กู่บ้านหัวสระ

ภูมิประเทศ

สภาพทั่วไป

กู่บ้านหัวสระตั้งอยู่บนเนินดินที่เป็นที่ตั้งของชุมชนบ้านหัวสระในปัจจุบัน เนินดินดังกล่าวมีรูปร่างยาว ขนาดกว้างประมาณ 400 เมตร ตามแนวทิศตะวันออก-ตะวันตก และยาวประมาณ 1,000 เมตร ตามแนวทิศเหนือ-ใต้ มีความสูงจากพื้นที่โดยรอบที่เป็นพื้นที่เกษตรกรรม (นาข้าว) ประมาณ 6-7 เมตร

สภาพพื้นที่โดยทั่วไปเป็นพื้นที่ราบ มีห้วยสี่มุมซึ่งเป็นลำน้ำธรรมชาติไหลผ่านด้านทิศเหนือติดกับเนินดินที่เป็นที่ตั้งของชุมชน หรือห่างออกไปจากกู่บ้านหัวสระไปทางทิศเหนือประมาณ 250 เมตร ลำน้ำสายนี้จะไหลออกสู่บึงละหานที่อยู่ห่างออกไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือประมาณ 23 กิโลเมตร นอกจากนี้บ้านหัวสระยังตั้งอยู่ห่างจากแม่น้ำชีมาทางทิศใต้ประมาณ 30 กิโลเมตร

โบราณสถานกู่บ้านหัวสระตั้งอยู่ภายในรั้วบ้านของนายทวี ทวีลาภ บ้านเลขที่ 104/1 ม.2 บ้านหัวสระ ตำบลหัวทะเล อำเภอบำเหน็จณรงค์ จังหวัดชัยภูมิ มีลักษณะเป็นซากอาคารที่พังทลาย

ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง

ทางน้ำ

ห้วยสี่มุม, แม่น้ำชี

สภาพธรณีวิทยา

ลักษณะธรณีสัณฐานเป็นหินเกลือในหมวดหินมหาสารคาม (Mahasarakham Formation – KTms) ยุคครีเทเชียส

ยุคทางโบราณคดี

สมัย/วัฒนธรรม

ประวัติการศึกษา

ประเภทของแหล่งโบราณคดี

สาระสำคัญทางโบราณคดี

โบราณสถานกู่บ้านหัวสระตั้งอยู่ภายในรั้วบ้านของนายทวี ทวีลาภ บ้านเลขที่ 104/1 ม.2 บ้านหัวสระ ตำบลหัวทะเล อำเภอบำเหน็จณรงค์ จังหวัดชัยภูมิ มีลักษณะเป็นซากอาคารที่พังทลาย โดยเป็นกลุ่มของเป็นก้อนหินทราย (สีชมพูและสีเทา) และศิลาแลง (ส่วนใหญ่เป็นหินทรายสีชมพู) ที่เป็นชิ้นส่วนของอาคารกองอยู่ในพื้นที่เดียวกันภายในรั้วอิฐเตี้ยๆ ที่เจ้าของบ้านได้สร้างขึ้น ภายในรั้วด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือมีการตั้งศาลพระภูมิและมีต้นมะขามขนาดใหญ่ขึ้นอยู่จนส่วนลำต้นได้ขยายคลุมชิ้นส่วนอาคารบางชิ้น ด้านนอกรั้วเป็นพื้นที่ใช้งานของเจ้าของบ้าน คือเป็นลานจอดรถ ตั้งศาลพระภูมิ ตั้งเก้าอี้นั่งพักผ่อน 

ชิ้นส่วนสถาปัตยกรรมที่เป็นหินทรายบางชิ้นมีการสลักเป็นลวดลายต่างๆ เช่น กลีบดอกไม้ ลายพันธุ์พฤกษา ลายประคำ ลายกระหนก เป็นต้น โดยเฉพาะส่วนฐานหรือส่วนล่างของตัวอาคาร นอกจากนี้ยังมีส่วนเสาประดับกรอบประตู ธรณีประตู และกรอบประตู (เฉพาะส่วนธรณีประตูและกรอบประตูที่เป็นหินทรายสีเทา) เป็นต้น

จากหลักฐานต่างๆ ทำให้สันนิษฐานได้ว่าโบราณสถานแห่งนี้น่าจะเป็นอาคารแบบปราสาทหินขนาดเล็กหรือกู่ในวัฒนธรรมเขมร ก่อขึ้นด้วยศิลาแลงและหินทราย (ส่วนฐานอาจเป็นศิลาแลง) หันด้านหน้าอาคารไปทางทิศตะวันออก 

จากการสัมภาษณ์สมาชิกภายในบ้านทำให้ได้ข้อมูลว่า สมาชิกในบ้านทุกคนให้ความเคารพนับถือโบราณสถานแห่งนี้มาก มีการตั้งศาลพระภูมิเจ้าที่บริเวณโบราณสถานและทำการสักการะอยู่อย่างสม่ำเสมอ แต่เมื่อราว 40 ปีก่อน มีบุคคลภายนอกเดินทางมานำโบราณวัตถุชิ้นส่วนปราสาทบางชิ้นไป ส่วนปัจจุบันยังมีผู้สนใจเดินทางมาเที่ยวชมโบราณสถานแห่งนี้อยู่เป็นระยะ

ผู้เรียบเรียงข้อมูล-ผู้ดูแลฐานข้อมูล

บรรณานุกรม

ข่าวที่เกี่ยวข้อง