| ตัวอย่าง | ปรากฏใน | ด/บ | จังหวัด | ผู้ให้ความหมาย |
|---|---|---|---|---|
|
นา สง กุฏิวิหาร สฺถาน สฺยง ดสฺส นุ วีดาน ด วิจิตฺร พฺวํ เลง รฺวฺวจ รศฺมิยาทิตฺย มวด บนฺลาย บนฺลฺวง ชวนิกา รํยฺวล วิง ยตฺรา บํคบ อนฺตราล กฺราล นุ พสฺตฺร บญฺจรงฺค พฺวํ เลงดิ ด พุทฺธบาท จุะ ด ธรณิ สบ อนฺแล เถฺว พฺระ บูชากฺริยา โผง เจฺรน เพค พฺวํ อาจ ดิ คณนา ถา ปิ อีสฺส เลย โทะ นุ ปฺรยบ เมล พฺระราชมารฺคฺค โนะ ปฺรไพ ยฺวร สกฺ วรฺคฺค รูหาน ผฺลู สฺวรฺคฺ
(และปลูกสร้างกุฏิวิหารสถานที่ กางเพดานอันวิจิตร ไม่ให้แสงตะวันร้อน ให้แขวนพวงดอกไม้ เสด็จไปสั่งให้ปูลาดผ้าเบญจรงค์ไม่ให้เปื้อนพระบาทที่เหยียบลงบนพื้อดินทุกแห่ง ทำการบูชาทั้งหลายเป็นอันมากเหลือเกิน ไม่อาจคณนาว่าสิ้นสุดเลย แม้จะเปรียบดูพระราชมรรคานั้นก็สวยงามดังทางสวรรค์) |
จารึกวัดป่ามะม่วง (ภาษาเขมร) | 2/24 | สุโขทัย | พจนานุกรมเขมร - ไทย |
|
1269 ศก กุร พฺระบาทกมฺรเดงอญ ฤไทยราช ด ชา พฺระเจา ด พฺระบาทกมฺรเดงอญ ศฺรีรามราช นำ เสนาพลพฺยูห โผง อํ วิ ศฺรีสชนาไลย โมก ปฺรด ผคฺดผฺคง (หวูง) พล จร ด เกฺรา นา พฺระวิไสย เนา ปญฺจมี เกด เชษฐ ศุกฺรพาร
(1269 ศก (ปี) กุนพระบาทกมรเดงอัญฦาไทยราช ผู้เป็นพระราชนัดดาของพระบาทกมรเดงอัญศรีรามราช เสด็จนำพลพยุหเสนาทั้งหลายออกมาจากเมืองศรีสัชนาลัยมา รีบตบแต่งพลโยธา เดินอยู่นอกพระวิสัย ณ วันศุกร์ ขึ้น 5 ค่ำ เดือน 7) |
จารึกวัดป่ามะม่วง (ภาษาเขมร) | 1/4 | สุโขทัย | ยอร์ซ เซเดส์ |
|
ยฺย...มฺรตาญฺ ...นา ... (...มรตาญ...) |
จารึกปราสาทหินพิมาย 6 | 1/2 | นครราชสีมา | อุไรศรี วรศะริน |
|
มานฺ วฺระ ศาสน ต กํเสฺตงฺ อญฺ ราชกุล มหามนฺตฺรี เสฺตญฺ อญฺ จตุราจารฺยฺย ปนฺทฺวลฺ วฺระ ศาสน ต อาจารฺยฺย ปาลภาคว ต ปฺรตฺยฺย เปฺร โมกฺ สงฺ โคลฺ ปฺรศสฺต ก คิ สฺรุกฺ วนปุร นา วฺระ ปุนฺย (มีพระดำรัส ถึงกํเสตง อัญ ราชกุล มหามนตรี และเสตญ อัญ จตุราจารย์ ให้แจ้งพระดำรัสแก่อาจารย์ปาลภาควะ และปรัตยะ ให้ใช้ (คน) มาปักหลักให้ดี ที่เมืองวนปุระ ในที่พระบุณย์) |
จารึกบ้านพังพวย | 1/8 | สระแก้ว | พจนานุกรม เขมร - ไทย ฉบับทุนพระยาอนุมานราชธน |
|
