| ตัวอย่าง | ปรากฏใน | ด/บ | จังหวัด | ผู้ให้ความหมาย |
|---|---|---|---|---|
| ตรงพระวิหารทิศตวันตกออกไปให้ขุดรากพระเจดีย์ใหญ่กว้างสิบวาลึกห้าศอก ตอกเขม เอาอิฐหักใส่กะทุ้งให้แน่นแล้วเอาไม้ตะเคียนยาวเก้าวาน่าศอกจัตุรัศ เรียงระดับประกับกันเปนตะราง ะ | จารึกเรื่องทรงสร้างวัดพระเชตุพน ครั้งรัชกาลที่ 1 | 1/4 | กรุงเทพมหานคร | พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร |
| นิมนต์ให้ขึ้นอยู่ที่กระฎีที่ได้ทรงสร้างขึ้นไว้นั้น แล้วประชุมพระสงฆราชาคณะถานานุกรมเปรียญคณธรรมยุติกะนิกาย 58 รูป มีพระเจ้าบรมวงษเธอ กรมพระปวเรศวริยาลงกรณ์ เปนประธาน ทั้งพระสงฆ์ซึ่งอยู่ในพระอารามนี้ทรงถวายที่วิสุงคามสีมา กำหนดโดย ยาวเส้น 4 วา กว้าง 16 วา 6 นิ้ว มีเสาศิลาแนวกำแพงแก้วในทิศทั้ง 6 เปนที่สังเกตแลที่เขตรขอบบริเวณพระอาราม ซึ่งเปนที่พระสงฆ์ได้อาไศรยนั้น | จารึกที่ผนังพระอุโบสถวัดนิเวศธรรมประวัติ 2 | 1/12 | พระนครศรีอยุธยา | นิสา เชยกลิ่น |
| เบือ้งหลังเปนหอระฆังที่ตั้งพระเจดีย์สูงแต่พื้นดินตลอดยอด 12 วา 3 ศอกคืบ 3 นิ้วต่อหลังพระอุโบสถไปมีโรงที่ทำบุญฤาจะเรียกว่าการเปรียญหลังหนึ่ง | จารึกที่ผนังพระอุโบสถวัดนิเวศธรรมประวัติ 1 | 1/19 | พระนครศรีอยุธยา | พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร |
| ผ้าตาดเทศ ขลิบน่าครุย ยาว 3 วา กว้าง 3 ศอกคืบ ผืนหนึ่ง แพรศรีทับทิมขลิบยาว 3 วา กว้าง 3 ศอกคืบผืนหนึ่ง สำหรับทรงพระมหาปฏิมากรพระพุทธชินราช | จารึกในวิหารพระเหลือ | 1/11 | พิษณุโลก | นิสา เชยกลิ่น |
| พระอุโบสถเดิมขื่อกว้าง 3 วา 3 ห้อง ยาว 7 วา 2 ศอก ชำรุดปรักหักพังโซมแล้ว | จารึกวัดปรมัยยิกาวาส 3 | 2/6 | นิสา เชยกลิ่น | |
| จัดซื้ออิดก่อถานที่ประทักษิณ สองชั้นๆ ต้นยาวเหลี่ยมละ 10 วา สูง 9 ศอก ชั้นที่สองยาวเหลี่ยมละ 8 วา สูง 5 ศอก ถานรององค์พระเจดีย์ยาวเหลี่ยมละ 5 วา สูงสองศอกคืบ แต่หน้ากระดานองค์พระเจดีย์ถึงยอดสูง 9 วา 3 ศอกเข้ากัน | จารึกที่ฐานพระสมุทรเจดีย์ | 1/12 | สมุทรปราการ | นิสา เชยกลิ่น |
