ค้นหางานศิลปกรรม

ฐานข้อมูลศิลปกรรมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

 
 
 
 
 
 
 

พระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี

คำสำคัญ : วงเวียนพระเจ้าตากสิน, อนุสาวรีย์พระเจ้าตากสิน, พระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช, พระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี, พระเจ้าตากสินมหาราช, จอมพล ป. พิบูลสงคราม, ศิลป์ พีระศรี

ชื่อเรียกอื่นพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช,อนุสาวรีย์พระเจ้าตากสิน
ชื่อหลักวงเวียนใหญ่
ชื่ออื่นวงเวียนพระเจ้าตากสิน
ประเภทงานศิลปะประติมากรรม
ตำบลบางยี่เรือ
อำเภอเขตธนบุรี
จังหวัดกรุงเทพมหานคร
ภาคภาคกลาง
ประเทศไทย
พิกัดภูมิศาสตร์
ค่าองศาทศนิยม
Lat : 13.72632
Long : 100.493074
พิกัดภูมิศาสตร์
พิกัดกริด
Zone : 47 P
Hemisphere : N
E : 661443.53
N : 1517958.21
ตำแหน่งงานศิลปะกลางวงเวียนใหญ่

ประวัติการสร้าง

ในปี พ.ศ. 2477 นายทองอยู่ พุฒพัฒน์ ผู้แทนจังหวัดธนบุรีในขณะนั้นได้เสนอเรื่องต่อคณะคณะรัฐมนตรีให้สร้างอนุสาวรีย์พระเจ้าตากสิน ในปีต่อมา รัฐบาลรับเรื่องมาดำเนินการโดยกำหนดให้ตั้งอนุสาวรีย์ที่วงเวียนใหญ่ หลวงวิจิตรวาทการได้สั่งให้ออกแบบอนุสาวรีย์ทั้งสิ้น 7 แบบตั้งแสดงในงานรัฐธรรมนูญปี พ.ศ. 2480 ให้มหาชนลงคะแนน ต่อมา การดำเนินการได้หยุดชะงักลงเพราะสงครามโลก 2 และปัญหาการเมือง ก่อนจะกลับมาดำเนินการใหม่ในปี พ.ศ. 2491 นายทองอยู่ พุฒพัฒน์ และนายเพทาย โชตินุชิต ได้ทำการรื้อฟื้นโครงการขึ้นใหม่ จอมพล ป.พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรีในขณะนั้นได้อนุมัติเงินจำนวน 200,000 บาทเป็นทุนเริ่มแรก และได้ตั้งคณะกรรมการอำนวยการสร้างอนุสาวรีย์ขึ้นใหม่ โดยให้กรมศิลปากรซึ่งมอบหมายให้ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี เป็นผู้ออกแบบ มีนายพิมาน มูลประมุข นายสิทธิเดช แสงหิรัญ และนายแสวง สงฆ์มั่งมีเป็นผู้ช่วย ซึ่งงานทั้งหมดแล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2497 สิ้นค่าใช้จ่ายทั้งหมด 5,197,882.45 บาท มีพิธีเปิดพระบรมราชานุสาวรีย์ในวันที่ 17 เมษายน พ.ศ. 2497 โดยกราบบังคมทูลอัญเชิญพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชเสด็จพระราชดำเนินไปทรงเปิดพระบรมราชานุสาวรีย์

กระบวนการสร้าง/ผลิต

ประติมากรรมหล่อโลหะรมดำ ฐานหล่อคอนกรีตเสริมเหล็ก

ประวัติการอนุรักษ์

-

ขนาดสูงประมาณ 15 เมตร จากแท่นที่ม้ายืนถึงพระหัตถ์ที่ชูพระแสงดาบ 4 เมตร 20 เซนติเมตร จากพื้นดินถึงแท่นที่ม้ายืน 9 เมตร 90 เซนติเมตร
ลักษณะทางศิลปกรรม