o 1115 ศก วฺระ ชํนฺวนฺ วฺระ ปาท กมฺรเตงฺ อญฺ ศฺริชยวรฺมฺม ท ต วฺระ อาโรคฺยสาล นา ศิรวตฺสปุร (1115 ศก พระไทยธรรม (สิ่งของพระราชทาน) ของพระบาทกมรเตง อัญศรีชยวรม ทรงมอบให้พระอาโรคยาสาล ณ ศรีวัตสปุร) |
จารึกกรอบคันฉ่องสัมฤทธิ์ | 1/2 | ปราจีนบุรี | อุไรศรี วรศะริน |
|
เปฺร โมกฺ สํ ปฺรศสฺต อายฺ สาธุปาลี นา วฺระ โคตฺร (ราชฺยมเหนฺ) ทฺร วฺระ เปฺร สํ สิทฺธาย นุ กํเสฺตงฺ ชคตฺ ลิงฺคปูรี (โปรดให้มาจารึกพระบรมราชโองการนี้ที่สาธุปาลิ หน้า พระโคตร...โปรดให้รวมสิทธาย กับ กํเสฺตงฺ ชคตฺ ลิงฺคปูรี) |
จารึกวัดมะกอก | 1/10 | สระแก้ว | อุไรศรี วรศะริน |
|
มนฺ วฺระ ปาท กมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรี อุทาทิตฺยวรฺมฺมเทว เสฺวยฺ วฺระ ราชฺย กุเล โผงฺ สิงฺ นา กมฺรเตงฺ ชคตฺ ต ราช รุ ต ตาปฺร อฺเนา (ในรัชสมัยของพระบาทศรีอุทยาทิตยวรมเทวะชเยนทรบัณฑิตเป็นราชครู และได้รับตำแหน่งเป็นพระกัมรเตงอัญศรีชเยนทรวรมัน) |
จารึกสด๊กก๊อกธม 2 | 4/64 | สระแก้ว | อุไรศรี วรศะริน |
|
มนฺ วฺระปาท ปรเมศฺวร ปฺรติษฺฐา กมฺรเตงฺ ชคตฺ ต ราช อฺเนา นครศฺรีมาเหนฺทฺรปรฺวฺวต o วฺระปาท ปรเมศฺวร กลฺปนา สนฺตาน อฺนกฺ สฺตุกฺ รนฺสิ . ภทฺรปตฺตน คิ ต ชา สฺมิงฺ นา กมฺรเตงฺ ชคตฺ ต ราช ปฺรทฺวนฺนฺ เทา o วฺระ วรศาป วฺวมฺ อาจฺ ติ มานฺ อฺนกฺกฺ ต ใท ติ ต สิงฺ นา กมฺรเตงฺ ชคตฺ ต ราช ปฺร . เลงฺ สนฺตาน อฺนกฺ โนะ คุสฺสฺ . (พระบาทปรเมศวร (พระเจ้าชัยวรมันที่ 2) ได้ประดิษฐานพระเทวราชไว้ในนครศรีมเหนทรบรรพต แล้วทรงสถาปนาสกุล สตุก รันสิ และภัทรปัตตนะ ไว้ในฐานะผู้ปฏิบัติพระเทวราช พระองค์ทรงมีพระบรมราชโองการว่า นอกจากสกุลนี้แล้ว สกุลอื่นจะอยู่ปฏิบัติพระเทวราชไม่ได้) |
จารึกสด๊กก๊อกธม 2 | 3/57 | สระแก้ว | อุไรศรี วรศะริน |
|
นา กมฺรเตงฺ ชคตฺ ศฺรีศิขรีศฺวร... สฺรุกฺ วฺนุรฺ ทฺนงฺ ภควตฺ ปาท กมฺรเตงฺ อญฺ ต คุรุศฺรีทิวากรปณฺฑิต สฺถาปนา กมฺรเตงฺ อญฺ ตรำ สุวรฺณวฺร... (ส่วนกัมรเตงชคตศรีศิขรีศวร (ได้รับการถวาย?) เมืองพะนุรทะนง ภควัตบาทกัมรเตงอัญดคุรุศรีทิวากรบัณฑิต ได้สร้างกัมรเตงผู้ฟ้อนรำ ซึ่งทำจากทองคำ...) |
จารึกปราสาทหินพระวิหาร 2 | 1/45 | ศรีสะเกษ | อุไรศรี วรศะริน |
|