| - - - ตีนชายตกไปก่ำใต้ 20 วา แต่ตีนชายก่ำไปเ - - - - - - แต่ตีนชายไปก่ำป่า 30 วา ให้นา 2 พ่อง ค่าเบี้ยให้หว่านให้ - - - | จารึกวัดศรีคุณเมือง (วัดผ้าขาว) | 1/9 | หนองคาย | นิสา เชยกลิ่น |
| คามเขตแทก 6 มณฑลกวมรัตนะเขตทั้งมวลทางล่อน้ำเบื้องท่าแต่หลักเหนือไปหลักหว่างตอนแก้วสามร้อยสามสิบวา เบื้องนอก แต่หลักทางพังรอไปใต้จุหลักทางหนองขวง 2 รอย 50 วา ทางขวางก้ำ เหนือแต่หลักท่าไปหลักทางกังรอ 4620 วา ก้ำใต้แต่หลักหว่างตอนแก้วไป _ _ _ _ 2 วา มาตรา 1 นา _ _ _ | จารึกพระมหาพรหมเทโวโพธิสัตว์ (จารึกวัดบ้านริมท่าวัด) | 1/8 | สกลนคร | นิสา เชยกลิ่น |
| พระองค์บพิตร . . . พระราชศรัทธา ให้เจ้าพระยาสุรมนตรีสร้างแปง แถมพระราชสมภาร เขตล่วงยาวน้ำห้วยหลวงร้อยสามสิบสามวา ก้ำเหนือกวมกอขามหลวง ก้ำใต้กวมต้นโพธิ์หลวง ทางขวางก้ำเหนือแต่ฝั่งรอดสิม 45 วา | จารึกวัดมณีโคตร | 2/12 | หนองคาย | นิสา เชยกลิ่น |
| ให้เขตพระรัตนตรัยแต่โพธิวัดออกไปก้ำใต้ซาวสองวา ก้ำเหนือซาวสองวา ก้ำนาซาวสองวา ก้ำท่าซาวสองวา คามเขตก้ำใต้ห้าสิบสามวา | จารึกวัดพระงามน้ำโมง 2 (วัดน้ำโมง) | 1/12 | หนองคาย | นิสา เชยกลิ่น |
| พระยาปากเจ้ามีศรัทธาในพุทธศาสนามาให้คามเขตล่วงรีน้ำได้ซาววาปลาย ร่องอกเมือนา 42 วาให้แก่มหาป่าเจ้าตนทรงจตุบริสุทธิ์ศีลบ่เศร้า ตราบต่อเท่า 5 พันวสา | จารึกวัดผดุงสุข 2 (ศิลาจารึกวัดถิ่นดุ่ง) | 1/5 | หนองคาย | นิสา เชยกลิ่น |
|
แต่ขอบวิหารเบื้องตะวันออก 19 วา แต่ขอบวิหารเบื้องทิศก้ำใต้ 23 วาแต่ขอบวิหารเบื้องทิศก้ำเหนือ 23 วาแต่ขอบวิหารเบื้องทิศก้ำตะวันตก 29 วา ดินบ่อน นี้ได้ชื่อดอน . . . . |
จารึกวัดไชยเชษฐา | 1/5 | หนองคาย | นิสา เชยกลิ่น |
|
ทั้งหอข้าวพระ แลแท่นบูชา 4 ด้านแลสร้างวัด กับก่อตึบสงฆ์ ก่อกำแพงอ้อมพระมหาธาตุเจ้าทั้งมวล ล่วงยาว 54 วา ล่วงกว้าง 52 วารอม 106 วา กับประตูขงเพื่อบ่ให้เป็นมลมึนทึนแก่พระศาสนามหาธาตุเจ้า |
จารึกวัดพระธาตุพนม 1 | 1/8 | นครพนม | นิสา เชยกลิ่น |
| พระองค์มีพระราชศรัทธาได้ชวน . . โอกาสแทกทางรี น้ำของ แต่หลักเหนือเน่ง ไปจุหลักใต้ 500 วา . . .ปลาย 2 ศอกคืบ ทางรีก้ำหน้า แต่หลักเหนือเน่งไปจุหลักใต้ 500 วา ปลาย 2 ศอกคืบ ทางขวางก้ำเหนือแทกแต่รวงนา ก้ำเท่ง เน่งมาจุฝั่ง ร้อย . . . | จารึกวัดวิชัยอาราม | 1/7 | ขอนแก่น | นิสา เชยกลิ่น |
