ปราสาทเมืองน้อยใต้


โพสต์เมื่อ 13 ก.ค. 2020

ที่ตั้ง : ม.3 บ้านเมืองน้อยใต้ ต.ในเมือง (เทศบาลเมืองชัยภูมิ) อ.เมืองชัยภูมิ

ตำบล : ในเมือง

อำเภอ : เมือง

จังหวัด : ชัยภูมิ

พิกัด DD : 15.829039 N, 102.027864 E

เขตลุ่มน้ำหลัก : ชี

เขตลุ่มน้ำรอง : ลำปะทาว, ลำเสียว, ลำกุดสวง

เส้นทางเข้าสู่แหล่ง

โบราณสถานปราสาทเมืองน้อยใต้ตั้งอยู่ภายในวัดสระแก้ว ในเขตเทศบาลเมืองชัยภูมิ โดยหากเดินทางจากอนุสาวรีย์พระยาภักดีชุมพล (พระยาแล) ให้ใช้ทางหลวงหมายเลข 202 (ถนนอรุณประเสริฐ ต่เนื่องกับถนนหฤทัย) มุ่งหน้าทิศเหนือ (ด้านหลังของอนุสาวรีย์) ประมาณ 600 เมตร พบสี่แยกให้เลี้ยวซ้ายใช้ทางหลวงหมายเลข 2051 (ถนนชัยประสิทธิ์) ประมาณ 280 เมตร พบสี่แยกให้เลี้ยวขวาใช้ทางหลวงหมายเลข 2051 ประมาณ 1.8 กิโลเมตร เลี้ยวขวาเข้าสู่ถนนภายในชุมชน ประมาณ 350 เมตร พบวัดสระแก้วอยู่ทางซ้ายมือ

ประโยชน์ทางการท่องเที่ยว

เป็นแหล่งท่องเที่ยว

รายละเอียดทางการท่องเที่ยว

แม้ว่าปราสาทเมืองน้อยใต้ได้พังทลายลงหมดแล้ว แต่ทางวัดสระแก้วและชาวบ้านในชุมชนเมืองน้อยใต้ก็ได้รวบรวมชิ้นส่วนปราสาทรวมถึงโบราณวัตถุต่างๆ มาไว้ภายในวัด ทั้งที่พบจากภายในวัดเอง (ที่สันนิษฐานว่าเป็นที่ตั้งของปราสาท) และที่พบตามตำแหน่งต่างๆ ในชุมชน รวมทั้งยังได้จัดสร้างศาลาสำหรับเก็บรักษาหลักฐานทางโบราณคดีเหล่านี้ อย่างไรก็ตาม หลักฐานทางโบราณคดีเหล่านี้ยังขาดการศึกษาอย่างจริงจัง และยังขาดป้ายแสดงข้อมูล

ผู้ที่สนใจสามารถเข้าเยี่ยมชมได้ทุกวัน โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย

หน่วยงานที่ดูแลรักษา

วัดสระแก้ว

การขึ้นทะเบียน

ไม่ขึ้นทะเบียน

ภูมิประเทศ

ที่ราบ

สภาพทั่วไป

ปราสาทเมืองน้อยใต้ตั้งอยู่บนเนินดินที่เป็นที่ตั้งของชุมชนบ้านเมืองน้อยใต้ในปัจจุบัน ตั้งอยู่ทางตอนเหนือของตัวเมืองชัยภูมิ เนินดินดังกล่าวมีขนาดประมาณ 1.5x1 กิโลเมตร มีความสูงจากพื้นที่โดยรอบที่เป็นพื้นที่เกษตรกรรม (นาข้าว) ประมาณ 3-5 เมตร สภาพพื้นที่โดยทั่วไปเป็นพื้นที่ราบ มีเนินดินขนาดใหญ่ที่มักเป็นที่ตั้งชุมชนกระจายอยู่ทั่วทั้งพื้นที่

บ้านเมืองน้อยใต้มีลำน้ำธรรมชาติไหลผ่านทางด้านทิศออก ได้แก่ ลำเสียว ลำกุดสวง และลำปะทาว ลำน้ำทั้ง 3 สาย จะไหลไปรวมกับแม่น้ำชีอยู่ห่างไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ประมาณ 1.6 กิโลเมตร

ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

220 เมตร

ทางน้ำ

ลำเสียว, ลำกุดสวง, ลำปะทาว, แม่น้ำชี

สภาพธรณีวิทยา

ลักษณะธรณีสัณฐานเป็นหินเกลือในหมวดหินมหาสารคาม (Mahasarakham Formation – KTms) ยุคครีเทเชียส

ยุคทางโบราณคดี

ยุคประวัติศาสตร์

สมัย/วัฒนธรรม

สมัยเขมร

ประวัติการศึกษา

ไม่พบผลลัพธ์

ประเภทของแหล่งโบราณคดี

ศาสนสถาน

สาระสำคัญทางโบราณคดี

ชุมชนบ้านเมืองน้อยใต้น่าจะมีการตั้งถิ่นฐานมาตั้งแต่สมัยโบราณ อย่างน้อยในสมัยเขมร เนื่องจากพบหลักฐานทางโบราณคดีต่างๆ ของสมัยนี้กระจายตัวอยู่ในพื้นที่ชุมชน

หลักฐานทางโบราณคดีในวัดสระแก้วที่ถูกระบุว่าเป็นปราสาทเมืองน้อยใต้นั้น น่าจะเป็นปราสาทที่พังทลายลงหมดแล้ว มีตำแหน่งที่ตั้งอยู่ภายในวัด ชิ้นส่วนประกอบสถาปัตยกรรมและโบราณวัตถุต่างๆ ถูกเก็บไว้ด้านในและนอกศาลาแปดเหลี่ยมภายในวัดสระแก้ว

ศาลาแปดเหลี่ยมดังกล่าวเป็นศาลาไม้ ผนังเป็นกระจกใส และมีช่องประตูทางทิศใต้ โบราณวัตถุและชิ้นส่วนประกอบสถาปัตยกรรมที่ตั้งโดยรอบศาลาด้านนอก เช่น ฐานประติมากรรมหินทราย โยนิหินทราย ยอดปราสาททำจากหินทรายที่สลักเป็นรูปดอกบัวหรือบัวคลุ่ม ก้อนศิลาแลง ก้อนหินทรายสีชมพูและสีเทาที่ได้รับการตกแต่งเป็นก้อนสี่เหลี่ยมสำหรับใช้ก่อสร้างอาคาร

ส่วนโบราณวัตถุและชิ้นส่วนประกอบสถาปัตยกรรมที่อยนู่ภายในศาลา เช่น ชิ้นส่วนทับหลังหินทราย (สมัยบาปวน?) ชิ้นส่วนตัวปราสาทหินทรายมีลวดลายสลักเป็นกลีบดอกบัว ดอกไม้ พันธุ์พฤกษา รวมถึงลายกระหนก ชิ้นส่วนสิงห์หินทราย ชิ้นส่วนประติมากรรมและเทวรูปหินทรายของวัฒนธรรมเขมร ภาชนะดินเผาเนื้อดินที่มีลายเชือกทาบและขูดขีดเป็นเส้นคดโค้งผสมกับกดจุด หินทรายที่เจาะเป็นช่องสี่เหลี่ยมรูปร่างต่างๆ สำหรับใส่เครื่องมงคล เสาติดผนังปราสาทเขมรสลักลวดลายนรสิงห์คายท่อนพวงมาลัยและนกยูง เป็นต้น

จากหลักฐานต่างๆ ทำให้สันนิษฐานได้ว่าปราสาทเมืองน้อยใต้เป็นปราสาทเขมรที่ก่อขึ้นด้วยหินทราย (ส่วนใหญ่เป็นหินทรายสีชมพู) และศิลาแลง (อาจใช้เป็นส่วนฐาน) แต่ปัจจุบันได้พังทลายลงจนหมดสิ้น ชิ้นส่วนปราสาทต่างๆ จึงถูกเก็บไว้ภายในวัดสระแก้ว

ผู้เรียบเรียงข้อมูล-ผู้ดูแลฐานข้อมูล

ทนงศักดิ์ เลิศพิพัฒน์วรกุล

บรรณานุกรม

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

ภาพเกี่ยวกับแหล่งโบราณคดี