| คำศัพท์ | คำจารึก | ชนิด | ความหมาย | ภาษา | |
|---|---|---|---|---|---|
| 3289 | อายตนะ (1) | อายตน | น. | ที่ต่อ, เครื่องติดต่อ, แดนต่อความรู้, เครื่องรู้และสิ่งที่รู้ เช่น ตาเป็นเครื่องรู้ รูปเป็นสิ่งที่รู้, หูเป็นเครื่องรู้ เสียงเป็นสิ่งที่รู้ เป็นต้น | ท. |
| 3290 | อนัตตา (2) | อนัตตา | ว. | ไม่ใช่ตัวไม่ใช่ตน | ป. |
| 3291 | ตามสัตติกำลัง (1) | ตามสัตติกำลัง | ก. | ตามความสามารถ และตามกำลัง หรือตามกำลังความสามารถ (สัตติ = ความสามารถ) มาจากคำบาลีว่า ยถาสตฺติ ยถาพลํ | ท. |
| 3292 | นามรูป (1) | นามรูป | น. | นามและรูป, มนุษย์เรา ประกอบด้วยส่วนต่างๆ 5 อย่าง เรียกว่า ขันธ์ 5 คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ, เราอาจย่นย่อลงอีกก็ได้ คือ รูปเรียกว่ารูป ส่วนอีก 4 อย่างเรียกว่านาม, คำว่านามรูป จึงหมายถึง ขันธ์ 5 นั่นเอง | ป. |
| 3293 | อิสสา (1) | อิสสา | ก. | ความหึงหวง ความชิงชัง | ป. |
| 3294 | อนุมาน (1) | อนุมาน | ก. | คาดคะเนตามหลักเหตุผล | ป. |
| 3295 | เบื้องหน้า (1) | เบื้องน่า | ว. | ข้างหน้า ต่อไป อนาคต | ท. |
| 3296 | สัมปิณฑิตมหานิทาน (1) | สัมบิณฑิตมะหานิทาน | น. | คัมภีร์ที่กล่าวถึงเรื่องราวของพระพุทธเจ้า ตั้งแต่สมัยที่เป็นพระโพธิสัตว์นอกกาลพุทธภูมิ เป็นผลงานที่แต่งขึ้นในไทย ราวพุทธศตวรรษที่ 20 | ป. |
| 3297 | วิสุทธชนวิลาสินี (1) | วิสุทธวิลาศนี | น. | อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน เนื้อความกล่าวถึงประวัติของอดีตพุทธเจ้าอย่างย่อ ซึ่งจะมีรายละเอียดอันพิศดารอยู่ในคัมภีร์มธุรัตถวิลาสินี อรรถกถา ขุททกนิกาย พุทธวงศ์ | ป. |
| 3298 | สัตตบรรณ (1) | สัตบัณพฤกษ | น. | ต้นยางขาว, ต้นตีนเป็ด, ต้นชบา | ป. |
| 3299 | อภิเนษกรมณ์ (1) | อภิเนศกรม, | น. | การออกบวชเพื่อคุณอันยิ่งใหญ่ | ป. |
| 3300 | จาริก (2) | จาริก | ก. | ท่องเที่ยวไปเพื่อสั่งสอนหรือแสวงบุญ | ท. |
| 3301 | โพธิสัตว์ (6) | โพธิสัตว์ | น. | ผู้ที่จะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าในอนาคต บุคคลใดได้รับพยากรณ์ จากพระพุทธเจ้าองค์ใดองค์หนึ่งแล้วว่าจะตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าในอนาคต ผู้นั้นเรียกว่าพระโพธิสัตว์ พระโพธิสัตว์ที่ยังท่องเที่ยวอยู่ในสงสารอาจเกิดเป็นมนุษย์ เทวดา หรือสัตว์เดียรัจฉานก็ได้ | ส. |
| 3302 | อามิส (1) | อามิศ | น. | สิ่งของวัตถุเครื่องล่อใจมีเงินเป็นต้น เช่น อย่าเห็นแก่อามิสสินจ้าง | ป. |
| 3303 | อาสว (1) | อาสว | น. |
อาสว หรือ อาสวกิเลส คือ กิเลสที่หมักหมม นอนเนื่องทับถมอยู่ในจิต ชุบย้อมจิตให้เศร้าหมอง ให้ขุ่นมัว ให้ชุ่มอยู่เสมอ เรียกย่อว่า อาสวะ ก็ได้ มี 4 อย่าง คือ
กาม ได้แก่ ความติดใจรักใคร่อยู่ในกามคุณ
ภพ ได้แก่ ความติดอยู่ในภพ ความอยากเป็นโน่นเป็นนี่
ทิฏฐิ ได้แก่ ความเห็นผิด ความหัวดื้อหัวรั้น
อวิชชา ได้แก่ ความไม่รู้จริง ความลุ่มหลงมัวเมา |
ป. |
| 3304 | อภิสมัย (8) | อภิสไมย | น. | ความตรัสรู้ | ป. |
| 3305 | สินธพ (1) | สินธพ | น. | ม้าพันธุ์ดีที่เกิดในลุ่มแม่น้ำสินธุ | ป. |
| 3306 | บริษัท (3) | บริสัช | น. | หมู่, คนแวดล้อม, คนรวมกัน | ส. |
| 3307 | สันนิบาต (7) | สันนิบาต | น. | การประชุม ที่ประชุม | ป. |
| 3308 | โกฏิ (7) | โกฎ | น. | ชื่อมาตรานับ เท่ากับ 10 ล้าน | ป. |
| 3309 | เอหิภิกขุ (5) | เอหิภิกขุ | น. | วิธีอุปสมบทซึ่งมีเป็นครั้งแรกที่พระพุทธองค์ทรงอุปสมบทให้ | ป. |
| 3310 | มานพ (1) | มานพ | น. | คน | ป. |
| 3311 | ปวารณา (2) | ปวรณา | ก. | ยอมให้ใช้, ยอมให้ขอ ยอมให้ว่ากล่าว, ยอมให้ตักเตือน, บอกเปิดโอกาสไว้ให้ | ป. |
| 3312 | อนึ่ง (12) | อนึ่ง | สัน. | อีกอย่างหนึ่ง อีกประการหนึ่ง | ท. |