|
เจ้าตนเป็นภูมิบารมี ประสาทศรัทธาในพุทธศาสนาให้เขตดินไร่นา เป็นทานต่อพระเจ้ามุจจลินทอารามเมืองห้วยหลวงแทก แต่โพธิไปตะวันออกจุหลักก้ำ นาได้ 214 วาแตโพธิ. . . . . . ได้ 104 วา แต่โพธิไปจุหลักเหนือก้ำท่าได้ 100 . . . . นาของ . . . . . . . . . ก้ำใต้ 180 วา ทางรี ก้ำนอก 490 วา ทางขวางก้ำเหนือ 78 วา |
จารึกมุจลินทอาราม 2 | 1/7 | ขอนแก่น | นิสา เชยกลิ่น |
|
แพคเขตนาทั้งมวลนี้แทกแต่หัวนา. . . . . หอกลองไปเถิงแคมน้ำห้วยหลวง 536 วา แต่แคมน้ำห้วยหลวงไปเถิงท่าเรือ 500 วา แต่ท่าเรือไปเถิงหัวนาถีนตอง 400 วา แต่หัวนาถีนตองไปเถิงหัวนาหอกลอง 521 วา |
จารึกมุจลินทอาราม 1 | 1/14 | ขอนแก่น | นวพรรณ ภัทรมูล |
|
(แ)ลพระยากูมพันแสน . . . สมทิพย์ แสน. . . . . กันให้ทานพุทธเขตซาววา คามเขตแลด้านแล 100 วา แก่สมเด็จราชบุญลือเจ้า ต่อเ(ท่า) 5 พันวสา |
จารึกพระธาตุร้างบ้านแร่ | 1/9 | สกลนคร | ธวัช ปุณโณทก |
|
... กว้าง 7 วา ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานที่ให้ และท้าวพรหมกันดาลจึงตั้งนายนากเป็นคนมีศรัทธา วิริยะ ไว้เป็นนายกองทำการ แลได้ก่อรากพระอุโบสถ ณ วัน 1 ฯ 8 4 ค่ำ |
จารึกวัดใหม่ศรีโพธิ์ 1 | 1/8 | พระนครศรีอยุธยา | พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร |
| แต่พระเสด็จเข้านิพพานได้ 1916 ปี เดือนหนึ่ง 20 วันๆ นี้แล แต่ศาสนายังภายหน้า อันชี้ภายนี้ยัง 3022 ปี 1 เดือน 6 วัน ประสมทั้ง 2 แห่งนี้ได้ 5000 แล โทศก นักษัตรปีจอ ตรีศก นี้ในเดือน 6 ออกใหม่ 5 ค่ำ วันพฤหัสบดี มีศรัทธา เจ้าสัทธรรมมหาเถรศาสนาว่า มหาอุบาสกอุบาสิกาญาติกาเท่าใด พ่อยี่ตัดผะและแม่สร้อยมีใจศรัทธาก่อพระเจดีย์อันตนหนึ่งได้ 5 วา 2 ศอก จะแผ่ประเพณีมิไห้หมองในคลองธรรมนี้แล | จารึกวัดส่องคบ 3 | 1/3 | ชัยนาท | พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร |
| พระพุทธไสยาสน์อันมหึมาก็เคลื่อนขึ้นมาสิ้นมรรคา 2 เส้น 2 วา… 4 เส้น 4 วา ถึง…พุทธเจ้าอยู่หัว | จารึกการชะลอพระพุทธรูปไสยาสน์ | 1/26 | พระนครศรีอยุธยา | ประสาร บุญประคอง และเทิม มีเต็ม |
