ศัพทานุกรมจารึก

The Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre

ศัพทานุกรมจารึก

ผลลัพท์การค้นหา

	คำศัพท์	คำจารึก	ชนิด	ความหมาย	ภาษา
793	อุตตมปัญญา (1)	อุตตมปัญญา	น.	ชื่อเฉพาะในจารึกนี้ได้แก่ ท่านผู้ทำการเขียนเรื่องราวลงบนแผ่นศิลา	ป.
794	วิจิตรลิกขิต (1)	วิจิตฺรลิกฺขิต	ก.	เขียน	ป.
795	ลวด (1)	ลวด	ว.	เลย	ท.
796	เปิกซง้า (1)	เปลิกซงา	น.	ชื่อวันไทยแบบโบราณ รอบหนึ่งมี 60 วัน	ท.
797	โรหินีรึกส (1)	โรหินีรึกส	น.	โรหิณีฤกษ์, ชื่อดาวฤกษ์หมู่หนึ่ง, แม่โคแดง, จมูกม้า ก็เรียก	ป.
798	เจ้าแคว้น (1)	เจ้าแควน	น.	ผู้ดูแลบ้านเมือง, เจ้าเมือง	ท.
799	ต้อง (1)	ตอง	ก.	สลัก	ท.
800	เมือพิดเมือทูล (1)	เมิอพิธเมิอทูล	ก.	ไปกราบทูลเรื่องราว	ท.
801	เขาฝูงนี้ (1)	เขาฝูงนี	น.	คนหมู่นี้	ท.
802	อบายทั้งสี่ (1)	อบายทงัสิ	น.	อบายทั้ง 4 ได้แก่ นรก, เปรต, อสุรกาย, เดรัจฉาน	ท.
803	ออกใหม่ค่ำหนึ่ง (1)	..ก(ใ)หมฅำนึง	ว.	ขึ้นหนึ่งคำ	ท.
804	เดิน 9 (1)	เดิน 9	น.	เดือน 9 ภาคเหนือ ตรงกับเดือน 7 ภาคกลาง	ท.
805	รีก (1)	รีก	น.	ฤกษ์	ท.
806	ปีฏก (1)	ปีตะกะ	น.	ปิฏก, หมวดแห่งคำสอนในพระพุทธศาสนา	ท.
807	ปรีบวน (1)	ปะรีบวน	ว.	บริบูรณ์	ท.
808	อั้น (4)	อนั, อนน	ว.	หั้น, นั้น	ท.
809	พะญาว (2)	พะญาว	น.	พะเยา (ชื่อเมือง)	ท.
810	ผะหญา (2)	ผฺระหญา, ผระห̅ญา	น.	ปัญญา	ท.
811	ญีง (1)	ญีง	น.	หญิง, ผู้หญิง	ท.
812	เค้าคน (1)	เคาฅน	น.	บุคคลที่ต้นตระกูลเป็นข้าพระมาก่อน	ท.
813	ต (49)	ต	บ.	อัน, ต่อ, ของ, ที่, แก่	ข.
814	กรุง (2)	กุรุงฺ	ก.	ครอบ, รักษา, ป้องกัน, ปกครอง	ข.
815	กรุง (1)	กุรุงฺ	น.	"พญา" หรือ "ราชา" ก็มี เช่น “กรุงศรีธรรมาโศก” ในศิลาจารึกนี้ก็คือ “พญาศรีธรรมาโศก” หรือ “พระเจ้าศรีธรรมาโศก” นั่นเอง เรื่องราวที่เกี่ยวกับพระเจ้าศรีธรรมโศกทั้งสองพระองค์ปรากฏอยู่ในหนังสือเอกสารประวัติศาสตร์เมืองพัทลุง ซึ่งแต่งเมื่อ พ.ศ. 2272 สมัยกรุงศรีอยุธยา รัชกาลสมเด็จพระภูมินทรราชา (ขุนหลวงท้ายสระ) เล่าเรื่องนางเลือดขาว มีใจความตอนหนึ่งเกี่ยวกับพระเจ้าศรีธรรมาโศกทั้งสองพระองค์ว่า “นางและเจ้าพญา (คือนางเลือดขาว และกุมารผู้เป็นสามี) กรีธาพลกลับหลังมายังสทิงบางแก้วเล่าแล กุมารก็เลียบดินดูจะสร้างเมือง ก็มาถึงแขวงเมืองนครศรีธรรมราชและก็สร้างพระพุทธรูปเป็นหลายตำบล จะตั้งเมืองบมิได้ เหตุน้ำนั้นเข้า หาพันธุ์สักบมิได้ ก็ให้มาตั้ง ณ เมืองนครศรีธรรมราช แลญังพระศพธาตุแลเจ้าพระยา (แลเจ้าพระญา = คือเจ้าพระญา) ศรีธรรมาโศกราช ลูกเจ้าพระยาศรีธรรมโศกราชนั้น” สำหรับข้อความที่ใช้เส้นดำนั้น หมายความว่า “ซึ่งมีพระบรมอัฐิของเจ้าพระญาศรีธรรมาโศกราช ผู้เป็นพระราชโอรสของเจ้าพระญาศรีธรรมาโศกราชประดิษฐานอยู่ในที่นั้น” ตามข้อความที่ยกมานี้พอจะทราบได้ว่า เมืองนครศรีธรรมราชในสมัยนั้นมีพระเจ้าแผ่นดินที่ทรงพระนามว่าพระเจ้าศรีธรรมาโศกราชอยู่สองพระองค์ คือ พระชนกกับพระราชโอรส แต่ถึงกระนั้นก็ยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัดว่า ข้อความที่กล่าวมานี้จะตรงกับข้อความในศิลาจารึกหลักนี้หรือไม่ ขอให้นักประวัติศาสตร์ช่วยกันพิจารณาต่อไป	ข.
816	กรุง (3)	กุรุงฺ, กฺรุงฺงฺ	น.	นคร, ราชธานี, บุรี	ข.