พระบรมรูปมีขนาดสองเท่าครึ่งของพระองค์จริง ทรงม้าพระที่นั่งออกศึก ทรงเครื่องกษัตริย์และสวมพระมาลา พระหัตถ์ขวาเงื้อพระแสงดาบในท่านำพล พระหัตถ์ซ้ายทรงกุมบังเหียน ผินพระพักตร์ไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ทางจังหวัดจันทบุรี ประดิษฐานบนแท่น ทั้งสองด้านประดับด้วยประติมากรรมนูนสูงเล่าเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ด้านละ 2 กรอบ รวม 4 กรอบ เล่าเหตุการณ์ 4 เหตุการณ์ได้แก่ ภาพประชาชนหมดหวังเมื่อกรุงศรีอยุธยาเสียให้แก่พม่า ภาพพระเจ้ากรุงธนบุรีทรงเกลี้ยกล่อมประชาชนให้ร่วมกันกู้อิสรภาพ ภาพสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีออกรบและได้รับชัยชนะทุกครั้ง และภาพความผาสุกของประชาชนหลังจากกู้เอกราชได้แล้ว ด้านหน้ามีแผ่นจารึกดวงฤกษ์และข้อความเทิดพระเกียรติ

ข้อมูลที่สำคัญทางวิชาการ

พระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีสร้างขึ้น ในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม ออกแบบและควบคุมการหล่อโดยศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี เป็นพระบรมสมเด็จพระเจ้าตากสินประทับบนหลังม้า ในการออกแบบพระราชานุสาวรีย์นี้ ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรีได้ใช้ใบหน้าของนายทวี นันทขว้าง และนายจำรัส เกียรติก้องเป็นต้นแบบสำหรับปั้นพระพักตร์และใช้ม้าของกรมทหารม้ารักษาพระองค์บางซื่อจำนวนหนึ่งเป็นแบบสำหรับม้าพระที่นั่ง ทางรัฐบาลได้ให้ประชาชนออกเงินบริจาคสร้างพระบรมราชุสาวรีย์ และเปิดโอกาสให้ประชาชนได้ออกเสียงเลือกแบบซึ่งเสียงส่วนใหญ่เลือกแบบดังที่เห็นในปัจจุบัน เนื่องจากในวันที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2310 เป็นวันที่สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีทรงกอบกู้เอกราชชาติไทยกลับคืนหลังจากการเสียกรุงครั้งที่สอง ปราบดาภิเษกขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์แห่งกรุงธนบุรี ทางราชการจึงกำหนดให้วันที่ 28 ธันวาคม ของทุกปีเป็นวันถวายบังคมพระบรมราชาอนุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี จะมีพิธีบวงสรวงดวงพระวิญญาณของพระองค์ ที่พระบรมราชานุสาวรีย์ วงเวียนใหญ่

ข้อสังเกตอื่นๆ

-

ยุคประวัติศาสตร์
สมัย/รูปแบบศิลปะรัตนโกสินทร์
อายุพุทธศตวรรษที่ 25
ศาสนา/ความเชื่อที่เกี่ยวข้อง-
ตำนานที่เกี่ยวข้อง

-

งานศิลปะที่เกี่ยวข้อง

พระบรมราชานุสาวรีย์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว หรือ พระบรมรูปทรงม้า กรุงเทพมหานคร

รูปแบบลิขสิทธิ์Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)
เจ้าของสิทธิ์ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)
วันที่จัดทำข้อมูล2017-07-31
ผู้จัดทำข้อมูลพัสวีสิริ เปรมกุลนันท์
บรรณานุกรม

กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์. อนุสาวรีย์ในประเทศไทย เล่ม 1. กรุงเทพฯ: กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์, 2539.

กฤษณา หงส์อุเทน. “อนุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช : ดอกผลของศิลปะเรอเนสซองส์ของอิตาลีในสยาม” ศิลปวัฒนธรรม. 31, 2 (ธันวาคม 2552): 104 – 117.

“จดหมายเหตุศิลปิน : อาจารย์ศิลปะปั้นอนุสาวรีย์พระเจ้าตาก : ม้าหางชี้ จะขี้ใช่ไหม” ศิลปวัฒนธรรม. 6, 1 (พฤศจิกายน 2527): 104 – 111.

ประพัฒน์ ตรีณรงค์. “พระบรมรูปพระราชอนุสาวรีย์ สมเด็จพระเจ้าตากสินกรุงธนบุรี” ศิลปากร. 24, 1 (มีนาคม 2523): 43 – 59.