ลฺวะ – ต ราชฺย วฺระ ปาท กมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีหรฺษวรฺมฺมเทว ภควตฺ ปาท กมฺรเตงฺ อญฺ ต คุรุ ศฺรีทิวากรปณฺฑิต คิ ต อญฺเชญฺ ต (ชา ปฺร)ธาน โหม นา จตฺวาริ (ครั้นถึงรัชกาลของพระบาทกัมรเตงอัญศรีหรรษวรมันเทวะ ภควัตบาทกัมรเตงอัญดคุรุศรีทิวากรบัณฑิต ได้รับอัญเชิญให้ทำหน้าที่เป็นประธานโหมชั้น 4) |
จารึกปราสาทหินพระวิหาร 2 | 1/13 | ศรีสะเกษ | อุไรศรี วรศะริน |
|
นา มนฺ ชา เคจฉ ต คิ กรฺมฺมทุรฺคฺคม โผงฺ นา กมฺรเตงฺ ชคตฺ ศฺรีศิขรีศฺวร (ขณะที่ทำรั้วในกัมรเตง ชคต ศรีพฤทเธศวร) |
จารึกปราสาทหินพระวิหาร 1 | 1/3 | ศรีสะเกษ | อุไรศรี วรศะริน |
|
964 ศก วฺยรฺ เกตฺ ไจตฺร วิศุวสํกฺรานฺต นุ วฺระ กํมฺรเตงฺ อญฺ ศิวทาส คุณโทษ วฺระ สภา นา กํมฺรเตงฺ ชคตฺ ศฺรีวฺฤทฺเธศฺวร สฺรุกฺ สฺตุกฺ อํวิลฺ (มหาศักราช 964 ขึ้น 2 ค่ำ เดือน 5 แห่งวิศุวสงกรานต์ ด้วยพระกัมรเตงอัญศิวทาส คุณโทษ พระสภาแห่งกัมรเตงชคต ศรีพฤทเธศวร เมืองสดุกอำพิล) |
จารึกวัดสระกำแพงใหญ่ | 1/2 | ศรีสะเกษ | อุไรศรี วรศะริน |
|
893 ศก นุ มานฺ วฺระ ศาสน ธูลี วฺระ ปาท ธูลี เชงฺ วฺระ กํมฺรเตงฺ อญฺ ต ปรม ปวิตฺร ต กํมฺรเตงฺ อญฺ วฺระ ศกล ต จตุราจารฺยฺย นา โท ติ เปฺร สฺถาปนา วฺระ กํมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีอสฺมานฺธฺฤตจนฺทฺร มเหศฺวร นุ วฺระ กํมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีอสมานฺธฺฤตจนฺทฺรสฺถาม นุ กนฺโลงฺ กํมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีอสมานฺธฺฤตจนฺทฺรเทวี (มหาศักราช 893 มีพระกระแสรับสั่ง ธุลี พระบาทธุลีเชิง พระกัมรเตงอัญ พระบรมบพิตร แก่กัมรเตงอัญ พระสกล จตุราจารย์ ให้ไปสถาปนา พระกัมรเตงอัญศรีอสมานธฤตจันทรมเหศวร, พระกัมรเตงอัญศรีอสมานธฤตจันทรสถามะ และพระแม่เจ้ากัมรเตง อัญศรีอสมานธฤตจันทรเทวี) |
จารึกปราสาทเมืองแขก 1 | 1/4 | นครราชสีมา | อุไรศรี วรศะริน |
|
