ผีโพง : ความเชื่อ

     ผีโพง คือ ผีที่สิงในคนได้ คนที่เป็นผีโพง จะชอบกินของดิบ ของสด เช่น เลือดสด ลาบเลือด ฉะนั้นชาวอีสานมักเรียกคนที่ชอบกินของสด ของดิบ ๆ ว่า "โพง" หรือ "ผีโพง" 

     ส่วนผีเป้าก็มีพฤติกรรมเดียวกันคือชอบกินของดิบของสด ฉะนั้นชาวอีสานมักเรียกรวม ๆ กัน ว่า "ผีโพง ผีเป้า" บางแห่งอธิบายว่า ผีโพงสิงคนแล้วทำให้มีแสงสว่างออกทางจมูกเวลาหายใจและชอบหากินเวลากลางคืน (คล้าย ๆ กับผีกระสือในภาคกลาง)

ตัวละครผีโพงในวรรณกรรมอีสาน

    ตัวละครที่เป็นผีโพงในวรรณกรรมอีสานไม่ค่อยจะพบมากนัก แต่เรื่องนางผมหอม นางผีโพง มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาโครงเรื่อง นั่นคือ ตัวละครนางผีโพงเป็นตัวร้ายฝ่ายหญิงที่ชิงรักหักสวาทกับนางผมหอม ดังนี้ 

    เมื่อนางผมหอมอาศัยอยู่ในป่ากับพระยาช้างผู้เป็นบิดา (และเรียกว่า "ช้างโพง" ด้วย) อยู่บนหอสูง ได้รับความสะดวกสบาย เพราะพระยาช้างโพงได้แสวงหาสิ่งของเครื่องใช้มาให้ ครั้งหนึ่งนางนำเส้นผมใส่ผอบลอยน้ำอธิษฐานหาคู่ เมื่อเจ้าชายได้ผอบเส้นผมนางผมหอม ก็หลงใหลในกลิ่นหอมติดตามหานาง เดินทางผ่านเมืองนางผีโพง นางผีโพงจำแลงกายเป็นนางผมหอม เจ้าชายสีลาทราบว่าผมไม่หอมจึงหนีนางไปในที่สุดก็พบนางผมหอม และส่งสารเสี่ยงทายพร้อมกับผอบเส้นผม นางผมหอมทราบว่าเป็นเนื้อคู่ จึงรับไปอยู่ร่วมกันบนหอสูง จนมีลูก ๒ คน วันหนึ่งเจ้าชายสีลาคิดถึงบ้านเมืองจึงชักชวนนางผมหอมกลับเมือง เจ้าชายกับนางผมหอมพาบุตรน้อยทั้งสองลักลอบหนีพระยาช้างไป ระหว่างทางผ่านมาพบนางผีโพง นางผีโพงได้จำแลงกายเป็นนางผมหอม และผลักนางผมหอมตกน้ำ และสาปให้จำความไม่ได้ นางจึงไปอาศัยอยู่กับลิงกัง นางผีโพงก็เป่ามนต์ให้เจ้าชายหลงใหล ส่วนบุตรทั้งสองทราบว่าเป็นนางจำแลงไม่ใช่นางผมหอม แต่เจ้าชายไม่เชื่อ ในที่สุดเจ้าชายก็พานางจำแลงไปอยู่ในวัง บุตรชายคนโตทราบเรื่องราวโดยตลอด วันหนึ่งเวทมนตร์นางผีโพงเริ่มคลายบ้าง เจ้าชายรู้ว่าบุตรชายทั้งสองไปหามารดาในป่ากลับมา ครั้นเมื่อจะลงโทษบุตรชาย ๆ จึงเล่าเรื่องมารดาให้ฟัง เจ้าชายจึงรู้สึกตัวและคิดกำจัดนางผีโพงเสีย จึงหลอกให้นางผีโพงไปในสวนอุทยาน และให้ทหารจับฆ่าเอาเลือดนางผีโพงมาให้นางผมหอมสระผม นางผมหอมจึงเริ่มตื่นจากถูกสาป เจ้าชายจึงพากลับเข้าเมืองและอยู่อย่างสันติสุข

ธวัช ปุณโณทก เรียบเรียง