาแผล ยาพยาธิ ยาแก้ซาง เป็นต้น จากนั้นเป็นตำราโหราศาสตร์ เช่น การดูยามสามตา การดูวันดีวันร้าย เป็นต้น

SKN001-006ตำรายาและตำราโหราศาสตร์

สันนิษฐานว่าสมุดไทยเล่มนี้เป็นเรื่องเดียวกับ SKN001-010 และ SKN001-013

NPT003-010ตำรายาและตำราโหราศาสตร์

หน้าต้น กล่าวถึง ตำรายารักษาโรคซาง อาการและสูตรสมุนไพรในการรักษา นอกจากนี้ยังภาพวาดเป็นรูปคนและตำแหน่งของโรคอีกด้วย ส่วนหน้าปลายเป็นตำราทำนายฝัน ซึ่งเขียนเป็นร้อยกรอง และภาพยันต์ เช่น ยันต์กันศัตรู ยันต์กันหนู เป็นต้น

NPH001-021ตำรายาและเป่า

ตำรายาและเป่า อาทิ ยาแก้พิษร้อน พิษขึ้นคัน ซางแดง เป็นต้น ทะเบียนของหอจดหมายเหตุสาธารณสุขแห่งชาติ คือ (23) สบ. 23.1.4/21 นายทองอ่อน สิทธิไกรพงษ์ได้มอบให้หอจดหมายเหตุสาธารณสุขแห่งชาติเก็บรักษา

RBR003-025ตำรายาและพระอภิธรรมสังคหะ

สมุดไทยบันทึกตำรายา มีพระอภิธรรมสังคหะ และชาดกเรื่องสุทธนูชาดกแทรกไว้ในเล่ม

BKK001-016ตำรายาและยันต์

หน้าต้นเป็นตำรายาระบุชื่อเจ้าของว่า ตาอินสอน อยู่สุงเมืองละคอน กล่าวถึงยาต่างๆ อาทิ โองการพระอินสอน ยาถ่ายเลือด ฯลฯ และลายไทยวาดด้วยดินสอ ส่วนหน้าปลายเป็นภาพยันต์ หมายเหตุ ต้นฉบับภาพยันต์กลับหัว

RBR003-053ตำรายาและยันต์

สมุดไทยบันทึกตำรายาสมุนไพรแผนโบราณ มียันต์ไสยศาสตร์ และมีเรื่องราวคล้ายวรรณกรรมไม่ทราบเรื่อง ท้ายสมุดบันทึกว่า “หนังสือครูสายลาวใหญ่ สร้างไว้ในพระศาสนานั้นแล”

RBR003-016ตำรายาและยันต์

ตำรายาบันทึกตำรับยาโบราณต่าง ๆ และภาพยันต์ ไสยศาสตร์

NPT010-029ตำรายาและยันต์

NPT010-031ตำรายาและยันต์

NPT010-032ตำรายาและยันต์

NPT010-033ตำรายาและยันต์