รฺยฺย ปิถา นุ สากฺษาตฺ ริ สาธุสชฺชน กํ เลฺมสฺ ติ นุ ปุนฺยกรฺมฺม เผฺย ธรฺมฺม อญฺ กํปิ ปํปตฺ สฺรลญฺ ปิ วรฺทฺธณ อเม วปา สปฺปฺ ชนฺม ติ อญฺ ปฺรติษฺฐา เนา นา นุ เกตฺ เลงฺ วทุธนฺย นุ โภค วิตฺตํ เลงฺ รมฺย เสาขฺย นุ สหาย นุ กฺวนฺ ติ ไท วา ภรฺรฺยา นุ กุล สปฺ นิตฺย ... กํปิ ปฺราสฺ เลยฺ เนา เค ต โมหะ ปิ ปฺรโลภ ปิ ปตฺ ธรฺมฺม ทฺวาตฺริงฺศตุงฺคนรก (สัญญาที่แสดงความยินดีในชีวิตเบื้องหน้า (นา นุ เกตฺ เลงฺ) แก่ผู้ที่ประพฤติดี และแก่ครอบครัวของเขา ที่จะงดเว้น ไม่แสดงความรังเกียจแก่เทวาลัย (กํ เลฺมสฺ ติ นุ หุนฺยกรฺมฺม) และทำให้เจริญ (วรฺทฺธณ)) |
จารึกปราสาทหินพนมวัน 5 | 1/15 | นครราชสีมา | อุไรศรี วรศะริน |
|
. . .ภ คิ นุ สุปฺปฺรติษฺถ กํมฺรเตงฺ (อ). . .สฺถาป ปฺวนฺ นา กํมฺรเตงฺ อ(ญฺ). . . (ประดิษฐานพระกัมรเตงอัญ. . .สถาปนา. . .ไว้ทั้ง 4 ในพระกัมรเตงอัญ. . .) |
จารึกวัดสุปัฏนาราม 2 | 1/3 | อุบลราชธานี | อุไรศรี วรศะริน |
|
o 1115 ศก วฺระ ชํนฺวนฺ วฺระ ปาท กมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีชยวรฺมฺมเทว ต วฺระ อาโรคฺยสาล นา สํโวกฺ o (1115 ศก พระไทยธรรม พระบาทกมรเตงอัญ ศรีชยวรมเทวะ ทรงมอบให้แก่พระอาโรคยสาล (โรงพยาบาลอันประเสริฐ) ณ ตำบลสังโวก ฯ) |
จารึกเชิงเทียนสัมฤทธิ์ | 1/1 | ปราจีนบุรี | อุไรศรี วรศะริน |
|
สฺวาสฺติ 942 ศก ปญฺจมี โรจฺ ศฺราวณ วุธวาร วฺระ กรุณา ปรมวิตฺร ติ กํเสฺตงฺ ศฺรีชยสิงฺสวรฺมฺม ต ปนฺทฺวลฺ วฺระ อาลกฺษณ ต วฺระ กํมฺรเตงฺ อญฺ กํเสฺตงฺ สภาปติ นา ตฺรีณิ ปเมฺร วฺระ สภา นุ วฺระ หรปาล เทา ลงฺโคลฺ ภูมิ สิทฺธิปุรปิ (ขอความสวัสดีจงมี ศักราช 942 แรม 5 ค่ำ เดือน 9 วันพุธ พระกรุณาบรมบพิตร คือ กัมเสตง ศรีชยสิงสวรมัน ประกาศพระอาลักษณ์แก่พระกัมรเตงอัญ กัมเสตง สภาบดี ชั้นตรี ให้ติดตามรับใช้พระสภา กับพระหรปาลไปปักหลักเขตที่ดินสิทธิปุระ) |
จารึกปราสาทตาเมือนธม 5 | 1/4 | สุรินทร์ | พจนานุกรม เขมร - ไทย ฉบับทุนพระยาอนุมานราชธน |
|
o ชํนฺวนฺ วฺระ กมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีวิเรนฺทฺราธิปติวรฺมฺม ต กมฺรเตงฺ ชคตฺ ศฺรีวิเรศฺวร นา สํโวกฺต 1109 สก o (ไทยธรรม พระกมรเตงอัญ ศรีวิเรนทราธิบดีวรม แด่กมรเตงชคต ศรีวิเรศวร ณ ตำบลสังโวกต 1109 ศก) |
จารึกขันทรงวงรีสัมฤทธิ์ | 1/1 | ปราจีนบุรี | อุไรศรี วรศะริน |
|
o ชํนฺวนฺ วฺระ กมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีวิเรนฺทฺราธิปติวรฺมฺม ต กมฺรเตงฺ ชคตฺ ศฺรีวิเรสฺวร นา สํโวกฺต 1109 สก o ( ไทยธรรม พระกมรเตงอัญ ศรีวิเรนทราธิบดีวรม แด่กมรเตงชคต ศรีวิเรศวร ณ ตำบลสังโวกต 1109 ศก) |
จารึกขันทรงกลมสัมฤทธิ์ | 1/1 | ปราจีนบุรี | อุไรศรี วรศะริน |
|
สนฺเมนิ โยกฺ กฺรปิ วฺยรฺ โอยฺ นา วฺระราชการฺยฺย เทปฺ โอยฺ ภูมิ ใวฺรสฺรโมเอํ ต คิ วฺระราชธูลิ วฺระปาทธูลิเชงฺ วฺระกมฺรเตงฺ อญฺ ต สฺดาจฺ เทา รุทฺรโลก (พร้อมทั้งมอบกระบือ 2 ตัวให้ทางราชการ และได้มอบที่ดินแห่งป่าสระโมเอมให้เป็นส่วนพระราชกุศลแด่ธุลีพระบาทธุลีเชิงพระกัมรเตงอัญซึ่งเสด็จไปสู่รุทรโลก) |
จารึกวัดตาพระยา | 1/10 | สระแก้ว | อุไรศรี วรศะริน |
|
นา สฺถาน ต ปสฺวิ โผงฺ นุ วฺระ ปํนฺวสฺ ภิกฺษุ มหายาน สฺถวิร (ในสถานที่อยู่ของดาบทั้งหลาย หรือของผู้ซึ่งบวชเป็นพระภิกษุมหายานก็ดี บวชเป็นสถวิระก็ดี) |
จารึกศาลสูงภาษาเขมร (หลักที่ 1) | 1/5 | ลพบุรี | อุไรศรี วรศะริน |
|
ติ ภูมิ นา สงฺ กุติ ติ โขฺลญฺ วล ทุญฺ (ต วา)ปฺ ปรฺ ปฺรภูวิษย วิชยปุระ o ... ต จํนำ วฺระ ยชฺญ โผงฺ... (และที่ดินสำหรับสร้างกุตินั้นโขลญพลได้ซื้อให้แก่วาบบร ผู้เป็นประภูวิษัยแห่งวิชัยบุรี ... ทำหน้าที่ประจำเทวสถาน การบูชาทั้งปวง) |
จารึกปราสาทหินพนมรุ้ง 3 | 3/16 | บุรีรัมย์ | อุไรศรี วรศะริน |
|
นา ต กมฺรเตงฺ (อญฺ) ... ปรฺยฺยงฺ ...โลฺง เช 1 สนฺเตกฺ เ(ช) ...ส เช 2 ส.. (ย)ชฺญ วฺระ ปรฺยฺยงฺ ... ต คิ ปฺรติทิน... (สำหรับพระกัมรเตงอัญ....น้ำมัน...งา 1 กระบุง ถั่ว... กระบุง ...2 กระบุง ถวายเทวสถาน น้ำมัน ..เป็นประจำ) |
จารึกปราสาทหินพนมรุ้ง 5 | 3/1 | บุรีรัมย์ | บุญเลิศ เสนานนท์ |
|
นา เสฺตงฺ อญฺ ต มุขฺย นุ เสฺตงฺ อญฺ ภิกฺษา เผฺล เฌ ขฺญุํ มนฺ กลฺปนา เผฺล อาศฺรม ปศฺจิม ไต เถฺง ไต ปโรงฺ สิ วรุณ ใต กนฺเตงฺ ใต ขฺช ใต เขฺมา ไต กํปฺรฺวาตฺ สิ ตนฺเทปฺ จํนำ เผฺล คิ ติ ลิะ 2 ปฺรติทิน จรุโถฺง ยฺ วฺงฺย ลิะ 1 จตุรฺมฺมาส ลิะ 2 (สำหรับเสตงอัญ ผู้เป็นประธานและเสตงอัญ ผู้ภิกษาผลไม้ ข้าที่กัลปนาผลไม้แด่อาศรมทิศตะวันตก มีไตถะเง ไตปะโรง สิพรุณ ไตกันเดง ไตขชะ ไตเขมา ไตกำประวาด สิดันเทบ ถวายผลไม้จำนวน 2 ลิ เป็นประจำ จรุ ถะโงย ดอกไม้ 1 ลิ ถั่วจตุรมาส 2 ลิ) |
จารึกอุบมุง | 1/15 | อุบลราชธานี | อำไพ คำโท |
